Zdrowy senior to aktywny senior, bez względu na to, czy wspomnianą aktywnością są codzienne spacery, pływanie, czy coraz popularniejszy nordic walking. Rodzaj aktywności to kwestia preferencji i możliwości motorycznych. Liczy się przede wszystkim motywacja do działania, regularność i świadomość dobroczynnego wpływu ruchu na jakość życia.
Już 20-minutowy spacer 3 razy w tygodniu zmniejsza ryzyko chorób układu krążenia czy udaru mózgu, poprawia samopoczucie, kondycję i wzmacnia odporność. Przejście dziennie około 2 km jest jednym z najlepszych sposobów fizjoprofilaktyki osteoporozy, która może dotyczyć co trzeciej kobiety po 50. roku życia. Aktywność ruchowa człowieka w każdym wieku jest naturalną potrzebą organizmu przez co warunkuje prawidłowe jego funkcjonowanie – wyjaśnia dr Piotr Dominiak, Dyrektor ds. Fizjoterapii Vratislavia Medica.
Światowa Organizacja Zdrowia definiuje starość jako etap życia przypadający umownie na wiek od 6o lat wzwyż . Umownie, ponieważ dzisiejsi 60-latkowie to bardzo często osoby aktywne i pełne energii do działania. Szacuje się, że do 2025 roku osoby starsze będą stanowiły 1/6 mieszkańców świata . Starzenie się społeczeństw jest faktem, a odpowiedzią na nie są wszystkie działania aktywizujące i usprawniające seniorów, by jak najdłużej cieszyli się samodzielnością i dobrym zdrowiem.
Najtrudniejszy pierwszy krok
Trend aktywnego stylu życia przybiera na sile, a co za tym idzie nie dotyczy on wyłącznie osób młodych, ale również seniorów. Uniwersytety trzeciego wieku, dzienne domy opieki, osiedlowe kluby seniora, świetlice to tylko niektóre z miejsc, gdzie osoby starsze mogą poznawać i rozwijać swoje pasje, nawiązać relacje z rówieśnikami, a także poznać różne formy aktywności fizycznej.
Dla części seniorów najbardziej problematyczne jest samo „wyjście z domu”, czyli z tak zwanej strefy komfortu. Pojawienie się w nowym środowisku wiąże się dla nich z pewnym wysiłkiem i lękiem przed nieznanym. Tymczasem integracja ma dobroczynny wpływ na samopoczucie poprzez tak potrzebny w tym wieku efekt socjalizacji – komentuje prof. dr hab. Anna Skrzek, Kierownik Zakładu Fizjoterapii w Dysfunkcjach Narządu Ruchu, AWF Wrocław, ekspert kampanii „Otwarcie dla rehabilitacji”.
Oferowane przez wspomniane wcześniej placówki zajęcia umożliwiają aktywizację osób starszych, również poprzez ofertę dostosowanych do możliwości seniorów aktywności sportowych. Zanim jednak zapadnie decyzja o tym, która dyscyplina będzie najbardziej korzystna dla zdrowia seniora konieczna będzie konsultacja z lekarzem rehabilitacji medycznej bądź fizjoterapeutą. Lekarz w pierwszej kolejności dokonuje oceny zdrowia pacjenta, przeprowadzając szczegółowy wywiad pod kątem chorób przewlekłych, dotychczasowych zabiegów, operacji czy doznanych kontuzji. Fizjoterapeuta natomiast dokonuje oceny funkcjonalnej seniora, dobierając do możliwości pacjenta dane aktywności. Bardzo często okazuje się, że poza zaleceniem codziennej aktywności konieczne mogą być zabiegi rehabilitacyjne.
Pierwszy krok za nami, co dalej?
Według badań osoby zdrowe powinny dziennie wykonać około 6000–8500 kroków, a osoby z chorobami przewlekłymi oraz niepełnosprawne w granicach od 3500 do 5500 .
Jakie wskazówki powinien znać każdy aktywny senior?
• Zamiast windy korzystajmy ze schodów.
• Wysiądźmy przystanek wcześniej niż powinniśmy, a resztę drogi pokonajmy pieszo.
• Tuż po przebudzeniu wykonajmy proste ćwiczenia rozciągające, np. kilka przysiadów, pajacyków czy skłonów.
• Przed położeniem się spać wyjdźmy na 20-30 minutowy spacer.
• W czasie wykonywania domowych czynności, takich jak zmywanie, prasowanie czy przygotowywanie posiłków, róbmy przerwy na zmianę pozycji i choćby krótki ruch.
Ważne jest również, by podejmując codzienne aktywności na świeżym powietrzu, w tym przede wszystkim spacery czy marsze, starać się wykonywać je w różnych miejscach, być może dotąd nieznanych. Wspomaga to plastyczność mózgu i poprawia funkcje poznawcze, co jest bardzo istotne dla przedstawicieli tej grupy.
Recepta na ruch
W przypadku części seniorów do zachowania sprawności konieczne jest systematyczne korzystanie z usług rehabilitacyjnych.
Niepełnosprawność osób w podeszłym wieku, to wynik patologii w obrębie narządów i układów, ale także zmian inwolucyjnych postępujących z wiekiem. U każdego pacjenta wygląda to nieco inaczej. Obniżenie sprawności może być konsekwencją wieloletnich zaniedbań, na co dodatkowo nakładają się zmiany osteoporotyczne, zmiany zwyrodnieniowe i skutki przebytych w przeszłości chorób lub urazów. Dodatkowym utrudnieniem jest wielochorobowość, która pogarsza stan psychoruchowy pacjenta geriatrycznego. Upośledzona sprawność obniża jakość życia i ogranicza możliwość pełnienia ról społecznych. Rehabilitacja, zabiegi fizjoterapeutyczne i zaopatrzenie ortopedyczne pomagają w powrocie do możliwie jak najlepszej sprawności – wyjaśnia prof. dr hab. Anna Skrzek, ekspert kampanii „Otwarcie dla rehabilitacji”.
Kluczowa jest więc konsultacja z ekspertem, lekarzem rehabilitacji medycznej lub fizjoterapeutą, który przepisze tzw. „receptę na ruch”. Jak wynika z badania zrealizowanego w ramach kampanii „Otwarcie dla rehabilitacji” połowa Polaków wie, że rehabilitacja i aktywność fizyczna są ze sobą ściśle związane .
***
Vratislavia Medica, Szpital im. Św. Jana Pawła II (dawniej Wrocławskie Centrum Rehabilitacji i Medycyny Sportowej) – inicjator i pomysłodawca kampanii „Otwarcie dla rehabilitacji”. Misją ośrodka jest przywracanie sprawności pacjentom, zmagającym się z ograniczeniami narządu ruchu o charakterze przewlekłym lub po różnego rodzaju urazach i kontuzjach. Vratislavia Medica wspiera osoby niepełnosprawne w uzyskiwaniu aktywności fizycznej oraz społecznej i zawodowej. Ważnym filarem działalności ośrodka jest wdrażanie spersonalizowanych procesów terapeutycznych, tak aby jak najszybciej poprawić jakość życia pacjenta.
r