Raport opisujący praktykę kwalifikacji i prowadzenia terapii astmy ciężkiej alergicznej IgE zależnej w ramach dostępnego programu lekowego wskazuje, że dostępność leczenia biologicznego jest postrzegana jako znacząco przyczyniająca się do polepszenia stanu zdrowia i jakości życia pacjentów objętych leczeniem. Lekarze liczą na poprawę skuteczności leczenia także w grupie chorych, która obecnie nie kwalifikuje się do dostępnego leczenia biologicznego. Takimi pacjentami mogą być, zdaniem lekarzy, m.in. niektórzy pacjenci chorujący na ciężką astmę eozynofilową.
Liczba osób cierpiących na astmę na całym świecie przekracza, zdaniem Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), 235 milionów1. Na ciężką postać tej choroby cierpi ok. 5-10 proc. pacjentów2. W Polsce to potencjalnie nawet kilka tysięcy osób. Standardowa terapia przeciwastmatyczna nie wykazuje w przypadku części pacjentów chorujących na astmę ciężką wystarczającej skuteczności, co wymusza czasami konieczność zastosowania kortykosteroidów systemowych łączonych z licznymi i poważnymi działaniami niepożądanymi.
Obecnie polscy pacjenci chorujący na astmę ciężką alergiczną IgE zależną mogą korzystać
z leczenia biologicznego w ramach programu lekowego „Leczenie ciężkiej astmy alergicznej IgE zależnej omalizumabem”3.
Realia przebiegu kwalifikacji oraz terapii prowadzonej w ramach funkcjonującego programu lekowego skierowanego do pacjentów chorujących na astmę ciężką alergiczną IgE zależną zbadała na zlecenie firmy GSK Commercial, spółka PEX PharmaSequence. Badanie wykonano w listopadzie i grudniu 2016 roku.
W ramach projektu przeprowadzono wywiady z wybraną grupą lekarzy kwalifikujących pacjentów do programu lekowego „Leczenie ciężkiej astmy alergicznej IgE zależnej omalizumabem” oraz prowadzących tę terapię. W ramach badania lekarze wypełniali także zanonimizowane opisy ścieżki terapeutycznej pacjentów leczonych w ramach programu lekowego. Wyniki badań opracowano w specjalnym raporcie.
Ponad połowa chorych opisanych w badaniu (52 proc.), zanim została skierowana do ośrodka dysponującego programem lekowym, wcześniej leczyła się u kilku lekarzy (od 2 do nawet 5). Od diagnozy astmy do rozpoznania astmy ciężkiej upływało od 5 do 10 lat, lecz u 30 proc. chorych okres ten trwał ponad 15 lat.
Większość (78 proc.) trafia do lekarzy specjalistów kwalifikujących do programu lekowego już z rozpoznaniem ciężkiej astmy alergicznej IgE zależnej. W przypadku pacjentów opisanych
w badaniu, od rozpoznania astmy ciężkiej alergicznej do skierowania pacjenta do ośrodka dysponującego programem lekowym mijały średnio 4 lata.
W większości przypadków diagnoza astmy ciężkiej jest weryfikowana przez lekarza prowadzącego kwalifikację do programu lekowego. Lekarze specjaliści prowadzący program lekowy oceniają rozpoznanie „astma ciężka” w kontekście możliwości terapii omalizumabem.
Jeśli lekarz pracujący w ośrodku prowadzącym program lekowy ma wątpliwości odnośnie prawidłowości rozpoznania astmy jako ciężkiej z jakim zgłosił się pacjent, lub dostrzega możliwości modyfikacji standardowego leczenia w celu poprawy stanu pacjenta, od objęcia opieką przez właściwego lekarza do złożenia wniosku może minąć do 2 lat. Sama procedura kwalifikacji po zawnioskowaniu o włączenie do programu trwa zwykle krócej niż miesiąc (78 proc. przypadków), a podanie pierwszej dawki omalizumabu następuje wkrótce po uzyskaniu zgody (w tym samym lub w następnym miesiącu).
Większość biorących udział w badaniu lekarzy pozytywnie ocenia uzyskiwane u pacjentów efekty terapii omalizumabem. Cześć pacjentów doświadcza znaczącej poprawy kontroli astmy oraz istotnej poprawy jakości funkcjonowania przekładającej się m.in. na zwiększenie wydolności fizycznej i możliwość pełniejszego uczestniczenia w życiu społecznym
i rodzinnym.
Obserwowane przez biorących udział w badaniu lekarzy efekty leczenia omalizumabem są ich zdaniem przeciwwagą i rekompensatą uciążliwości proceduralnych związanych
z prowadzeniem programu lekowego.
Pozytywne doświadczenia terapeutyczne związane z zastosowaniem omalizumabu sprawiają, że lekarze oczekują poszerzenia dostępu do nowych leków biologicznych, m.in. u pacjentów chorujących na inny niż obecnie objęty dostępnym programem typ astmy. Takimi pacjentami są np. osoby chorujące na ciężką, oporną na leczenie astmę eozynofilową.
Informacje o firmie GSK:
GSK to jedna z wiodących firm branży ochrony zdrowia na świecie, opierająca swoją działalność na innowacji i osiągnięciach naukowych. Prowadzi badania mające na celu poprawę jakości życia ludzkiego, pozwalając ludziom osiągać więcej, czuć się lepiej i żyć dłużej.
Referencje:
1. Dane WHO, http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs307/en/ (dostęp: 21.04.2017)
2. Chung K. F. et al., European Respiratory Journal, 43/2014, s. 343- 373
3. Ministerstwo Zdrowia: http://www.mz.gov.pl/leki/refundacja/programy-lekowe/ – odnośnik „Choroby nieonkologiczne –
leczenie ciężkiej astmy alergicznej IgE zależnej omalizumabem” (dostęp: 21.04.2017)
Materiał przygotowany na warsztaty „Quo vadis medicina?” XII edycja, kwiecień 2017 r.
r