Teren Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, stanowiący niegdyś dno morza, jest bogaty w różnorodne, wapienne formy skalne. Charakterystyczne są tu białe, sterczące ostańce, które „ostały” się, jako odporniejsze fragmenty w procesach wietrzenia i erozji. Są pozostałością większego masywu skalnego, w dużej mierze już zdegradowanego. Część z nich, jak np. Okiennik Wielki czy Ostańce Jerzmanowickie udostępniona jest do wspinaczki skałkowej. W przypadku innych, m.in. Maczugi Herkulesa czy Igły Deotymy, wspinaczka jest obecnie zabroniona.
Teren Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, stanowiący niegdyś dno morza, jest bogaty w różnorodne, wapienne formy skalne. Charakterystyczne są tu białe, sterczące ostańce, które „ostały” się, jako odporniejsze fragmenty w procesach wietrzenia i erozji. Są pozostałością większego masywu skalnego, w dużej mierze już zdegradowanego. Część z nich, jak np. Okiennik Wielki czy Ostańce Jerzmanowickie udostępniona jest do wspinaczki skałkowej. W przypadku innych, m.in. Maczugi Herkulesa czy Igły Deotymy, wspinaczka jest obecnie zabroniona.
Okiennik Wielki
Nieopodal dzisiejszego Morska natura wyrzeźbiła w skale wielki otwór, od którego pochodzi nazwa ostańca. Kształt zawdzięcza procesowi wietrzenia skał, w którym to ocalały tylko najtwardsze fragmenty. Skała wysoka jest na 50 metrów, u dołu stroma i gładka, u góry skrasowiała. Otwór wysoki jest na 5 metrów, szeroki na 7. Miejsce to co najmniej 100 tys. lat temu upodobał sobie człowiek. Dziesiątki tysięcy lat później Okiennik Wielki i znajdującą się poniżej jaskinię prawdopodobnie zamieszkiwali zbóje. Wczesną obecność człowieka w tym miejscu potwierdzają wyniki badań archeologicznych – odnaleziono m.in. narzędzia krzemienne, garnki i wyroby żelazne.
Ostańce Jerzmanowickie
To nazwa skupiska pojedynczych skał wapiennych i zbiorowisk skał na wierzchowinie Wyżyny Olkuskiej we wsi Jerzmanowice. Ostańce mierzą od kilku do 20 metrów; należą do nich m.in. Ostry Kamień, Grodzisko, Wielka Skała, Skała Łaziska, Łysa Skała, Jedlina i Sikorka. Grodzisko, określane jako Skała 502, jest drugim w kolejność najwyższym wzniesieniem Jury Krakowsko-Częstochowskiej – jego wysokość wynosi 513 metrów.
Materiał ukazał na stronie: “Częstochowska Gazeta Ekologiczna” (wydanie papierowe), której publikację współfinansuje Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach.
Treści zawarte w publikacji nie stanowią oficjalnego stanowiska organów Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach.
K. GAUDY