W Święto Narodowe 3 Maja, będące 226. rocznicą Konstytucji oraz 96. rocznicą wybuchu III Powstania Śląskiego władze Miasta Częstochowy oddały hołd powstańcom, których kwatery znajdują się na cmentarzu św. Rocha.
Przewodniczący Rady Miasta Zdzisław Wolski oraz zastępca prezydenta Częstochowy Ryszard Stefaniak złożyli kwiaty i zapalili znicze na grobach powstańców śląskich – mieszkańców Częstochowy. W walkach o polski Śląsk zginęło w 1921 r. 15 częstochowian, ponad 100 odniosło rany.
W uroczystości uczestniczył także m.in. przedstawiciel Wojskowej Komendy Uzupełnień w Częstochowie kpt. Jacek Michałowski, asysta Straży Miejskiej oraz harcerze z częstochowskiego Hufca ZHP.
Częstochowa i częstochowianie mieli swój znaczący udział w III Powstaniu Śląskim.
“Bez Górnego Śląska możemy mieć wolność polityczną, ale nie unikniemy niewoli ekonomicznej, nie przestaniemy być zależni od innych potęg państwowych” – głosił częstochowski przewodniczący Komitetu Plebiscytowego Ludomir Nieprzecki w sierpniu 1920 r. W pracę Komitetu Plebiscytowego zaangażowało się wiele znanych postaci naszego miasta – inż. B. Hłasko, adw. Stanisław Kozicki, prof. Witold Fidler.
Spis Górnoślązaków w okręgu częstochowskim wykazał 685 osób uprawnionych do udziału w plebiscycie, w tym ponad 200 osób zamieszkałych w samej Częstochowie. Od stycznia 1921 r. Komitet Plebiscytowy rejestrował głosujących w swoim biurze w alei Najświętszej Maryi Panny 67, drugie biuro otwarto na Rakowie (dzielnica ta nie należała jeszcze wówczas do miasta). W lutym powstał też odrębny Komitet Plebiscytowy przy urzędzie gminy żydowskiej. Na dworcach kolejowych przy Piłsudskiego i na Stradomiu uruchomiono biura informacyjne i herbaciarnie dla przybywających na plebiscyt. Przygotowano też dla nich kuchnie polowe na Stradomiu i na Jasnej Górze.
Rozstrzygniecie Rady Ambasadorów oparte na wynikach plebiscytu uznano w Częstochowie za krzywdzące. Na wieść o projekcie podziału Śląska, w dniu święta narodowego 3 Maja, przeprowadzono pochód solidarnościowy liczący ponad 30 tys. ludzi. Pochód zakończył się wiecem pod Ratuszem i przyjęciem stanowiska wspierającego rozpoczęte właśnie III Powstanie.
W tym samym dniu na pomoc powstańcom wyruszyły grupy ochotników, w tym grupa pod dowództwem por. Franciszka Czarneckiego i grupa podchorążego Ondrasika. Obie grupy uczestniczyły w walkach o Lubliniec i Dobrodzień. Wieczorem 3 maja do powstania dołączyła grupa ochotników – uczniów Państwowego Seminarium Nauczycielskiego pod dowództwem Mieczysława Gładysza. W tej grupie walczył m.in. Ignacy Ziental, poległy w walce pod Pludrami. Pogrzeb tego ucznia Seminarium Nauczycielskiego, uczniów gimnazjum im. Sienkiewicza – Jana Golińskiego i Kazimierza Gomoliszewskiego oraz innych osób stał się wielką demonstracją patriotyczną blisko 50 tys. częstochowian. Ogółem w walkach w III Powstaniu zginęło 15 częstochowian, ponad 100 zostało rannych.
Bezpośredniej pomocy powstańcom udzielała także częstochowska służba zdrowia. Dr Władysław Kahl zorganizował wraz z siostrami PCK Ochotniczą Kolumnę Sanitarną. W szpitalach częstochowskich leczyło się ponad 200 rannych. Oddział PCK wyekwipował pociągi sanitarne w pościel i bieliznę, dostarczył też zaopatrzenie szpitalowi wojskowemu w Lublińcu.
Zbiórką darów i organizowaniem pomocy zajmował się Komitet Plebiscytowy pod przewodnictwem Ludomira Nieprzeckiego. Skład Komitetu wzmocniło przystąpienie prezydenta Józefa Marczewskiego, przewodniczącego Rady Miasta dra Stanisława Nowaka, dyrektora Gimnazjum im. Sienkiewicza – Wacława Płodowskiego i innych. Równolegle działał “lewicowy” Komitet Obrony Śląska pod przewodnictwem Wacława Kuropatwińskiego i PPS-owca Józefa Dziuby. W ciągu pierwszych dziesięciu dni do redakcji “Gońca Częstochowskiego” wpłynęło 145 tys. marek przekazanych przez społeczność miasta.
Po zawieszeniu broni Górnoślązacy ponownie przybyli do Częstochowy. 2 VII 1921 r. w kaplicy Matki Bożej na Jasnej Górze miała miejsce symboliczna uroczystość. Mieszkańcy Lwowa, weterani powstania 1863 r. i kilkunastoletni żołnierze “Orlęta” przekazali powstańcom śląskim ufundowany dla nich sztandar.
na podstawie UMCz
foto: UMCz
r