Od parafii do parafii w byłym województwie (33)
Sprowadzeni do Gidel Dominikanie (w r. 1615) osiedlają się w prowizorycznych pomieszczeniach przy murowanej kapliczce z cudowną figurką. Najpierw rozpoczynają (od r. 1632) pod nadzorem Jana Buszty z Łowicza budowę okazałej, barokowej świątyni. Prace przy niej trwały do r. 1655, a konsekracja jej nastąpiła rok później. Zbudowana na planie krzyża daje ostateczne schronienie posążkowi Matki Boskiej Gidelskiej. Umieszczono ją w specjalnie skonstruowanym i bogato rzeźbionym ołtarzu bocznej kaplicy – po prawej stronie nawy- widocznym na zdjęciu.
Natomiast kaplica po lewej stronie nawy poświęcona jest – wspomnianemu w poprzednim odcinku – św. Jackowi i znajduje się tam też jego relikwia. Kościół ten posiada łącznie aż 8 ołtarzy, a główny pochodzi z r. 1796. Od r. 1661 rozpoczynają dominikanie budowę swego klasztoru, która trwa wiele lat. Rozpoczęty w trudnych czasach dla Rzeczypospolitej (najazdy szwedzkie) jest cierpliwie rozbudowywany i upiększany. Prowadząc pracę misyjne, oraz gospodarząc na przyklasztornym folwarku – czego świadkiem jest zachowany do dzisiaj drewniany, zabytkowy spichlerz z połowy XVIII w. (na zdjęciu) – muszą przejść przez trudny czas zaborów. Po Powstaniu Styczniowym Rosjanie kasują w Polsce wszystkie klasztory dominikańskie, jednak za wyjątkiem gidelskiego. Ten pełni teraz funkcję zbiorczego dla wszystkich zakonników z kraju – zabraniając im jednak przyjmowania nowych kandydatów. Óczesny przeor O. Gabriel Świtalski dotrwał jednak do uzyskania przez Polskę niepodległości i odrodzenia się swego zakonu. W czasie 2. w. św. w klasztorze stacjonują Niemcy, a cudowną figurkę chronią zakonnicy nosząc ją schowaną pod habitami. Pod koniec XX w. sanktuarium Matki Boskiej Gidelskiej przygotowuje się do obchodów 75-tej rocznicy koronacji figurki. Po odnowieniu kościoła wraz z klasztorem, zaczynają się starania o podniesienie godności świątyni. W dniu 29 lipca 1998 r. nadchodzi decyzja Jana Pawła II o nadaniu świątyni w Gidlach tytułu Bazyliki Mniejszej, dającego pewne przywileje kościołowi – co upamiętnia teraz stosowna tablica, umieszczona na początku nawy. Natomiast zachodnią stronę sanktuarium zamyka obszerna i nowoczesna Kalwaria Gidelska. Wybudowana z okazji 2000-lecia chrześcijaństwa posiada piękne stacje Drogi Krzyżowej rozmieszczone wzdłuż ogrodzenia.
ANDRZEJ SIWIŃSKI