Wszyscy robimy raz na jakiś czas podstawowe badania krwi oraz moczu i ciekawi jesteśmy ich wyników. Chcemy je odczytać pierwsi, aby wiedzieć w jakim stanie jest nasz organizm. Lekarze nie zawsze wyniki analiz omawiają z pacjentem. Częściej zbywają milczeniem. Kiedyś oznaczenia były proste i zrozumiałe dla wszystkich. Obecnie trochę się to pozmieniało i nie zawsze wiemy jak je odczytać, toteż przybliżymy czytelnikom niektóre z nich – te najczęściej wykonywane.
Badaniami krwi, które najczęściej wykonujemy, aby ocenić stan naszego organizmu, są: morfologia, OB (odczyn Biernackiego), próby wątrobowe, stężenie cholesterolu i trójglicerydów, stężenie glukozy, stężenie hormonów, stężenie hormonów tarczycy, stężenie żelaza, stężenie kreatyniny i mocznika. Wykonujemy też ogólne i szczegółowe badanie moczu, kału, USG, EKG, densynometrię i mammografię. Aby wyniki każdego badania były prawidłowe należy się do niego odpowiednio przygotować. Chodzi o to, by nie było konieczności powtarzania, gdyż niektóre są niezbyt przyjemne.
Podstawowe badania skrótowo omówił nam doktor Krzysztof Strójwąs – specjalista chorób kobiecych i położnictwa, diagnosta USG, schorzeń piersi.
MORFOLOGIA KRWI
Podstawowe badanie, na podstawie którego lekarz ocenia stan zdrowia pacjenta. Wykonuje się je na czczo, a krew do badania pobiera się z żyły. Wyniki obecnie przedstawia się za pomocą skrótów i symboli pochodzących z języka angielskiego, które obowiązują na całym świecie.
Wyników morfologii nie należy interpretować oddzielnie. Tylko wspólna ocena liczby krwinek, poziomu hemoglobiny i in. pozwoli dokonać wstępnej oceny zdrowia. Pamiętajmy jednak, że najwłaściwiej może to zrobić tylko lekarz i on w razie potrzeby przepisze odpowiednie lekarstwo lub zaleci dodatkowe badania.
Wyniki:
WBC (white bloods cells) – krwinki białe (leukocyty), norma dla obu płci wynosi od 4700 do 10 800 lub 4,7 – 10,8; RBC (red bloods cells) – krwinki czerwone (eryrtrocyty), norma dla kobiet: od 4 200 000 do 5 400 000 lub 4,2 – 5,4; norma dla mężczyzn: od 4 600 000 do 6 100 000 lub 4,6 – 6,1; HGB hemoglobina, norma dla kobiet: 12 – 16 g/dl; norma dla mężczyzn: 13 – 18 g/dl; HCT hematokryt, norma dla kobiet: 37 – 47%; norma dla mężczyzn: 42 – 52%;
MCV średnia objętość krwinki czerwonej, norma dla kobiet: 81 – 99 fl; morma dla mężczyzn: 80 – 94 fl; MCH średnia zawartość hemoglobiny w krwince, norma dla obu płci: 27 – 31 pg; MCHC średnie stężenie hemoglobiny w krwince, norma dla obu płci: 33 – 37 g/dl; RDW stosunek objętości krwinek białych do czerwonych 11,5 – 14,5%; PLT płytki krwi (trombocyty), norma dla obu płci: 139 – 400.
UWAGA!
Wyższe WBC może świadczyć o chorobach zakaźnych, nowotworowych, białaczce, stanach zapalnych, zatruciach lub zawale serca. Pamiętać należy również, że wyższe WBC fizjologicznie występuje u kobiet w ciąży, u noworodków, podczas miesiączki i w stresie. O różnej postaci niedokrwistości świadczyć mogą obniżone wartości RBC, HGB i HCT. Niższe WBC może sygnalizować niektóre choroby wirusowe, zakaźne, zespoły hematologiczne oraz wstrząs uczuleniowy.
ROZMAZ KRWI OBWODOWEJ
Druga część badania morfologicznego, to wzór odsetkowy krwinek białych (tzw. rozmaz), który jest opisem rozmazu krwinek białych (DIFF).
Wyniki:
granulocyty obojętnochłonne (NE/NEUT) 1,8 – 7,7 l, pałeczkowate 0,03 – 0,05, podzielone 0,50 – 0,70; granulocyty kwasochłonne (EOS) 0 – 0,45 l, zasadochłonne (BAS) 0 – 02 l; limfocyty (LYMPH) 1,0 – 4,5 l; monocyty (MONO) 0 – 0,8 l;
UWAGA!
Odchylenia od podanej normy świadczyć mogą o rozpoczynającej się chorobie alergicznej, pasożytniczej, zapalnej, a nawet nowotworowej.
OB ODCZYN BIERNACKIEGO
OB lub ESR – tak nazywa się, dokonywany w ciągu jednej godziny, pomiar szybkości, z jaką krwinki czerwone odzielają się od osocza i opadają na dno probówki. OB, które wskazuje, czy w organiźmie nie toczą się procesy zapalne, należy wykonywać również na czczo.
Wyniki:
Norma dla kobiet – do 12 mm/h; Norma dla mężczyzn – do 8 mm/h.
UWAGA!
OB wzrasta podczas miesiączki i ciąży, może też świadczyć o chorobach reumatycznych, niektórych chorobach wątroby, gruźlicy, zmianach martwiczych i in. Osoby starsze mogą mieć podwyższone OB bez przyczyny chorobowej.
PRÓBY WĄTROBOWE
Badanie, które polega na oznaczeniu we krwi sześciu enzymów wykonuje się (również na czczo), celem oceny prawidłowej pracy wątroby, a czasem także trzustki i serca. Ponieważ laboratoria oznaczają enzymy wg różnych metod trudno jest podać wartości ogólnie przyjęte. Normy zawsze są podane na wydrukach badań.
Wyniki:
Bilirubina nie jest enzymem, lecz barwnikiem żółciowym. Jej poziom we krwi powyżej 1,1 mg/100 ml, świadczyć może o nieprawidłowej pracy wątroby.
AIAT – wyższe wartości mogą wystąpić przy ostrym i przewlekłym zapaleniu wątroby, żółtaczce mechanicznej lub zawale serca.AspAT – wyższy poziom tego enzymu może oznaczać zapalenie wątroby lub marskość, a także wystąpić może po zawale.
ChE – spadek poniżej normy tego enzymu może świadczyć o ciężkich schorzeniach wątroby, spowodowanych choćby zatruciem grzybami, a wzrost o nadczynności tarczycy, stłuczeniu wątroby i in. CPK – podwyższona wartość enzymu może świadczyć o zawale serca i niektórych schorzeniach mózgu.
GGTP – podwyższona wartość tego enzymu świadczy przede wszystkim o nadużywaniu alkoholu lub niedrożności dróg żółciowych. LDH – podwyższony poziom oznaczać może choroby dróg żółciowych, zapalenie wątroby, zapalenie mięśnia sercowego lub stan po zawale czy chorobach nowotworowych.
STĘŻENIE ŻELAZA
Stężenie żelaza we krwi zależy od ilości tego pierwiastka w naszych pokarmach, od wchłaniania w przewodzie pokarmowym oraz jego utraty, na przykład wskutek krwawienia z przewodu pokarmowego, przez drogi rodne lub moczowe. Badanie stężenia we krwi wykonuje się przy podejrzeniu złego przyswajania żelaza lub anemii.
Wyniki:
Norma dla osób dorosłych obu płci wynosi 44,8 – 73,4 albo inaczej 250 – 401 Fe.
UWAGA!
Sztucznie zawyżone wyniki żelaza mogą mieć osoby, które przed badaniem przyjmowały preparaty zawierające żelazo, takie jak: Centrum, Falvit, Geriavit.
JOANNA BAR