Rozmowa jest ważnym elementem budującym relacje z bliskimi na każdym etapie naszego życia. Podeszły wiek i związane z nim zmiany mogą utrudniać komunikację z seniorami w naszej rodzinie. Jak zadbać o jakość rozmowy ze starszym pokoleniem, podpowiada ekspert infolinii TENA, psycholog Iwona Haak.
Trudności w porozumiewaniu się z osobą starszą mogą mieć wiele przyczyn. Jedną z nich jest różnica w tempie wypowiadania swoich myśli. Czasami młodsi odbierają takie zachowanie jako przejaw złośliwości seniora, który buntuje się i nie chce rozmawiać. Nieustanny pośpiech i presja czasu nie sprzyjają oczekiwaniu na odpowiedź. Pojawia się wtedy stres i emocje, które prowadzą do niepotrzebnych konfliktów. Warto jednak pamiętać, że osoby starsze potrzebują więcej czasu, by zastanowić się nad odpowiedzią. Jest to chwila niezbędna na przypomnienie sobie okoliczności poszczególnych sytuacji, właściwe sformułowanie swoich myśli, a także przyjrzenie się swoim emocjom i powiedzenie o nich. Warto pamiętać, że trudność w sprawnej komunikacji jest źródłem niezadowolenia także dla samego podopiecznego, m.in. z powodu poczucia własnej niedoskonałości, niezaspokojenia potrzeb, czy też braku uwagi ze strony innych – które często jest odbierane jako lekceważenie. Dlatego niezwykle ważne jest zadbanie o jakość kontaktu z osobą starszą, zastanowienie się nad jej potrzebami, a także pełne zaangażowanie w relację – doradza Iwona Haak, psycholog, ekspert infolinii TENA.
Dobra komunikacja krok po kroku
Problemy z pamięcią czy postępujący niedosłuch przyczyniają się do problemów ze zrozumieniem opiekuna, ale także przekazaniem komunikatów, przez które starsza osoba chce wyrazić swoje oczekiwania na temat pomocy jakiej od nas potrzebuje. Dlatego warto zastosować kilka zasad, które usprawnią komunikację z bliskim.
Stwórz odpowiednie warunki do rozmowy. Unikaj hałasu i nadmiaru bodźców generowanych, np.: przez włączony telewizor czy radio. Nie pozwól, aby chory poczuł się zignorowany. Skup się na rozmowie, unikaj przeglądania gazety, sprawdzania telefonu
i utrzymuj kontakt wzrokowy z rozmówcą. Ogranicz także liczbę uczestników rozmowy do osób, przy których senior czuje się pewnie. To zapewni komfort rozmówcy i efektywniejszą komunikację, zwłaszcza kiedy osoba starsza będzie chciała podzielić się z Tobą krępującymi problemami zdrowotnymi.
Odpowiednio formułuj wypowiedzi. Ważne, by wypowiadane przez Ciebie zdania były zrozumiałe, ale i krótkie. Mów powoli, wyraźnie i unikaj krzyku. Jeśli osoba, którą się opiekujesz ma problem z wyrażeniem swoich oczekiwań, formułuj swoje pytania tak, by odpowiedź ograniczała się do słowa „tak”, „nie”. Np. zamiast „co kupić ci w sklepie?” zapytaj o konkretne produkty. Im bardziej precyzyjne będą Twoje pytania, tym odpowiedź na nie będzie łatwiejsza dla osoby starszej.
Nie pouczaj i bądź cierpliwy. Naucz się tłumić swój gniew. Zwroty: „A nie mówiłam!” „Ty zawsze…”, staraj się zamienić na: – „Będzie dobrze”,- „Możesz być spokojny”. Okazywanie złości nie pomoże w skutecznej komunikacji, a tylko zaniepokoi seniora. Wykaż się cierpliwością, pozwalaj skończyć jedną myśl lub podpowiedz słowo, kiedy senior ma problem z wypowiedzią.
Obserwuj zachowanie osoby starszej i wychodź z inicjatywą. Czasem sygnały niewerbalne mogą przekazać więcej informacji niż wypowiedziane przez seniora słowa. Zwróć zatem uwagę na gesty i mimikę osoby starszej, które mogą sugerować, że sobie z czymś nie radzi. Zdarza się, że seniorzy borykają się z różnymi problemami zdrowotnymi, które mogę być dla nich krępujące. Jedną z takich dolegliwości jest nietrzymanie moczu (NTM). Jeśli cokolwiek cię zaniepokoi lub zauważysz, że osoba bliska nie radzi sobie z tym problemem, bądź dla niej wsparciem i wskaż konkretne rozwiązania, które ułatwią jej codzienne funkcjonowanie z tą dolegliwością. Nie przejmuj się jeśli do tej pory nie miałeś styczności z tym problemem. Poszukaj informacji dotyczących opieki na specjalnie dedykowanych stronach: TENA.pl czy corewellness.pl. Za pośrednictwem strony internetowej można także zamówić materiały edukacyjne, jak i bezpłatne próbki produktów, które możesz przekazać seniorowi. Zastanów się także czy nie powinieneś towarzyszyć podopiecznemu podczas wizyty u lekarza.
Zrozumieć, żeby pomóc
Obecność opiekuna prezentującego postawę zrozumienia i szacunku ma kluczowe znaczenie dla doświadczenia radości życia i sposobu przeżywania codziennych trudności podopiecznego. Warto, jednak by opiekunowie również poszukali dodatkowego wsparcia. Dzięki bezpłatnej infolinii TENA 800 60 66 68, przy której w każdą pierwszą środę miesiąca dyżurują psycholog (godz. 9–13) i pielęgniarka urologiczna (godz. 16–20) możesz podzielić się swoimi wątpliwościami. Pod tym samym numerem telefonu masz możliwość zamówienia darmowego poradnika dla opiekunów osób starszych Zrozumieć, żeby pomóc. Przygotowany pod okiem ekspertów specjalizujących się w zagadnieniach zdrowia i psychologii, dostarczy wiele praktycznych wskazówek dotyczących komunikacji i opieki nad seniorami, pomocy w pielęgnacji, a także podpowiedzi, jak uzyskać refundację na produkty do pielęgnacji osób z NTM.
r