Za pozyskane z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego środki Gmina Olsztyn przeprowadzi prace remontowo – konserwacyjne na miejscu straceń w Olsztynie, przy drodze na Kusięta. – Otrzymamy 90 tys. zł, do których dołożymy wkład własny. Za kwotę ponad 100 000 zł wykonamy szereg prac remontowych i naprawczych – mówi wójt gminy Olsztyn Tomasz Kucharski.
Ten wymowny cmentarz – pomnik zajmujący powierzchnię 0,6160 ha, to miejsce, w którym hitlerowcy zamordowali prawie 2 tys. osób z Częstochowy i Radomska w latach 1940 – 1943.
Za pozyskane środki uzupełnione wkładem własnym wyczyścimy płaskorzeźby z piaskowca oraz nagrobki na mogiłach. Czyszczeniu i naprawom poddane będą także m.in. alejki, ogrodzenia, brama.
Do pierwszych egzekucji doszło tam 28 czerwca 1940 roku: późnym wieczorem rozstrzelano pierwszych czternastu więźniów, przewiezionych z Radomska i Częstochowy, aresztowanych w tzw. “Wielkiej Akcji”. Egzekucji dokonano na pustkowiu, zwanym przez miejscowych “szubienicą” (za cara stała tam szubienica, na której wieszano skazańców). Kolejne egzekucje odbyły się 1 i 3 lipca 1940 rok W latach 1942-1943 przywożono tu także półżywych radzieckich żołnierzy z łagrów w Częstochowie i dobijano ich z broni palnej strzałem w tył głowy. Wszystkie zwłoki grzebano na miejscu, a mogiły równano z ziemią i maskowano. Po wojnie dokonano ekshumacji zwłok. Cmentarz powstał w latach 1963-1965. W 18 zbiorowych mogiłach spoczywa 1968 ofiar hitlerowskiego terroru.
Pomnik, który jest widoczny przy drodze Olsztyn-Kusięta, powstał w 1968 r. Jest to dzieło autorstwa Włodzimierza Ściegiennego. U jego podstawy widnieje wymowny napis „Bohaterom walk o wolność Ojczyzny, pomordowanym w latach 1939-1945”. Od obelisku w głąb lasu prowadzi chodnik, aż do cmentarnej bramy wejściowej z napisem: „Cmentarz ofiar II wojny światowej”. W środku lasu, obok mogił rozstrzelanych znajdują się wykonane z piaskowca płaskorzeźby autorstwa Władysława Łydżby, które ustawiono w latach 80-tych. Przedstawiają rozstrzeliwanych, cierpiących ludzi, złamanych przemocą i terrorem. Wyżłobione na bokach piaskowca podłużnie ryflowane rowki powstały jakby od zabójczych kul z broni maszynowej.
W czerwcu 2008 r. „Miejsce Straceń” wzbogaciło się o nową Drogę Krzyżową, której stacje stanowi czternaście oryginalnych lipowych płaskorzeźb. Dzieła zaprojektowane i wykonane przez artystów Danutę i Jana Wewiór przedstawiają ostatnią drogę Jezusa Chrystusa i złożenie Go do grobu. Pojawiają się na nich również wątki patriotyczne. Charakterystyczne metalowe daszki nawiązują do korony cierniowej Jezusa Chrystusa i kaleczonego ludzkiego losu.
—
r