Przebywali w Częstochowie
Generał, komendant główny Armii Krajowej. Pseudonimy: Grabica, Rakoń, Kalina. Ur. 25.12.1895 w Piotrkowie Tryb., z ojca Stefana Leona Roweckiego – urzędnika i matki Zofii z Chrzanowskich. Przodkowie Roweckiego byli oficerami napoleońskimi i polskich powstań narodowych. Młody Stefan pierwsze nauki pobierał w pryw. polskim gimnazjum w Piotrkowie. W 1911 zorganizował zastęp skautowy. Po dwukrotnej bójce z “łamistrajkami” z gimnazjum rosyjskiego, po zapłaceniu kary, rodzina przeniosła go do Szkoły Mech. Techn. H. Wawelberga w Warszawie. W 1913 działał w Polskich Drużynach Strzeleckich. 7.08.1914 był Rowecki w grupie liczącej ponad 1000 żołnierzy pod dowództwem A. Łuczyńskiego “Narbuta”, która przekroczyła granicę i przez Miechów, Jędrzejów, Małogoszcz dotarła 16.08. do Kielc. Tego właśnie dnia w Krakowie Józef Piłsudski powiadomił o utworzeniu Legionów Polskich. W pułku Rydza Śmigłego 1.06.1916 awansuje na podporucznika. Dowodził 5. pułkiem piechoty w Brygadzie. Podczas walk legionowych był trzykrotnie ranny. Jedna kula nie została nigdy wyjęta. W czasie znanego kryzysu przysięgowego internowany w Beniaminowie. Od 1918 w Polskich Siłach Zbrojnych, które na dzień 22.10.1918 liczyły około 10 tys. żołnierzy. Za udział w rozbrajaniu Niemców (zatrzymanie uciekającej kompanii pod miejsc. Brok, odebranie zrabowanego bydła i koni oraz kilkadziesiąt wozów z bronią i amunicją) otrzymał pierwszy Krzyż Walecznych. Za życia otrzymał ich w sumie osiem! Już jako żołnierz II Rzeczypospolitej ukończył kurs w Wojennej Szkole Sztabu Generalnego i 1.07.1919 uzyskał awans na kapitana. 11.05.1920 został Rowecki odkomenderowany na front do Dywizji Legionów pod Kijów. Podczas odwrotu z rozkazu Rydza Śmigłego był odpowiedzialny za obronę Kowla i Łucka. W czerwcu 1920 został mianowany na szefa II Oddziału na froncie Południowo-Wschodnim. W lipcu tegoż roku awansuje do stopnia majora Sztabu Generalnego. Podczas bitwy warszawskiej pełni służbę w sztabie Rydza Śmigłego. W 1921 po rocznym kursie otrzymał, 1.10.1922, dyplom oficera Sztabu Generalnego z wynikiem celującym. Na stopień podpułkownika awansowany w 1924. W styczniu 1930 Stefan Rowecki został dowódcą 55. pp w Lesznie Wielkopolskim i otrzymał awans na pułkownika. Pozostawał na tym stanowisku przez 5 lat uważając pobyt w Lesznie za szczęśliwy okres w jego życiu. W listopadzie 1935 Leszno żegnało uroczyście dowódcę miejscowego garnizonu. W początkach 1936 objął dowództwo Brygady Korpusu Ochrony Pogranicza “Podole” w Czortkowie.
10.06.1936 gen. T. Kasprzycki powierzył Roweckiemu dowództwo nad II pancerno-motorową brygadą, którą miał zorganizować do sierpnia 1939. Po wybuchu wojny, Brygada wobec ogólnej złej militarnej sytuacji nie spełniła oczekiwań. Po klęsce wrześniowej Rowecki rozważał wyjazd na Zachód, jednak ostatecznie pozostał w Warszawie, w czym miał swój udział gen. Tokarzewski. Rowecki angażując się w konspirację był współorganizatorem organizacji Służba Zwycięstwu Polsce, jako zastępca szefa sztabu, następnie od 11.02.1940 komendantem Związku Walki Zbrojnej, która została przemianowana w 1942 na Armię Krajową. Nominację na Komendanta Głównego AK otrzymał Rowecki od Sikorskiego. 1.05.42 przyznany został Roweckiemu order Virtuti Militari kl. 4. Na skutek zdrady dwóch oficerów AK Ludwika Kalksteina i Eugeniusza Świerczewskiego formacje SS aresztowały generała 30.06.1943 w jego konspiracyjnym mieszkaniu przy ul. Spiskiej 14. Aresztowany odmówił współpracy z okupantem. Na rozkaz Himmlera “Grot” został zamordowany w obozie koncentr. Sachsenhausen między 2 a 7.08.1944. Symboliczna mogiła gen. “Grota” znajduje się na cmentarzu Powązkowskim. 27.11.1981 otwarto na Wiśle w Warszawie most jego imienia i odsłonięto (na moście) pamiątkową tablicę.
Przez Częstochowę do PDS i Legionów Polskich. W grudniu 1913 dotarła do Warszawy informacja, że w Rabce (w Galicji) odbędzie się kurs instruktorów Polskich Drużyn Strzeleckich. Była to dla Roweckiego wiadomość wymarzona. Po uzyskaniu zgody rodziców i zabezpieczeniu finansowym niezwłocznie wyjechał do Częstochowy, gdzie zgłosił się do dyr. szkoły Konstantego Januszajtisa, od którego otrzymał niezbędne dokumenty uprawniające do przekroczenia granicy Królestwa. Nie bez przeszkód dotarł do krakowskiej komendy DSP a następnie do Rabki. W częstochowskiej dzielnicy Północ istnieje ulica nosząca imię gen. Stefana Roweckiego “Grota”.
Źródło: Stefan Rowecki “Grot”. T. Szarota. PWN, W-wa 1985.
ROMAN WINIAREK