Kinezjologia edukacyjna, zwana inaczej gimnastyką mózgu jest stosunkowo nową, ale już znaną i coraz częściej stosowaną metodą edukacyjną. Jej twórcą jest Amerykanin dr Paul E. Dennison, pedagog i innowator w dziedzinie edukacji.
Gimnastyka mózgu, którą proponuje dr P. Dennison to system prostych i atrakcyjnych ćwiczeń ruchowych dobranych tak, aby intensyfikowały i synchronizowały pracę obu półkul mózgowych. Jednoczesna praca obu półkul mózgowych jest niezbędnym warunkiem do osiągania najlepszych wyników w każdej dziedzinie aktywności ludzkiej.
Opracowany przez P. Dennisona program gimnastyki mózgu był drogą wyjścia z własnej dysleksji oraz kłopotów ze wzrokiem. Swoje odkrycia wykorzystał on w pracy z dziećmi i dorosłymi, pomagając im przez całe swoje zawodowe życie. Za jego sprawą w Stanach Zjednoczonych w 1987 roku powstała Fundacja Kinezjologii Edukacyjnej, wspomagająca projekty badawcze stosowania gimnastyki mózgu, realizowane w wielu krajach.
W Europie uznaną popularyzatorką tej metody jest dr Svietłana Masgutowa, Dyrektor Instytutu Psychologii i Wymowy w Oriechowo-Zujewo w Rosji. Dzięki jej staraniom i długoletniej współpracy z lekarzami, psychologami i pedagogami, metoda Kinezjologii Edukacyjnej odnosi znaczące sukcesy na naszym kontynencie.
W Polsce gimnastyka mózgu znana jest od początku lat 90-tych, wtedy też powstało Stowarzyszenie Kinezjologów Polskich.
Metoda ta wykorzystywana jest zarówno do pracy wyrównawczej z dziećmi mającymi trudności w uczeniu się (w tym również z dziećmi specjalnej troski), jak i do wspomagania prawidłowego rozwoju dzieci. Pomaga młodym osobom uczyć się bezstresowo, starszym natomiast w zachowaniu pamięci i aktywnego myślenia. Systematyczne ćwiczenia ruchowe pomagają opanować stres, a w konsekwencji uwolnić się od niego.
Ponieważ zadaniem metody jest synchronizowanie pracy obu półkul mózgowych, a tym samym całego mózgu, może ona być stosowana w równoważeniu zakłóceń jego czynności, powstałych na przykład na skutek przebytych chorób, stresu lub niekorzystnych czynników środowiskowych. Gimnastyka mózgu wpływa również na poprawę ogólnego stanu zdrowia.
Częstą przyczyną asynchronicznej pracy obu półkul mózgowych jest zbyt mała ilość wody w organizmie. Powoduje to zakłócenia w jego efektywnej pracy, przejawiające się w osłabionej zdolności zapamiętywania, uczenia się i koncentracji. Woda zapewnia organizmowi właściwą energetykę, tzn. umożliwia przepływ impulsów elektrycznych. Wpływa więc na prawidłowe działanie całego układu nerwowego, a przede wszystkim mózgu. Dlatego tak ważne w metodzie Dennisona jest dostarczanie organizmowi koniecznej ilości wody. Picie wody przed rozpoczęciem ćwiczeń, warunkuje skuteczność ich terapeutycznego oddziaływania. Wskazane jest, aby dzieci przed przystąpieniem do odrabiania lekcji wypijały małymi łykami szklankę czystej wody. Natomiast w celu określenia dziennego zapotrzebowania organizmu na wodę, należy masę ciała podzielić przez 11, np. przy wadze 55 kg – dzienne zapotrzebowanie na wodę wynosi około 5 szklanek.
Autor metody stwierdził, że “…ruch jest drzwiami do uczenia się…”, ponieważ ćwiczenia ruchowe gimnastyki mózgu podnoszą sprawność myślenia i działania w różnych sferach aktywności człowieka. Jest to metoda edukacyjna, pozwalająca uczyć się lekko, łatwo i przyjemnie.
Jej zaletami są: prostota, intensywność oddziaływania oraz dostępność. Dzieci, młodzież i dorośli, w celu doskonalenia tego co właśnie robią, mogą wykonywać ćwiczenia ruchowe właściwie w każdym miejscu i dowolnym czasie.
Metoda P. Dennisona zwiększa efektywność uczenia się i poprawia wyniki we wszystkich przedsięwzięciach, np.: komunikowaniu pomysłów i myśli, twórczości i występach artystycznych, muzyce, sporcie, tańcu, itp. Przyczynia się do większej efektywności podejmowanych działań.
Kinezjologia Edukacyjna znalazła uznanie na wszystkich poziomach nauczania. Wykorzystywana jest do pracy edukacyjnej w przedszkolach, szkołach podstawowych, gimnazjach i liceach. Zapoznawani są z nią studenci wyższych uczelni, w tym także na Uniwersytetach Trzeciego Wieku.
Znajomość Kinezjiologii Edukacyjnej może być przydatna dla dyrektorów placówek oświatowych, nauczycieli, pedagogów, psychologów, studentów oraz rodziców, chcących lepiej funkcjonować w swoim własnym życiu osobistym, rodzinnym i zawodowym.
Dotychczasowe doświadczenia zastosowania tej metody w nauczaniu pozwalają jednoznacznie stwierdzić, że jest ona ogromnym sprzymierzeńcem nauczycieli i wychowawców, którzy systematycznie wykorzystują ćwiczenia gimnastyki mózgu.
Stosowanie metody wymaga poznania zasad funkcjonowania mózgu i sposobów wyrównywania określonych deficytów rozwojowych. Dlatego też, ćwiczenia mogą prowadzić osoby, które ukończyły II stopień Kinezjologii Edukacyjnej metodą P. Dennisona.
W Częstochowie metoda Kinezjologii Edukacyjnej jest znana i stosowana od kilku lat. Nauczaniem tej metody zajmuje się tu dwóch dyplomowanych instruktorów, przygotowujących fachową kadrę kinezjologów.
We wrześniu 2003 roku powstało “Jurajskie Stowarzyszenie Kinezjologów”. Grupuje ono przede wszystkim nauczycieli, pedagogów, psychologów i logopedów, pracujących na co dzień metodą gimnastyki mózgu P. Dennisona. Na prezesa Stowarzyszenia wybrano mgr Krystynę Zarębę. Nadmienić należy, że “Jurajskie Stowarzyszenie Kinezjologów” jest jednym z trzech istniejących w kraju.
Celem działalności “Jurajskiego Stowarzyszenia Kinezjologów” jest: wzbogacanie możliwości edukacyjnych ludzi w każdym wieku, chcących rozwijać swoje zainteresowania, zapobieganie niepowodzeniom edukacyjnym, korygowanie dysharmonii rozwojowych, organizowanie szkoleń popularyzujących Kinezjologię Edukacyjną, rozwijanie i wspieranie inicjatyw oraz działań profilaktycznych z zakresu wychowania zdrowotnego, popularyzowanie nowatorskich metod usprawniających procesy rozwojowe, wyrównywanie deficytów rozwojowych poprzez reedukację, prowadzenie zajęć otwartych dla uczniów w każdym wieku, w siedzibie Stowarzyszenia lub w innych miejscach wg potrzeb, pozyskiwanie ludzi dobrej woli wspierających działalność Stowarzyszenia, współpracowanie z instytucjami, których cele działania zbliżone są do celów JSK, popularyzowanie idei KE w powszechnie dostępnych środkach przekazu.
Na comiesięcznych spotkaniach członkowie JSK wymieniają się doświadczeniami i wzbogacają warsztat pracy w zakresie Kinezjologii Edukacyjnej metodą P. Dennisona. Prezentują autorskie programy z elementami gimnastyki mózgu i wspólnie ćwiczą. Na spotkania może przyjść każda osoba zainteresowana tą metodą. Spotkania odbywają się w siedzibie Stowarzyszenia w Częstochowie, przy ul. Broniewskiego 3; w pierwszą środę każdego miesiąca o godz. 1800.
Telefon kontaktowy do JSK: 601279009.
Opracowanie:
Krystyna Zaręba, nauczyciel Zespołu Szkół Plastycznych w Częstochowie.
Renata Szymala, nauczyciel Miejskiego Przedszkola nr 14 w Częstochowie.
R