Jego nazwiskiem nazwano ulice w kilkunastu polskich miastach m.in.: w Warszawie, Łodzi, Lublinie, Nowym Sączu, Koninie, a także w Częstochowie. Imię profesora nosi także jeden z lodowców na Alasce. Dorobek naukowy Eugeniusza Romera obejmuje blisko pięćset pozycji ze wszystkich dziedzin geografii, sześćdziesiąt atlasów i sto czterdzieści map ściennych. Nauka stanowiła dla niego istotny cel i sens życia. Był odznaczony m.in.: Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Polonia Restituta, złotymi medalami Towarzystwa Geograficznego w Paryżu oraz Towarzystwa Geograficznego w Chicago. Dokonania jakimi cieszył się uczony zaowocowały doktoratami honoris causa Uniwersytetu Poznańskiego (1934) i Uniwersytetu Jagiellońskiego (1947).
Eugeniusz Mikołaj Romer, geograf, podróżnik, pedagog, humanista. Był pierwszym badaczem ujmującym geograficznie całość klimatu ziem polskich. Uznawany jest za twórcę nowoczesnej kartografii.
Urodził się 3 lutego 1871 roku we Lwowie. Był synem Edmunda, prawnika i Ireny Körtvelyessy de Asguth. Pochodził z rodziny szlacheckiej herbu Jelita. To ojcu zawdzięczał swoje przyszłe zawodowe życie. Już jako mały chłopiec pokochał podróże i wyprawy turystyczne. W wieku trzynastu lat zetknął się po raz pierwszy z górami, które później stały się tematem jego działalności naukowej. Eugeniusz uczył się w szkole powszechnej w Rzeszowie oraz w Krośnie. W 1889 roku otrzymał świadectwo dojrzałości gimnazjum klasycznego w Nowym Sączu. Był uczniem charakteryzującym się duchową niezależnością, błyskotliwością, umiłowaniem ojczyzny i przyrody. Studia uniwersyteckie w zakresie historii, geografii, geologii, meteorologii odbył na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, w Niemczech oraz w rodzinnym Lwowie, gdzie obronił doktorat z filozofii. Kształcił się także w Wiedniu.
W latach 1899-1911 był etatowym nauczycielem geografii gospodarczej i historii powszechnej w Akademii Handlowej we Lwowie. W wieku trzydziestu dziewięciu lat odbył wielką wyprawę w góry Sichote-Aliń we wschodniej Syberii. Wyprawa ta objęła również Japonię, Chiny, Indie, Himalaje. Kolejną ważną podróżą był wyjazd do Kanady i na Alaskę, gdzie badał geomorfologię i glacjologię Gór Skalistych.
W 1911 roku Eugeniusz Romer został mianowany profesorem zwyczajnym i kierownikiem Katedry Geografii Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Z godną podziwu energią zorganizował przy katedrze pracownię geograficzną i zapoczątkował wycieczki oraz wyjazdy terenowe ze słuchaczami na Podole, Pokucie, w Tatry i Karpaty Wschodnie. Dla studentów był osobowością niezwykłą, wielkim autorytetem i niedoścignionym wzorem. Wykształcił liczne kadry polskich geografów. We wspomnieniach ludzi, którzy go znali, jawił się jako człowiek o wielkiej kulturze osobistej i ogromnej wiedzy.
Ulubioną dziedziną Romera była klimatologia. Opublikował na ten temat wiele prac m.in.: „Wpływ klimatu na formy powierzchni ziemi”, „Klimat ziem polskich”, „O wpływie lasów na klimat i wody gruntowe”. Bez wątpienia najważniejszym dziełem profesora Romera jest „Geograficzno-statystyczny atlas Polski”, który ukazał się w 1916 roku, z tekstami po polsku, francusku i niemiecku. Pod swoją redakcją uruchomił także serię wydawniczą „Prace Geograficzne”.
Wielokrotnie reprezentował Polskę na zagranicznych kongresach w Cambridge, Londynie, Paryżu, Helsinkach, Amsterdamie.
Lata 1939-1944 spędził we Lwowie. Rzeczywistość wojenna obeszła się z nim dotkliwie. Synowie przebywali poza granicami kraju, zmarła żona profesora, a on sam, od 1941 roku pod zmienionym nazwiskiem, ukrywał się w klasztorze Ojców Zmartwychwstańców.
Po wojnie zamieszkał w Krakowie, gdzie objął katedrę geografii na Uniwersytecie Jagiellońskim i powrócił do pracy naukowej.
Profesor Eugeniusz Romer zmarł 28 stycznia 1954 roku. Miał 83 lata. Pochowany został w Krakowie na Salwatorze.
Barbara Szymańska
Źródła:
- Polski Słownik Biograficzny. 31
- Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego. Z.4, 1957
Fot. 1 Profesor Eugeniusz Romer, ok.1928, https://pl.wikipedia.org/wiki/Eugeniusz_Romer
Fot. 2 Ulica prof. Eugeniusza Romera. Dzielnica Tysiąclecie. Fot. BS
