Masz czerniaka? sprawdź, gdzie się leczyć – to hasło ogólnopolskiej akcji informacyjnej dla pacjentów z zaawansowanym czerniakiem skóry. Choć obecnie chorzy na ten nowotwór mają w Polsce dostęp do większości nowoczesnych terapii, tylko 21 ośrodków w kraju oferuje je wszystkie i może leczyć pacjentów kompleksowo.
Zgodnie z zaleceniami Europejskiej Organizacji Onkologicznej, jak również zgodnie z polskimi zaleceniami Krajowego Konsultanta w dziedzinie chirurgii onkologicznej oraz Polskiego Towarzystwa Chirurgii Onkologicznej, leczenie chorych na zaawansowanego czerniaka skóry, czerniaka paznokcia, czy czerniaka oka jest leczeniem kompleksowym, skojarzonym i wielospecjalistycznym i powinno by
prowadzone przez wielodyscyplinarne zespoły.
–Czerniak jest nowotworem rzadkim, ale liczba zachorowań stale rośnie, także wśród młodszej populacji. W Polsce w 2011 roku był to 16. co do częstości występowania nowotwór wśród mężczyzn i 15. u kobiet. W 2015 roku był to już odpowiednio 11. i 12. co do częstości zachorowań nowotwór złośliwy. Na szczęście, nie rośnie w tym samym tempie liczba zgonów z powodu czerniaka. W 2011 roku odnotowano 2400 nowych przypadków przy liczbie zgonów wynoszącej 1150. W 2015 było o 50% więcej zachorowań – 3600, ale liczba zgonów wzrosła w mniejszym stopniu – do 1446. Mamy bowiem ogromny postęp w leczeniu tego nowotworu – podkreślał dr n. med. Marek Ziobro, kierownik Kliniki Nowotworów Układowych i Uogólnionych w Krakowskim Oddziale Centrum Onkologii Instytutu im M. Skłodowskiej-Curie, podczas XVII Ogólnopolskiej Konferencji „Polka w Europie”, na którą przyjechali do Rzeszowa z całego kraju dziennikarze zajmujący się edukacją zdrowotną naszego społeczeństwa.
Wczesne postaci czerniaka z reguły nie wymagają wielodyscyplinarnego, wysoko-specjalistycznego leczenia. Właściwą diagnostykę i terapię zapewnią dermatolog,
chirurg onkolog i patomorfolog. Jednak w grupie nowych pacjentów u ponad 500 osób czerniak występuje już w postaci zaawansowanej lub rozsianej, czyli bardzo agresywnej, szybko rozwijającej się. A w takich przypadkach skuteczność leczenia zależy w ogromnym stopniu od możliwości wyboru czy zmiany ścieżki terapeutycznej, doświadczenia lekarzy oraz pełnego dostępu do diagnostyki i szerokiego wachlarza leków. Kompleksowoś
terapii zgodnie z międzynarodowymi i krajowymi zaleceniami powinna obejmować immunoonkologię (leki immunokompetentne anty-PD-1, anty-CTLA-4), terapię celowaną inhibitorami BRAF oraz inhibitorami MEK, radioterapię, chemioterapię i, oczywiście, procedury chirurgii onkologicznej.
– Podstawową metodą jest leczenie chirurgiczne. Jednak jego skuteczność nie przekracza 60%. Nowe terapie w ogromnym stopniu zwiększają szanse przeżycia – podkreślał dr Ziobro.
Pacjenci z zaawansowanym czerniakiem skóry mogą korzystać w Polsce z nowoczesnej immunoterapii oraz leczenia ukierunkowanego molekularnie – terapii celowanych. Jednak dostęp do tych metod ograniczony jest kontraktami placówki medycznej z Narodowym Funduszem Zdrowia. Umowy pozwalające na stosowanie wszystkich dostępnych leków posiada tylko 21 ośrodków w kraju. Zdaniem specjalistów, chorzy z agresywnym, zaawansowanym czerniakiem powinni od razu trafiać właśnie do tych klinik i oddziałów, by przyspieszyć wdrożenie najbardziej skutecznej terapii.
– Chory na czerniaka powinien być leczony w ośrodku, który dysponuje wszystkimi możliwymi terapiami i zapewnia kompleksowość leczenia, a także szybkie przeprowadzenie konsultacji wielospecjalistycznej czyli konsylium. Lekarze, którzy specjalizują się w danym typie nowotworu powinni być w jednym miejscu. W Polsce jest 21 publicznych, wielospecjalistycznych ośrodków, które zapewniają: właściwą organizację terapii, możliwość leczenia w każdym rejonie kraju oraz posiadają doświadczonych specjalistów w leczeniu czerniaka – podsumowuje prof. Piotr Rutkowski, Kierownik Kliniki Nowotworów Tkanek Miękkich, Kości i Czerniaków, Pełnomocnik Dyrektora ds. Badań Klinicznych Centrum Onkologii-Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie
Akcja Masz czerniaka? Sprawdź, gdzie się leczyć ma pomóc chorym w zdobyciu informacji, gdzie możliwe jest przejście odpowiedniej, pełnej terapii prowadzonej przez wielodyscyplinarny zespół specjalistów. W ramach kampanii 21 ośrodków leczących kompleksowo zostanie oznaczonych przez specjalne naklejki i plakaty. Listę wszystkich placówek medycznych zapewniających kompleksowe leczenie zaawansowanego czerniaka można znaleźć na stronie internetowej Akademii Czerniaka (https://www.akademiaczerniaka.pl/akademia-czerniaka/nasze-kampanie/masz-czerniaka-sprawdz-gdzie-sie-leczyc/mapa-i-lista-osrodkow-leczacych-czerniaka), która jest sekcją naukową Polskiego Towarzystwa Chirurgii Onkologicznej. Pod tym adresem znajduje się także szereg innych, rzetelnych informacji, przydatnych zarówno pacjentom cierpiącym na czerniaka czy podejrzewającym u siebie nowotwór, jak i lekarzom.
Materiał przygotowany przez Stowarzyszenie Dziennikarze dla Zdrowia w oparciu o wykład
dra n. med. Marka Ziobro, wygłoszony 21 września 2018 w Rzeszowie, w trakcie XVII Ogólnopolskiej Konferencji „Polka w Europie”.