Konkurs „Równy Urząd”
Wszystkie samorządy lokalne zainteresowane promocją już podejmowanych przez siebie działań w zakresie równości i niedyskryminacji zapraszamy do wzięcia udziału w konkursie „Równy Urząd” nad którym patronat objął Rzecznik Praw Obywatelskich, Pełnomocniczka Rządu ds. Równego Traktowania oraz Minister Administracji i Cyfryzacji. Swoje zgłoszenia można przesyłać za pomocą formularza zgłoszeniowego (do pobrania na stronie internetowej konkursu http://www.jst.rownoscwsamorzadzie.pl/ )
Termin nadsyłania zgłoszeń – 28 lutego 2014 r.
Nagroda – tytuł Równego Urzędu
Samorządy terytorialne to podmioty publiczne, które winny w swojej codziennej działalności aktywnie wdrażać konstytucyjną zasadę równości i niedyskryminacji. Nie jest to zadanie łatwe. Pojęcia te często są niewłaściwie rozumiane, szczególnie ostatnio w publicznej debacie. Widoczny jest także u wielu samorządowców brak refleksji nad korzyściami, jakie może przynieść lokalnej wspólnocie włączenie perspektywy równych szans w polityki realizowane przez gminy, powiaty i województwa.
Odpowiedzią na ten deficyt są działania podejmowane w ramach projektu „Równość standardem dobrego samorządu” realizowanego przez Fundację Feminoteka, Polskie Towarzystwo Prawa Antydyskryminacyjnego oraz Instytut Laudator we współpracy z Fińską Ligą Praw Człowieka, fińskim miastem Vantaa i włoskim Uniwersytetem w Maceracie. Projekt ma za zadanie przede wszystkim opracowanie i upowszechnienie wśród polskich samorządów lokalnych skutecznych narzędzi wdrażania polityki równościowej i pomiaru jej efektów. Ten etap projektu został zakończony sukcesem. Eksperci i ekspertki projektu opracowali dwa podstawowe instrumenty – Indeks Równości i Standard Równości, za pomocą których, krok po kroku, samorządu lokalne mają szansę urzeczywistnić w swoich wspólnotach konstytucyjne zasady równości i niedyskryminacji. Standard Równości to zbiór podstawowych zasad jakimi powinny kierować się samorządy opracowując i wdrażając politykę równych szans, zaś Indeks Równości to zestaw łatwych w użyciu ankiet sprawdzających funkcjonowanie poszczególnych elementów Standardu.
Jednym z kluczowych elementów zaproponowanego przez ekspercki zespół projektowy Standardu Równości jest propozycja wdrożenia przez samorząd terytorialny tzw. Planu Równościowego – aktu prawa miejscowego, który stanowiłby podstawę działań organów samorządowych w dziedzinie skutecznego gwarantowania równego traktowania wszystkich mieszkańców lokalnej wspólnoty.
Dlaczego przyjęcie Planu Równościowego ma sens?
Plan Równościowy to przekrojowa strategia lokalna, która zbiera w jednym miejscu cele, założenia, instrumenty i metody zapewnienia mieszkańcom wspólnoty samorządowej jak najwyższej jakości usług, a tym samym, podniesienie ich jakości życia. Dyskryminacja (świadoma lub nieświadoma) z takich powodów jak płeć, niepełnosprawność, wiek, rasa lub pochodzenie etniczne, orientacja seksualna, status ekonomiczny, czy też przynależność do mniejszości religijnej powoduje nie tylko naruszenie prawa, ale także poczucie krzywdy i zagrożenia. Nierówne traktowania powoduje także wykluczenie i odrzucenie, może prowadzić do konfliktów i agresji. Dlatego też to przede wszystkim w interesie organów samorządu terytorialnego leży zwrócenie uwagi na ten aspekt życia mieszkańców i zapobieżenie aktom nieuzasadnionego i nieobiektywnego nierównego traktowania.
Zanim jednak władze samorządowe przystąpią do przygotowywania Planu, niezbędne będzie dokonanie oceny aktualnej sytuacji w obszarze oddziaływania samorządu np. poprzez identyfikację grup szczególnie narażonych na dyskryminację, obszarów życia, w których najczęściej dochodzi do gorszego traktowania, potrzeb osób należących do mniejszości. Dopiero wówczas władze samorządowe winny przystąpić do projektowania Planu, który uwzględniałby aktualne uwarunkowania. Realizacja polityki równościowej oznacza jednakże o wiele więcej, niż jedynie deklarację. Zobowiązanie to polega na przeprowadzeniu oceny istniejącej sytuacji, a następnie na zaplanowaniu i uruchomieniu stosownych procesów, zarówno wewnątrz organizacji, jak i we współpracy z innymi grupami i organizacjami.
Plan Równościowy powinien obejmować co najmniej trzy obszary zobowiązań administracji lokalnej dotyczące:
• równego dostępu do usług (również świadczonych przez placówki podległe tj. medyczne, edukacyjne, opieki społecznej),
• przestrzegania obowiązku równego traktowania w zatrudnieniu i pracy,
• sposobów monitorowania rezultatów.
Każdy z elementów powinien być wyraźnie wyodrębniony. Plan to dokument wyznaczający sposoby wdrożenia Standardu Równości i powinien zawierać kalendarz planowanych działań oraz dane na temat środków przeznaczanych na poszczególne działania (odpowiedni budżet).
Przyjęcie Planu Równościowego krok po kroku
Podstawowe kroki włączania polityki równościowej do działań podejmowanych na poziomie samorządów lokalnych to:
• wyznaczenie osoby lub zespołu odpowiedzialnego za przygotowanie planu,
• analiza aktualnej sytuacji,
• określenie celów oraz rezultatów planowanych działań,
• wybór priorytetów (np. dostępność opieki zdrowotnej dla przedstawicieli mniejszości romskiej, aktywizacja społeczna osób starszych, wsparcie osób niepełnosprawnych na rynku pracy),
• identyfikacja zastanych narzędzi i technik wdrażania polityki równości, jak tez zadeklarowanie opracowania nowych narzędzi, lub wprowadzenia edukacji osób zaangażowanych w przygotowanie Planu,
• wskazanie osób odpowiedzialnych za włączanie polityki równościowej,
• organizacja systemu monitorowania.
Powstanie Plan Równościowego nie powinno być jednostronnym aktem woli władz samorządowych. Z uwagi na swój niezwykle społeczny charakter, a więc mający wpływ na życie wielu osób, dokument ten winien powstać jako efekt stosowania zasady „nic o nas bez nas”. W grupie roboczej opracowującej Plan, oprócz przedstawicieli władz lokalnych, znaleźć się powinni również przedstawiciele lokalnych organizacji pozarządowych zainteresowanych i zaangażowanych w kwestie równości oraz przeciwdziałania dyskryminacji, a także innych grup obywatelskich.
Plan Równościowy to plan nakreślony przez władze lokalne występujące nie tylko w charakterze usługodawcy, ale także pracodawcy. W kręgu jego oddziaływania są zatem także pracownicy urzędu i podległych mu jednostek.
Celem Planu Równościowego jest osiągnięcie równości w podejmowanych przez samorząd działaniach i funkcjonowaniu organizacji. Realizując Plan należy się przede wszystkim skoncentrować na:
• identyfikacji zjawiska, zatrzymaniu zaistniałej dyskryminacji, działaniach prewencyjnych,
• ocenie wpływu jaką ma równość na funkcjonowanie, działania, praktykę urzędu,
• partycypacji przedstawicieli grup zidentyfikowanych, jako szczególnie narażonych na dyskryminację.
Przykładowo, władze mogą wyznaczyć jako zamierzony cel Planu, rozpoznanie rzeczywistych potrzeb różnych klientów i użytkowników, tak by każdy, niezależnie od płci, pochodzenia etnicznego, religii, przekonań, wieku, niepełnosprawności, czy orientacji seksualnej miał równe szanse w dostępie i korzystaniu z określonej usługi. Celem może być także wzmacnianie różnorodności personelu, która mogłaby być wykorzystana w działaniach urzędu czy organizacji.
Przykłady, jak może wyglądać lokalny Plan Równości i jakie są efekty jego funkcjonowania można znaleźć na stronie projektu: www.rownoscwsamorzadzie.pl
Konkurs „Równy Urząd”
Wszystkie samorządy lokalne zainteresowane promocją już podejmowanych przez siebie działań w zakresie równości i niedyskryminacji zapraszamy do wzięcia udziału w konkursie „Równy Urząd” nad którym patronat objął Rzecznik Praw Obywatelskich, Pełnomocniczka Rządu ds. Równego Traktowania oraz Minister Administracji i Cyfryzacji. Swoje zgłoszenia można przesyłać za pomocą formularza zgłoszeniowego (do pobrania na stronie internetowej konkursu http://www.jst.rownoscwsamorzadzie.pl/ )
Termin nadsyłania zgłoszeń – 28 lutego 2014 r.
Nagroda – tytuł Równego Urzędu
Autor:
Krzysztof Śmiszek
Ekspert w projekcie „Równość standardem dobrego samorządu”, którego głównym celem jest wypracowanie modelowych narzędzi wdrażania i pomiaru realizacji polityki równości w samorządach współfinansowanym ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.