– Panie doktorze, jak często występuje rak piersi u kobiet?
– Rak piersi jest najczęstszym nowotworem złośliwym występującym u kobiet na całym świecie. Stanowi ok. 19 procent ogółu zachorowań na nowotwory. Jest najczęstszym nowotworem złośliwym wśród mieszkanek Ameryki Północnej i Europy, z wyjątkiem Rosji. W Polsce stanowi ok. 17 procent ogółu zachorowań na nowotwory złośliwe i ok. 14 procent ogółu zgonów.
Rozmowa z Krzysztofem Adamkiewiczem, lekarzem onkologiem z Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego im. dr Orłowskiego w Częstochowie.
– Panie doktorze, jak często występuje rak piersi u kobiet?
– Rak piersi jest najczęstszym nowotworem złośliwym występującym u kobiet na całym świecie. Stanowi ok. 19 procent ogółu zachorowań na nowotwory. Jest najczęstszym nowotworem złośliwym wśród mieszkanek Ameryki Północnej i Europy, z wyjątkiem Rosji. W Polsce stanowi ok. 17 procent ogółu zachorowań na nowotwory złośliwe i ok. 14 procent ogółu zgonów.
– W jaki sposób objawia się i jak przebiega choroba raka piersi?
– Pierwsze objawy choroby najczęściej objawiają się zmianami w sutku w postaci guza. Guz w początkowej fazie rozwoju jest niebolesny. Oczywiście wykryty nie musi mieć od razu charakteru nowotworowego. Nie należy popadać w panikę, że jest to choroba nowotworowa. Wiele guzów, które wykrywają sobie kobiety, a następnie potwierdzają lekarze, są guzami łagodnymi w postaci najczęściej włókniaków łagodnych lub torbieli łagodnych. Guz nowotworowy może mieć różnoraki wygląd – od małego, nie bolącego guzka do bardziej widocznych i agresywnych zmian w postaci: zgrubienia i zaczerwienienia skóry z tzw. objawem skórki pomarańczowej. Przy bardziej zaawansowanych zmianach może powodować naciek skóry z owrzodzeniem. Może powodować również wciągnięcie brodawki z towarzyszącym ewentualnie krwistym wyciekiem. Zaawansowaną chorobę raka piersi mogą wskazywać też powiększone węzły chłonne dołów pachowych i nadobojczykowych.
Bardzo niekorzystną postacią raka piersi jest tzw. rak piersi w postaci zapalnej, gdzie cała skóra chorej piersi jest zaczerwieniona. Zaawansowane i agresywne postacie raka piersi mogą niestety prowadzić do zmian przerzutowych, zmian w całym organizmie. Mogą to być przerzuty do wątroby, mózgu, kości czy płuc.
– W jakich przypadkach kobiety powinny bezzwłocznie udać się do lekarza?
– Każdą zmianę w piersi kobieta powinna zgłosić i skonsultować z lekarzem onkologiem w celu jej wyjaśnienia. Kobiety same powinny wykonywać samokontrolę piersi poprzez dotyk, badanie obu piersi podczas rannej czy wieczornej toalety. Powinny zwrócić szczególnie uwagę na stan piersi, kształt brodawek i występujących ewentualnie zmian guzowych. Nie należy zapominać też o badaniu dołów pachowych, które mogą świadczyć o ewentualnych zmianach przerzutowych w węzłach chłonnych.
– W jaki sposób leczy się raka piersi?
– Przed podjęciem leczenia każda zmiana w sutku powinna być dokładnie zdiagnozowana przez specjalistów. Badania diagnostyczne polegają na wykryciu zmiany nowotworowej i na określeniu typu histopatologicznego nowotworu oraz stopnia zaawansowania klinicznego choroby. Do takich badań należą: punkcja cienkoigłowa, ultrasonografia, mammografia i tumorektomia, czyli wycięcie guzka. Punkcja cienkoigłowa polega na wykryciu, czy zmiana w sutku jest torbielowata czy też lita. Przede wszystkim ma na celu pobranie materiału do badania cytologicznego. Strukturę litą wycina się w całości, następnie cały materiał przekazuje się do badania histopatologicznego. Najnowsze metody leczenia raka piersi polegają na leczeniu skojarzonym . Leczenie to polega zabiegu chirurgicznym i stosowaniu uzupełniającej radioterapii, brachyterapii, chemioterapii oraz hormonoterapii. Jeżeli choroba spełnia odpowiednie kryteria, tzn. jeśli choroba jest nie zaawansowana rozważa się oszczędzające zabiegi operacyjne. Polegają one na usunięciu guza nowotworowego, ewentualnie jednego z kwadrantów sutka i usunięciu węzłów chłonnych pachy. Następnie stosuje się chemioterapię, hormonoterapię, radioterapię uzupełniającą. Dzięki temu pacjentki po leczeniu maja zachowaną pierś. W przypadkach bardziej zaawansowanych, niestety dokonuje się całkowitej amputacji piersi. Reasumując, wybór leczenia przez lekarzy zależy od stopnia zaawansowania klinicznego i rodzaju histopatologicznego raka wieku hormonalnego pacjentki oraz stanu ogólnego chorej.
– W jakim przedziale wiekowym istnieje największe niebezpieczeństwo zachorowania na raka piersi?
– Ryzyko zachorowania na tę chorobę zwiększa się z wiekiem. Zasadniczy wzrost prawdopodobieństwa zachorowania notuje się między 40 a 60 rokiem życia. U młodych kobiet w Polsce rak złośliwy występuje bardzo rzadko. W 1992 roku w naszym kraju zanotowano dwa zgony na nowotwory złośliwe dziewcząt w wieku 15 i 19 lat.
– W jakim odstępie czasowym kobiety powinny poddawać się badaniom piersi?
– Młode kobiety przynajmniej raz w roku powinny poddać się badaniom usg piersi, częściej, jeżeli obciążone są czynnikami ryzyka. Natomiast panie po 40. roku życia powinny raz w roku poddać się badaniu mammograficznemu.
– Na czym polega badanie mammograficzne?
– Mammografia – prześwietlenie piersi, jest obrazową metodą badania gruczołu piersiowego z użyciem promieni rentgenowskich. Badanie to wykonuje się specjalnym aparatem rentgenowskim, zwanym mammografem. Badanie pozwala na odróżnienie poszczególnych struktur oraz zmian patologicznych w sutka. Mammografia pozwala na wczesne wykrywanie i rozpoznawanie guzów mniejszych oraz zmian bezobjawowych w bardzo wczesnym etapie rozwoju. Pozwala także na pobieranie materiału do analizy mikroskopowej, właściwe ukierunkowanie biopsji, śródoperacyjną kontrolę wyciętego materiału, obiektywną kontrolę wyników leczenia chemicznego lub radiologicznego raka piersi.
– Kto jest najbardziej narażony na zachorowanie? Czy jest to choroba dziedziczna?
– Największe ryzyko zachorowania wynikające z obciążenia rodzinnego dotyczy kobiet, których matka lub siostra chorowały na nowotwór. W porównaniu z kobietami nieobciążonymi wywiadem rodzinnym ryzyko zachorowania we wspomnianej grupie kobiet wzrasta niemal 14 razy. Prawdopodobieństwo zachorowania wśród krewnych pierwszego stopnia, czyli matka, siostra lub córka zależy również od tego, czy dotychczas w rodzinie występował rak przed czy po menopauzie i czy dotyczył on jednej czy obu piersi. Kobiety, które przechodzą okres menopauzy po 55 roku życia mają dwa razy większe ryzyko zachorowania na raka sutka, niż te, u których wystąpiła ona przed 45 rokiem życia. Zwiększone ryzyko występuje u nieródek, lub u tych pań, które pierwszy poród przeszły po 30. roku życia. Wczesny wiek porodu powoduje zmniejszenie ryzyka. Otyłość i nadmierne spożywanie alkoholu również przyczyniają się do rozwoju choroby.
– Czy jest to choroba tylko jednej płci?
– Nie należy zapominać o tym, że rak piersi może występować także u mężczyzn. Stanowi on ok. 1 procent wszystkich nowotworów. Rak piersi u mężczyzn rokuje dużo gorzej niż u kobiet, gdyż panowie bardzo często bagatelizują chorobę i zgłaszają się już z zaawansowaną. Nowotwór u mężczyzn często nacieka przednią ścianę klatki piersiowej, co jest jednoznaczne z zaawansowaną postacią raka. Leczenie przebiega podobnie jak u kobiet.
EMKA