Długotrwały kontakt z pestycydami – np. poprzez spożywanie produktów zawierających ich pozostałości, czy podczas pracy na polu lub w ogrodzie – może zwiększać ryzyko wystąpienia wielu groźnych chorób, m.in. nowotworów czy chorób neurologicznych. Dotyczy to zarówno rolników, ich rodzin i osób mieszkających na terenach, na których prowadzone są intensywne uprawy, oraz osób mających kontakt z pestycydami w żywności. Do grup szczególnie wrażliwych należą kobiety w ciąży i dzieci – wynika z raportu opublikowanego dziś przez Greenpeace.
Raport Greenpeace „Negatywny wpływ pestycydów na zdrowie. Rosnący problem” zestawia wyniki prowadzonych na całym świecie badań, z których jasno wynika, że ekspozycja na niektóre pestycydy może wiązać się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia nowotworów, chorób neurodegeneracyjnych, np. choroby Parkinsona i Alzheimera, zaburzeń układu hormonalnego, a także z poważnymi wadami rozwojowymi i chorobami dzieci. Długotrwały kontakt z pestycydami może też zwiększać ryzyko zachorowania na niektóre choroby przewlekłe, np. astmę czy alergie. Dotyczy to zarówno osób bezpośrednio pracujących z pestycydami (rolników, pracowników szklarni), jak i osób, które spożywają produkty zawierające pozostałości tych toksycznych substancji.
– Długotrwała ekspozycja na substancje toksyczne, między innymi na niektóre pestycydy, to jeden z istotnych czynników zwiększających ryzyko wystąpienia chorób nowotworowych. Dlatego należy robić wszystko, by ludzie – a przede wszystkim dzieci – mieli z nimi jak najmniejszy kontakt. Niebezpieczny jest zarówno bezpośredni kontakt w czasie pracy na polach czy w sadach, jak i spożywanie pokarmów z resztkową zawartością pestycydów używanych w okresie wegetacyjnym – mówi prof. dr hab. med. Jacek Jassem, Kierownik Katedry i Kliniki Onkologii i Radioterapii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego i członek Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Onkologicznego. Dlatego Greenpeace wzywa do ograniczenia wykorzystania syntetycznych pestycydów oraz zatrzymania postępującej chemizacji rolnictwa w Polsce.
– Osoby, które produkują naszą żywność, są jednocześnie najbardziej narażone na szkodliwe działanie pestycydów stosowanych na polach, w sadach i w szklarniach. Rolnicy i ich rodziny ponoszą skutki wadliwego systemu przemysłowej produkcji żywności. Ale jego skutki ponosimy także my wszyscy – konsumenci. Nasz raport jednoznacznie wskazuje, że pestycydów nigdy nie można uznać za całkowicie bezpieczne i dla bezpieczeństwa ludzi należy jak najbardziej ograniczyć lub całkowicie wyeliminować je z procesu produkcji żywności – powiedziała Katarzyna Jagiełło, koordynatorka kampanii „Rolnictwo ekologiczne” w Greenpeace Polska.
Kobiety w ciąży i dzieci – grupy szczególnego ryzyka
Kontakt z pestycydami podczas ciąży może stanowić poważne zagrożenie dla rozwijającego się płodu. Ekspozycja na działanie niektórych pestycydów w życiu płodowym może przyczynić się m.in. do powstania poważnych wad, np. opóźnień w rozwoju poznawczym dziecka czy zwiększonego ryzyka zachorowania na białaczki dziecięce. Dotyczy to w szczególności kobiet, które będąc w ciąży pracowały przy opryskach na polu lub w szklarniach, miały długotrwały kontakt z pestycydami w czasie prac ogrodowych lub mieszkają w pobliżu terenów, na których prowadzone są intensywne uprawy.
Pestycydy są też szczególnie niebezpieczne dla zdrowia noworodków i małych dzieci, które w związku z niewielką masą ciała i niższą wydolnością metabolizmu, nie są w stanie pozbyć się toksycznych substancji z organizmu równie szybko, co dorośli. Częstą drogą kontaktu dzieci z pestycydami jest mleko matki, która wystawiona była na jego działanie, lub żywność produkowana w sposób przemysłowy.
Rolnictwo wolne od pestycydów to bezpieczeństwo ludzi i środowiska
W związku z ogromną dynamiką wzrostu wykorzystania syntetycznych pestycydów w Europie, w szczególności zaś w Polsce*, Greenpeace wzywa do uwzględnienia w Krajowym planie działania na rzecz ograniczenia ryzyka związanego ze stosowaniem środków ochrony roślin rozwiązań, mających ograniczyć zagrożenia dla zdrowia wynikające z ekspozycji na działanie tych toksycznych substancji. Aby to osiągnąć, konieczne jest jak najszybsze ograniczenie, a w dalszej perspektywie wyeliminowanie syntetycznych pestycydów z procesu produkcji żywności. W pierwszej kolejności należy zakazać substancji wykazujących działanie rakotwórcze, mutagenne, toksyczne dla układu rozrodczego i wpływających na układ hormonalny, a także pestycydów neurotoksycznych.
Tekst raportu, briefing oraz infografikę przedstawiającą drogi ekspozycji na działanie pestycydów można pobrać pod adresem:
https://greenpeace.box.com/pestycydy-a-zdrowie
lub
http://www.greenpeace.org/poland/raport-pestycydy-a-zdrowie
* W latach 2000-2013 zużycie pestycydów w Polsce wzrosło o ok. 150%.
r