27 września na Placu Pamięci Narodowej w Częstochowie uroczyście uczczono Dzień Państwa Polskiego oraz rocznicę utworzenia Szarych Szeregów. W uroczystości udział wzięli przedstawiciele miasta, kombatanci i harcerze
27 września 1939 roku, gdy Niemcy zdobyli bohatersko bronioną stolicę – Warszawę – zdecydowano o kontynuacji walki w warunkach konspiracji. Powstała podziemna armia – Służba Zwycięstwu Polski, jej przywódcą został generał Michał Karaszewicz-Tokarzewski. W tym samym dniu postanowiono także o kontynuacji w warunkach wojennych pracy harcerskiej – powstały „Szare Szeregi”.
W październiku 1939 roku gen. Karaszewicz-Tokarzewski przybył do Częstochowy. Wydane tu rozkazy pozwoliły utworzyć w naszym mieście terenowe struktury Służby Zwycięstwu Polski – ich pierwszym dowódcą mianowano pułkownika Feliksa Jędrychowskiego. Wizyta generała Tokarzewskiego w naszym mieście, zaledwie kilkanaście dni po powstaniu SZP nie była rzeczą przypadku. Częstochowa była jednym z pierwszych miast w Polsce, gdzie samorzutnie tworzyły się formy konspiracji niepodległościowej. We wrześniu środowisko ideowo związane z Piłsudczykami współtworzyło Organizację Orła Białego. Inicjatorem powstania tej organizacji w Częstochowie stał się Dominik Zbierski, dyrektor gimnazjum im. Traugutta, były Senator Rzeczpospolitej, żołnierz Legionów, kapitan rezerwy Wojska Polskiego. Był to wielki częstochowski patriota, potwierdził to ofiarą życia rozstrzelany przez Niemców 3 lipca 1940 roku w lesie koło Apolonki. Na bazie Organizacji Orła Białego tworzono pierwsze struktury SZP.
Równolegle jesienią 1939 roku tworzyły się w naszym mieście inne organizacje konspiracji zbrojne, które w przyszłości współtworzyły Armię Krajową. Powstała komórka Tajnej Organizacji Wojskowej, założonej przez pułkownika Józefa Rybickiego – brata burmistrza Częstochowy. Peowiak i legionista Józef Gaczkowski stworzył struktury Polskiego Związku Wolności. Aresztowany w końcu 1941 roku, został zamęczony torturami przez gestapowskich oprawców. Powstała także konspiracja Narodowej Organizacji Wojskowej, znanej z wydawanego przez Jana Pietrzykowskiego pisma „Alarm”.
17 października 1939 roku druh Eugeniusz Stasiecki – przedwojenny komendant Hufca ZHP – na zebraniu ze starszyzną harcerską zdecydował o kontynuacji w Częstochowie działalności w „Szarych Szeregach”. Druh Stasiecki „Pomian” to kolejny wielki patriota częstochowski, który życiem zapłacił za swą wierność idei Polski. Zginął w sierpniu 1944 roku, w Powstaniu Warszawskich, prowadząc do ataku żołnierzy słynnego batalionu „Zośka”.
Jesienią 1939 roku przybywając do Częstochowy pierwszy komendant „podziemnej Armii Polskiej” generał Michał Karaszewicz – Tokarzewski zastał ludzi nie załamanych klęską, ludzi gotowych do dalszej walki, gotowych swoje życie oddać za Polskę. Z dumą można dziś o tym mówić, bo w tym ujawnia się wielkość naszego miasta.
Był także inny – oczywisty – powód przyjazdu generała Tokarzewskiego. Od XVII wieku, gdy Ojczyzna była zagrożona oczy i serca Polaków kierowały się na Jasną Górę. Świadomość narodową Polaków kształtowały książki Sienkiewicza, a w nich zawarty był obraz Ojca Kordeckiego, w najtrudniejszym dla Ojczyzny czasie, wzywającym: „w górę serca”.
r