Niezwykła posiadłość Salezjanów w Kopcu


Od parafii do parafii w byłym województwie (237)

Południowe obrzeże dekanatu miedźnowskiego zamykają trzy – skupione blisko siebie – parafie. Znajdują się one w Kamyku, Czarnym Lesie i Białej. Najstarsza z nich to parafia z Białej, która styka się od północnego zachodu z Częstochową. Powstała bowiem już w 1407 roku, gdy wydzielił ją z parafii kłobuckiej biskup krakowski Piotr Wysz-Radoliński. Opiekę materialną sprawował wtedy nad tą parafią dziedzic Abel Biel, od którego pochodzi nazwa miejscowości. On też postawił w Białej (w 1407 r.) drewniany kościółek, który dotrwał aż do 1713 roku. Następna świątynia także drewniana (z modrzewia) powstała już staraniem proboszcza Adama Kobyłkiewicza i po dwóch restauracjach w lata: 1875 i 1946 spłonęła niestety doszczętnie w 1962 roku. Teraz świadkiem tego zdarzenia jest stojąca obok stara drewniana dzwonnica z osmalonymi belkami (pod dachem). Po tym nieszczęściu wystawiono tuż potokiem Biała już murowany kościół, który poświęcił w 1968 roku biskup Stefan Bareła. Kościół ten, oraz jego otoczenie modernizowano i upiększano aż do końca XX wieku. Do parafii w Białej należy miejscowość Kopiec, która ma niezwykłą historię. Leży ona w dorzeczu Kocinki i potoku Biała, gdzie już od dawna istniały rybackie stawy, z których największy ma nazwę Żaba (na zdjęciu). Tuż przy nim usypano wzgórze otoczone fosami ze zwodzonym mostem. Na kopcu tym stał zamek obronny, którego właścicielem był w I połowie XVI w. Andrzej Górka – kasztelan kaliski i poznański. Ten znany z udziału w wojnach prowadzonych przez króla Zygmunta Starego z Moskwą – generał, stworzył tutaj piękną posiadłość otoczoną dużym parkiem i ogrodami. W XVIII w. – gdy zamek popadł już w ruinę – posiadłość ta stała się własnością Paulinów z Jasnej Góry. Wtedy też (1796 r.) wybudowano z resztek murów zamkowych fabrykę papieru o napędzie wodnym, pracującą dla potrzeb słynnej drukarni klasztornej. Po 10 latach papiernię przerobiono jednak na młyn wodny, a pozostałości jego urządzeń wodnych są widoczne do dzisiaj. W czasach zaboru pruskiego Kopiec przechodzi na własność skarbu rządowego, by następnie trafić w ręce rodziny Gampfów (ich nagrobek z 1895 r. jest zachowany do dzisiaj na cmentarzu w sąsiedniej Białej). W tym czasie przeprowadzono niwelację wzgórza zamkowego wykopując łyżeczkę srebrną z monogramem „AG” – Andrzej Górka. Od Gampfów majątek ten otrzymuje żona Władysława Babickiego (Henryka – wychowanica dotychczasowych dziedziców ). Nowi właściciele stawiają tutaj piętrowy dwór, rozbudowują folwark i kopią szereg stawów rybnych. Nie mając dzieci przekazują – u schyłku życia – cały majątek Towarzystwu Salezjańskiemu z zastrzeżeniem, by prowadzono tutaj kształcenie biednej młodzieży. Ich wola jest realizowana tutaj do dzisiaj. Najpierw powstaje w latach 30. ub. w. Szkoła Ludowa dla chłopców, a po wojnie Nowicjat Salezjański. Mimo zajęcia w latach 50. większości tej posiadłości placówka ta przetrwała do dzisiaj. W 1993 r. oddano Salezjanom dawną część ich majątku, który systematycznie modernizowany stanowi teraz wspaniały kompleks, na który składają się: MŁYN – dawna papiernia, adaptowana przez Gampfów na piętrowy budynek mieszkalny, KAPLICA – dawny magazyn papierni, przerobiony w 1946 r. na salę teatralną – stanowi obecnie filialną kaplicę. WILLA – dawny dwór postawiony przez Babickich, NOWY DOM – dawna obora przerobiona w 1974 r. na budynek mieszkalny – obecnie internat dla nowicjuszy o nazwie Oratorium.

Andrzej Siwiński

Podziel się:

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *