Czym jest obowiązek ubezpieczenia społecznego, jaka była jego ewolucja, kogo dotyczy i jakie pojawiają się na jego tle wątpliwości były przedmiotem kolejnej Konferencji Naukowej Polskiego Stowarzyszenia Ubezpieczenia Społecznego, która odbyła się w Złotym Potoku koło Częstochowy, 15 i 16 września 2016 roku. W spotkaniu uczestniczył częstochowski parlamentarzysta – senator Ryszard Majer. List na ręce organizatorów przesłał poseł Szymon Giżyński.
Polskie Stowarzyszenie Ubezpieczenia Społecznego swymi początkami sięga lat 80 tych i jego celem jest dążenie do rozwoju i popularyzacji idei ubezpieczenia społecznego, doskonalenia systemu ubezpieczenia społecznego poprzez kontakty przedstawicieli nauki i praktyki w tej dziedzinie, a także szerzenia wiedzy z zakresu ubezpieczeń społecznych. Działalność stowarzyszenia to m.in. organizacja konferencji i seminariów z zakresu problematyki ubezpieczeń społecznych. Konferencje PSUS stanowią ważny głos w popularyzacji wiedzy o ubezpieczeniach społecznych, podczas których podejmowane są tematy ważne dla całego społeczeństwa z zakresu zabezpieczenia społecznego.
W dniach 15-16 września w Złotym Potoku, w samym sercu Jury Krakowsko-Częstochowskiej odbyła się ogólnokrajowa XXVI Konferencja Naukowa Polskiego Stowarzyszenia Zabezpieczenia Społecznego, której referaty były związane z obowiązkiem ubezpieczenia społecznego.
W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele Sejmu i Senatu RP, władz samorządowych z terenu powiatu częstochowskiego, Prezes ZUS Pani prof. Gertruda Uścińska oraz członkowie Zarządu – Pani Dorota Bieniasz oraz Pan Paweł Jaroszek, przedstawiciele KRUS, Biura Rzecznika Praw Obywatelskich, naukowcy zajmujący się problematyką ubezpieczenia społecznego, członkowie PSUS oraz pracownicy ZUS. Konferencja odbywała się pod patronatem medialnym Tygodnika Gazety Częstochowskiej.
Ewolucję obowiązku ubezpieczenia społecznego przedstawił w swoim wystąpieniu Pan Antoni Malaka dyrektor oddziału ZUS we Wrocławiu, zwracając uwagę na rozszerzający się krąg osób podlegających ubezpieczeniom społecznym, mnogość tytułów, których mamy już łącznie 26.
Pan prof. Radosław Pacud – Kierownik Katedry Ubezpieczeń z Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach wygłosił referat na temat „Roli przymusu w ubezpieczeniach społecznych”. W swoim wystąpieniu autor próbował określić czym jest przymus ubezpieczeniowy oraz jaką pełni rolę w ubezpieczeniach społecznych. Prof. podkreślił, że nie ma ubezpieczeń społecznych bez przymusu.
Referat na temat problemów związanych z podleganiem ubezpieczeniu społecznemu w świetle przepisów dotyczących koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego przedstawił w swoim wystąpieniu Pan dr Maciej Zieliński – członek Biura Studiów i Analiz Sądu Najwyższego. Autor zwrócił uwagę na kontrowersje związane z ustalaniem ustawodawstwa właściwego osób prowadzących działalność gospodarczą, osób wykonujących umowy zlecenia na terenie państw Unii Europejskiej, czy delegowania równoległego, gdzie nakładają się krajowe przepisy zbiegowe oraz przepisy koordynacyjne. Zaznaczył problem związany z brakiem definicji „obrotu” w przepisach prawa polskiego, dodatkowo zaproponował, aby przy ustalaniu ustawodawstwa brać pod uwagę przychód.
Temat dotyczący zbiegów tytułów ubezpieczeń społecznych przedstawiła Pani dr Małgorzata Olszewska dyrektor II Oddziału ZUS w Łodzi, która w swoim wystąpieniu przeprowadziła uczestników przez problematykę podlegania ubezpieczeniom społecznym. Zwróciła uwagę na zmiany w przepisach, które w ostateczności sprecyzowały zasady dotyczące podlegania ubezpieczeniom w przypadku zbiegu tytułów ubezpieczenia z umowami zlecenia, prowadzeniem działalności gospodarczej, emeryturą, rentą czy innymi tytułami do ubezpieczeń. Pani dr zwróciła uwagę na problem unikania ponoszenia obciążeń z tytułu dodatkowych tytułów. Wskazała również na zmiany w przepisach, które pokazują jak płatnicy, a często sami ubezpieczeni poszukują nowych luk prawnych.
Pan dr Tomasz Lasocki z Uniwersytetu Warszawskiego przedstawił najważniejsze problemy związane z zakresem podmiotowym ubezpieczenia emerytalnego i rentowego, stawiając w swoim wystąpieniu hipotezę o braku swobody ustawodawcy w decydowaniu o tym, które podmioty będą objęte ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym.
Natomiast obowiązkowe i dobrowolne podleganie ubezpieczeniu chorobowemu a prawo do świadczeń z tytułu choroby i rodzicielstwa przedstawił w swoim referacie Pan Krystian Ryś doktorant Uniwersytetu Opolskiego.
Konferencję zakończyła Pani dr Helena Pławucka przedstawiając odrębny system ubezpieczenia społecznego rolników. Autorka w swoim wystąpieniu przedstawiła w zestawieniu z orzecznictwem sądowym problemy związane z obowiązkiem ubezpieczenia społecznego rolników.
W podsumowaniu konferencji Pani Hanna Zalewska Przewodnicząca Oddziału Warszawsko-Łódzkiego PSUS, podziękowała wszystkim za uczestnictwo w spotkaniu i merytoryczną dyskusję, potwierdzającą, że tego typu panele są potrzebne i należy je kontynuować.
Katarzyna Mołas, II Oddział ZUS w Łodzi