WSPOMNIENIE O NAUCZYCIELU ANDRZEJU CHŁAPIE
Urodził się 3. lutego 1899 roku w Teodorówce, w Galicji, powiat Krosno, województwo lwowskie. Jego rodzicami byli Jakub Chłap i Agnieszka, z domu Świstak W swoich podaniach do władz szkolnych zawsze podkreślał, że jest Polakiem wyznania rzymsko-katolickiego. Szkołę powszechną ukończył w Dukli, po czym oddany został w 1911 roku do państwowego gimnazjum klasycznego w Jaśle. Po trzech klasach musiał naukę przerwać ze względu na wybuch I wojny światowej, gdyż gimnazjum zostało zamknięte.
Andrzej Chłap był świadkiem krwawych walk na przełęczy dukielskiej, gdzie walczyły trzy armie zaborcze. Widział, jak armie szły do przodu, jak się cofały, oglądał jako młody chłopiec grabieże, gwałty i palące się wsie. Po tzw. przełomie gorlickim dom rodzinny, jak i wszystko, co posiadała jego rodzina, zostało doszczętnie zniszczone. Andrzej Chłap zaczął pracować fizycznie przy naprawie dróg i usuwaniu zniszczeń dokonanych przez wojnę. Gdy po wojnie otwarto gimnazjum w Jaśle, wrócił z powrotem do szkolnej ławy. W ciągu jednego roku zaliczył dwie klasy: czwartą i piątą, w następnym szóstą. Na początku siódmej klasy, 15. października 1917 roku został powołany do armii austriackiej. Uświadomiony przez P.O.W. z Jasła, przed komisją rekrutacyjną udawał chorego i w ten sposób nie był powołany bezpośrednio na front. Korzystając z okazji, że dalej mieszkał w Jaśle, skończył siódmą i ósmą klasę i 29. października 1918 roku zdał eksternistycznie egzamin dojrzałości. Zaraz po tym zapisał się na Wydział Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Po rozpadzie Austro-Węgier, na wezwanie Józefa Piłsudskiego jako Naczelnego Wodza Wojsk Polski, Andrzej Chłap zgłosił się na ochotnika 25. listopada 1918 roku do Kompanii Krośnieńskiej 3. Batalionu Strzelców Sanockich, z którą wyruszył w pole 7. grudnia tego samego roku. Odtąd bez przerwy uczestniczył w walkach o oswobodzenie Małopolski Wschodniej (Krościenko, Ustrzyki i Starzawa), począwszy od Chyrowa, następnie Stary Sambor, Borysław, Podhajce, Kopczyńce, a skończywszy na Zbruczu. W tym okresie przerzucony został na front litewsko-białoruski i przeszedł kampanię bolszewicką: Dźwińsk, Łotwa, Berezyna. Następnie uczestniczył w kampanii kijowskiej, przez Białą, Terespol, Bielsk, Narew, Gródek nad Narwią, Wołkowysk, Lidę, Oszumiany, Soły, Michaliszki, aż do zawarcia układów pokojowych z bolszewikami. W czasie tych dwuletnich walk awansował od starszego strzelca do podchorążego. Za udział w wojnie bolszewickiej został odznaczony Krzyżem Walecznych, Orlętami, Gwiazdą Przemyśla, Krzyżem Obrony Litwy i Białorusi, medalem za wojnę i czterema Kątami za 24-miesięczny pobyt na froncie polskim.
Zwolniony z Wojska Polskiego nie mógł kontynuować studiów prawniczych, mimo zaliczenia mu przez Radę Wydziałową Uniwersytetu Jagiellońskiego czterech semestrów. Powodem był brak środków finansowych. Andrzej Chłap musiał pomagać rodzinie. Nie zrywając z Uniwersytetem postarał się o posadę nauczyciela w szkole powszechnej w powiecie konińskim. 15. lutego 1921 roku zaczął pracować jako nauczyciel w szkole powszechnej w Wacławie, gmina Golina. Pozostał w tym zawodzie do końca życia. W 1922 roku rozpoczął pracę w 7-klasowej szkole powszechnej w Koninie. Tutaj, 4. września 1923 roku, złożył uroczystą przysięgę nauczycielską. Praca nauczycielska stała się jego pasją. Zrezygnował ostatecznie ze studiów prawniczych, starając się jednocześnie o podniesienie swoich kwalifikacji nauczycielskich. Najpierw złożył egzamin z przedmiotów metodyczno-pedagogicznych, a następnie egzamin konkursowy z historii i w rezultacie został przyjęty w 1923 roku do Państwowego Instytutu Nauczycielskiego w Warszawie. Równocześnie zapisał się na Uniwersytet Warszawski, do sekcji historycznej, gdzie część przedmiotów przepisano mu ze studiów prawniczych, ale pozostałe kolokwia musiał zdać i zaliczyć. Po dwóch latach studiów, w 1925 roku złożył egzamin przed Państwową Komisją Egzaminacyjną, co dało mu pełne kwalifikacje do nauczania historii w średnich zakładach naukowych. W tym samym roku został też mianowany podporucznikiem rezerwy. W czasie wakacji 1925 roku został powołany jako prelegent kursu humanistycznego dla nauczycieli szkół powszechnych w Kole. Równocześnie 1. września 1925 roku został mianowany nauczycielem w seminarium nauczycielskim żeńskim im. M. Konopnickiej w Sosnowcu, jak również w męskim seminarium nauczycielskim im. Romualda Traugutta w Dąbrowie Górniczej, gdzie pracował do 31. sierpnia 1930 roku. W czasie wakacji ponownie był powołany na kurs humanistyczny dla nauczycieli w Olkuszu.
2. lipca 1927 roku w Dąbrowie Górniczej ożenił się z Jadwigą Heine, córką Maksymiliana i Heleny, z domu Rusek, a 4. kwietnia 1928 roku urodził mu się syn Zbigniew. Z dniem 1. września 1930 roku przeniósł się na własną prośbę do państwowego seminarium nauczycielskiego męskiego w Stary Sączu. W tym czasie desygnowany został przez Kuratorium na kurs wychowawczy. Znany był z tego, że znał doskonale język niemiecki i rosyjski. W roku następnym, 2. stycznia 1932 został mianowany porucznikiem rezerwy i w tym stopniu wojskowym odbył ćwiczenia w ramach obrony przeciwgazowej w Szkole Gazowej. Do Gimnazjum im. H. Sienkiewicza w Częstochowie przybył 1. września 1933 roku. Od tego czasu szkoła ta stała się dla niego najważniejszym miejscem pracy. Tutaj pracował najdłużej, bo aż do początku wojny. 19. maja 1936 roku urodziła mu się córka Anna. Podnosił swoje kwalifikacje w zawodzie nauczycielskim uczestnicząc w kursie referentów Wychowania Obywatelskiego w Krakowie, w 1933 roku. Kurs ten organizowała między innymi Komenda Okręgu Związku Strzeleckiego w Krakowie.
Pod koniec sierpnia 1939 roku dostał kartę wezwania i od 31. sierpnia do 30. września walczył jako dowódca plutonu na froncie niemieckim: Piotrków – Kowal – Chełm. Od 1.do 6. października walczył w pułku “Bohdan” w okolicach Żelechowa i Dęblina jako dowódca plutonu Następnego dnia dostał się do niewoli niemieckiej, skąd został przetransportowany do obozu jenieckiego w Murnau w Górnej Bawarii, w którym przebywał do 29. kwietnia 1945 roku. Tutaj, co stwierdzają cztery wiarygodne zaświadczenia, udzielał tajnych lekcji z historii w ramach specjalnych kursów tzw. gimnazjalnych. 24. sierpnia wyruszył w drogę powrotną do kraju. 31. sierpnia 1945 roku znalazł się w Częstochowie. Dzień później, 1. września, podjął pracę ponownie w Gimnazjum i Liceum im. H. Sienkiewicza w Częstochowie. Do połowy lat siedemdziesiątych pracował w szkolnictwie. Od 1948 roku należał do Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego. Był w nim znaczącym działaczem. Równocześnie od początku lat pięćdziesiątych aż do 1960 roku oprócz Liceum Sienkiewicza pracował równocześnie w Liceum dla Pracujących. W 1951 roku zapisał się do Związku Nauczycielstwa Polskiego i był jego członkiem przez cały okres pracy. W listopadzie 1952 roku otrzymał Dyplom Honorowy za pracę we Froncie Jedności Narodu. Wybierany był przez władze lokalne jako przewodniczący komisji wyborczych ( lata 1956 i 1958 ). W 1957 roku przez jeden rok szkolny pracował w Liceum Korespondencyjnym, a w 1960 w Liceum dla Dorosłych. W szkolnictwie otrzymał szereg nagród W 1963 roku przeszedł na rentę. W tamtych latach często pisała o nim częstochowska prasa (Głos Narodu, 14.02.1947; Dziennik Zachodni, 26.04.1947; Trybuna Robotnicza, 11.12.1947 ).
W Liceum im. H. Sienkiewicza pracował do roku 1974. Rok później, ze względu na zdrowie i nienaganna przeszłość, otrzymał rentę specjalną.
Andrzej Chłap był nauczycielem o niezwykłym życiorysie, czynnie uczestniczył jako żołnierz w wojnie z bolszewikami i Niemcami. Miał ogromną wiedzę, zawsze interesował się historią, był oczytany, potrafił w sposób wyjątkowy przekazać swoje doświadczenia z wojen jak i zdobytą wiedzę. Był dla uczniów wyrozumiały. Lubił prowadzić lekcje w formie wykładu; swoim sposobem podawania informacji zaciekawiał wszystkich słuchaczy. W jednym z arkuszy ocen dyrektor Liceum im. H. Sienkiewicza w Częstochowie tak pisał: “… Odpytywał każdego ucznia w sposób wyczerpujący. Jest nauczycielem stanowczym, konsekwentnym i trzymał młodzież żelazną ręką”.
Zmarł w oku 1980 i pochowany został na cmentarzu Kule.
http://absolwenci.sieniu.webd.pl
ALEKSANDER CIEŚLAK