Aktorka teatru i filmu uznawana za gwiazdę polskiego filmu w latach międzywojennych. Ur. 23.09.1898 w Warszawie, w rodzinie inteligenckiej z ojca Karola z wykształcenia chemika i matki Walerii z d. Darmos.
Początkowe nauki w dziedzinie artystycznej pobierała w szkole prywatnej w Warszawie. Pierwszy jej amatorski debiut sceniczny przypada na rok 1916 na scenie Teatru Polskiego. Po 1917 kontynuowała naukę aktorstwa w Szkole Dramatycznej J. Lenartowicza, w której jednym z nauczycieli był Af. Zelwerowicz. Szkołę ukończyła w 1920 z wyróżnieniem. Przyjęta została do Teatru Rozmaitości. Jako profesjonalna aktorka zadebiutowała w komedii „Weteran”. W recenzji zauważono: „Młoda ta artystka zasługuje na baczną uwagę”. Do 1939 wystąpiła w różnych rolach 40-krotnie w następujących warszawskich teatrach: Teatrze Rozmaitości, Polskim, Małym, Letnim, Narodowym. Poza Warszawą grała gościnnie: w Teatrze Słowackiego w Krakowie, Miejskim w Bydgoszczy, Małym we Lwowie, Polskim w Wilnie, Nowym w Poznaniu i Wileńskim Objazdowym. W oficjalnych wypowiedziach podkreślała, że teatr ceni wyżej od filmu. Tymczasem jako aktorka filmowa zdobyła wyjątkową popularność. W filmie zadebiutowała w 1919.
Aktorka teatru i filmu uznawana za gwiazdę polskiego filmu w latach międzywojennych. Ur. 23.09.1898 w Warszawie, w rodzinie inteligenckiej z ojca Karola z wykształcenia chemika i matki Walerii z d. Darmos.
Początkowe nauki w dziedzinie artystycznej pobierała w szkole prywatnej w Warszawie. Pierwszy jej amatorski debiut sceniczny przypada na rok 1916 na scenie Teatru Polskiego. Po 1917 kontynuowała naukę aktorstwa w Szkole Dramatycznej J. Lenartowicza, w której jednym z nauczycieli był Af. Zelwerowicz. Szkołę ukończyła w 1920 z wyróżnieniem. Przyjęta została do Teatru Rozmaitości. Jako profesjonalna aktorka zadebiutowała w komedii „Weteran”. W recenzji zauważono: „Młoda ta artystka zasługuje na baczną uwagę”. Do 1939 wystąpiła w różnych rolach 40-krotnie w następujących warszawskich teatrach: Teatrze Rozmaitości, Polskim, Małym, Letnim, Narodowym. Poza Warszawą grała gościnnie: w Teatrze Słowackiego w Krakowie, Miejskim w Bydgoszczy, Małym we Lwowie, Polskim w Wilnie, Nowym w Poznaniu i Wileńskim Objazdowym. W oficjalnych wypowiedziach podkreślała, że teatr ceni wyżej od filmu. Tymczasem jako aktorka filmowa zdobyła wyjątkową popularność. W filmie zadebiutowała w 1919.
W 1925 czytelnicy prasy filmowej wybrali Smosarską Królową Polskich Ekranów. W tym samym roku wyjechała do Paryża zapoznać się z organizacją tamtejszych studiów filmowych. Zaistnienie filmu dźwiękowego jeszcze bardziej umocniło pozycję Smosarskiej i przyczyniło się do zwiększenia jej popularności. Zagrała w 26 filmach. Wymieńmy przynajmniej kilka: „Na Sybir”, „Księżna Łowicka”, „Prokurator”, „Akcja Horn”, „Czy Lucyna to dziewczyna”, „Jadzia”, „Barbara Radziwiłłówna”, „Ułan księcia Józefa”, „Skłamałam” i in. Jej uroda i talent zostały dostrzeżone przez zagraniczne wytwórnie filmowe. Smosarska odmówiła podpisania kontraktu z firmą niemiecką i amerykańską z Hollywood. Widzowie uwielbiali Smosarską nie tylko za grę ale za skromność, sposób bycia, niechęć do rozgłosu.
„W uznaniu zasług położonych na polu krzewienia polskiej kultury filmowej” w 1938 odznaczono ją Złotym Krzyżem Zasługi. Jeszcze w czasie trwania wojny w 1939 przez Litwę dostała się do Norwegii skąd wraz z mężem wyjechała do USA. Jej mąż Zygmunt Protasiewicz, inżynier budowlany, poślubił Smosarską 26.02.1935. Uczestnik wojny polsko – bolszewickiej w 1920, współuczestniczył w budowie wilii J. Kiepury – „Patrii” w Krynicy. Będąc za oceanem Smosarska objeżdżała ośrodki polonijne w USA i Kanadzie z polskimi filmami. Występowała też z recytacjami polskiej poezji przyjmowana wszędzie z sympatią i szacunkiem.
W 1941 zorganizowała Komitet Pomocy Polskim Aktorom na Wygnaniu. Z jej inicjatywy wysyłano do okupowanego kraju paczki żywnościowe. W 1945 była współorganizatorem Ligi Polskiego Aktora – Weterana w Skolimowie. Od dłuższego czasu dręczyła ją poważna choroba o nazwie agranulocytoza. Od czasu do czasu występowała w Polskim Teatrze Artystów w Nowym Jorku.
W 1950 Smosarska z mężem osiedli we własnym domu w Middelbury w stanie Connecticut, który zawsze był otwarty dla polskich emigrantów. Dwukrotnie przyjeżdżała do Polski w 1958 i 1963 zawsze witana przez tłumy sympatyków z okazywaną serdecznością. W 1970 wraz z mężem wróciła na stałe zamieszkując w Warszawie. Po cierpieniach związanych z chorobą, o których wspominano wyżej zmarła 1.11.1971. Prochy spoczęły w alei zasłużonych na cmentarzu Powązkowskim.
Aktorski występ Smosarskiej w Częstochowie.
15 grudnia 1931 na scenie Teatru Kameralnego w Częstochowie Jadwiga Smosarska ze swym zespołem wystąpiła „w arcy wesołej komedii Vernenilla pt. „Orzeł czy reszka”. Według relacji sprawozdawcy „Gońca” występ przyjęto owacyjnie tym bardziej, że artystce partnerowali tej klasy aktorzy co Justian, Baczewski, Łapiński i Raczka. „Pani Smosarskiej zaś zgotowano specjalnie owacje zaraz po pierwszym akcie po podniesieniu kurtyny”.
Źródła: 1.Goniec Częstochowski z 17.12.31; 2. Polski Słownik Biograficzny.
ROMAN WINIAREK