TURYSTYKA – Najpiękniej na Jurze
Władcami budowli, noszacej dziś nazwę Smoleń, byli Jan i Otton z Pilicy. Panią zamku była również Elżbieta Grantowska (Pilecka), trzecia żona samego Władysława Jagiełły. Bezspornym wydaje się być, że zamek musiał wówczas nosić nazwę Pilica. Budowla istniała już w wieku XIII, a może nawet wcześniej. Wówczas znajdowała się bliżej smoleńskiego zamku, bo na wzgórzach, nieopodal dzisiejszego usytułowania miejscowości. Ta pierwotna, nazwana później Starą Pilicą, wzmiankowana jest w roku 1227. Ślad po niej to drewniana dzwonnica – pozostałość po spalonym w 1945 r. kościele świętych Piotra i Pawła. Lokalizacja nowej Pilicy nastąpiła już na prawie magdeburskim w roku 1393. Z tego też okresu pochodzi kościół św. Jana Chrzciciela z widocznymi, dobrze zachowanymi do dziś gotyckimi elementami. Rozbudowany w XVI i XVII wieku, ma przepiękne renesansowe, barokowe i rokokowe kaplice; warto wymienić chcoćby kaplicę Padniewskich z 1601 r. Na szczycie zakrystii umieszczone są herby rodowe i herby Akademii Krakowskiej.
Co warto zobaczyć?
Na pewno zamek, z wyraźnie wyodrębnionym zamkiem głównym i dwoma skrzydłami zamku dolnego, z ostrołukową gotycką bramą i studnią. Warto również znaleźć czas na obejrzenie XVII-wiecznego pałacu, wybudowanego przez Padniewskiego, i zabytkowego parku. Jeden z późniejszych właścicieli pałacu – Warszycki – ufortyfikował zamkowe wzgórze. Maria z Wesslów Sobieska i Wesslowie zamienili zamek na pałac. Będąc w Pilicy nie sposób ominąć barokowego kościoła i klasztoru Reformantów, czynnego zresztą do dziś, kościoła szpitalnego św. Jerzego czy bożnicy, zamienionej w 1653 r. na kościół św. Barbary. W Pilicy możemy też obejrzeć cmentarz z I wojny światowej oraz stylowe dworki i kamienice w Rynku.
W okolicy znajduje się szereg ciekawych miejscowości, jak Wierebka z zabytkowym pałacem i parkiem. W niedalekich Szypowicach, Kleszczowe, Sławniowie stoją zabytkowe, drewniane kapliczki. Pilica może się nadto pochwalić doskonałymi terenami narciarskimi; można się więc tam wybrać nie tylko latem!
Wycieczki, wędrówki, spacery Nacieszywszy oczy zabytkami, warto wybrać się na malowniczą wycieczkę szlakiem Orlich Gniazd. Na 12,5 km odcinku znajduje się istne skupisko zamkowych ruin: Pilica, Smoleń, Bydlin, i parę miejsc pamięci narodowej. Pod skałą Biśnik, z kilkoma jaskiniami, szlak gwałtownie skręca i podnóżem Grodziska prowadzi do skraju lasu. Na rozwidleniu dróg, wchodzimy na szlak czerwony, prowadzący do gajówki Psiarskie, położonej na malowniczej polanie. Tam w 1945 r. obozował oddział AK “Surowiec”, co upamiętnia pomnik. Na ciekawą globtroterską wyprawę możemy się też wybrać szlakiem żółtym, który swój początek bierze w bramie wjazdowej do smoleńskiego zamku. Wędrując nim do Kąpieli Wielkich i Kolonii Syber, dotrzemy w pobliże ruin zamku Uduż. Budowla jest wzmiankowana w dokumentach z XIII wieku.
Aby dostać się do Pilicy trzeba wpierw dojechać pociągiem do Zawiercia. Stamtąd autobus PKS dowiezie nas do wiekowej miejscowości. Podróż zajmie około…
Oto wybrane połączenia weekendowe:
PKP Częstochowa – Zawiercie: 8.36, 9.53, 10.29(p), 11.13, 12.10, 12.55(p), 13.30, 14.31.
PKP Zawiercie – Częstochowa: 17.39, 18.50, 19.11(p), 19.36, 20.02(p), 20.51, 21.38, 22.03(p).
PKS Zawiercie – tel. (032) 672-23-76.
ANNA KARLIŃSKA