“Wychowanie dla człowieczeństwa” Marii Czai i Marii Żmigrodzkiej – książka, która powinna być w każdej szkolnej bibliotece
Przed kilku laty dwie częstochowianki – Maria Czaja i Maria Żmigrodzka – widząc trudności, związane z realizacją przedmiotu “Wychowanie Obywatelskie” przez nauczycieli wychowawców, przygotowały książkę “Wychowanie dla społeczeństwa”. Jej wydanie zostało wówczas dofinansowane przez samorząd częstochowski.
Autorki postanowiły jednak nadal pracować nad książką, by następne wydanie objęło szerszy zakres tematów na lekcje wychowawcze. W 1996 roku zmarła jedna z autorek, Maria Czaja, i na drugą z nich spadł obowiązek doprowadzenia pracy nad książką do końca. W roku 2000 Maria Żmigrodzka oddała uzupełnioną wersję książki do wydawnictwa Wojewódzkiego Ośrodka Metodycznego. Rozmiar książki spowodował, że wydawnictwo postanowiło wydać ją w trzech tomach. Wydawca potraktował wydanie tej książki, jako wizytówkę wydawnictwa. Dlatego przeprowadzono staranną korektę i zapewniono książce ciekawą szatę graficzną. Wcześniej, ostatni wojewoda częstochowski Szymon Giżyński dofinansował wydanie książki i napisał do niej wstęp. Czytamy w nim: “Ojczyznę kochamy nie dlatego, że jest wielka, ale dlatego, że nasza… Dzieło “Wychowanie do społeczeństwa” powstało z patriotycznego natchnienia i wychowawczej odpowiedzialności Marii Czai i Marii Żmigrodzkiej. Jest jednocześnie świadectwem wielkiej erudycji autorek …
Antologia “Wychowanie do społeczeństwa” wprowadza swych czytelników w powagę i rozległy obszar patriotycznego obowiązku”.
Zaś autorki w swoim Słowie Wstępnym napisały: “Książka pragnie służyć nauczycielom w ich trudnym zadaniu kształtowania charakterów, a także szlachetnych i patriotycznych postaw młodzieży. Uwydatnia ważność nie tylko praw, ale też obwiązków i konieczność pracy nad sobą. Kieruje szczególną uwagę na ogólnoludzkie, ponadczasowe wartości, jakie powinny tworzyć wewnętrzny świat każdego człowieka. Przede wszystkim osoby wchodzącej w dorosłe i samodzielne życie, które potrafi wybierać dobro, prawidłowo myśleć, postępować odpowiedzialnie i uczciwie… Praca, pomyślana jako pomocnicze opracowanie dydaktyczne, proponuje materiały do 150 lekcji wychowawczych”. Tyle słów od autorek. Wyjaśniają one istotę tego wydawnictwa.
To książka wyjątkowa. W bibliotekach szkolnych powinny być te trzy tomy obowiązkowo. Tym bardziej, że książka jest nie tylko pomocą dla wychowawców, ale również uczniom daje możliwość opracowywania własnych wypowiedzi na lekcjach wychowawczych. W pierwszym tomie zgromadzone są tematy dla klas gimnazjalnych i licealnych. Bardzo ciekawe są rozdziały: “Obowiązki wobec siebie samego” i “Obowiązki moralne wobec innych ludzi, rodziny, społeczeństwa”. Trzeci tom, w całości poświęcony jest wychowaniu patriotycznemu i moralnemu. Są tam takie tematy, jak: “Szare Szeregi”, “Harcerstwo polskie”, “Armia Krajowa”, “Proces szesnastu”, “Młode pokolenie przeciw Polsce Ludowej”. Książka warta szerokiego rozpropagowania.
Maria Czaja urodziła się w 1930 roku w Częstochowie, działała w latach szkolnych w harcerstwie. Po uzyskaniu magisterium w zakresie filologii polskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim powróciła do rodzinnej Częstochowy. W 1957 roku była inicjatorką powstania Klubu Młodej Inteligencji i podjęła działalność w Towarzystwie Literackim im. Adama Mickiewicza, którym wówczas kierował prof. Józef Mikołajts. Publikowała artykuły i felietony w “Gazecie Częstochowskiej”. Od 1966 roku pracowała jako nauczyciel-bibliotekarz w Technicznych Zakładach Naukowych. W latach 1980-81 z zaangażowaniem działała w NSZZ Solidarność. Konsekwentnie i skutecznie przekonywała młodzież o konieczności samowychowania i samodoskonalenia, ucząc umiłowania tradycji, polskości i kultury narodowej. Zmarła przedwcześnie w 1996 roku.
Maria Żmigrodzka urodziła się w 1931 roku w Częstochowie. Ukończyła gimnazjum i liceum “Nauki i Pracy” (o tej szkole napiszę osobno). Na Uniwersytecie Jagiellońskim uzyskała magisterium z filologii polskiej. Przez całe życie zawodowe uczyła języka polskiego w częstochowskich szkołach średnich (najdłużej w Technicznych Zakładach Naukowych). Autorka wielu publikacji na tematy literackie, harcerskie i patriotyczne w prasie katolickiej i niezależnej. Nadal aktywna dziennikarsko.
MIECZYSŁAW MALIK