Już dzień wcześniej Niemcy kazali powiadomić pisemnie mieszkańców SIEDLCA DUŻEGO (gm. Koziegłowy) o obowiązku stawienia się na miejsce publicznej egzekucji 10 Polaków. Doszło do niej 10 października 1943 roku, w miejscu, gdzie dzisiaj stoi nowy kościół. Nie ma w tym miejscu żadnego śladu po tej zbrodni, choć aż 4 skazańców pochodziło właśnie z tej miejscowości. Byli nimi: Bolesław Ciuk, Antoni i Piotr Janiccy oraz Franciszek Wincek. Pozostali również pochodzili z pobliskich wiosek, a mianowicie: Lucjan Lemański, Józef Służałek, Józef Sroślak i Ignacy Woźnica -wszyscy z Rosochacza, oraz Leon Palesik i Jan Zemła z Wylągów. Jednak istnieje przekaz o tym wojennym zdarzeniu, w postaci napisu na jednym z trzech dzwonów, jakie od ponad roku wiszą wysoko na nowej dzwonnicy przy kościele: “Pamiątka publicznej egzekucji w dniu 23.XI.1943 r.”. Nie ma żadnej możliwości zauważenia tego napisu, gdyż jest on na “tylnej” jego części, poza zasięgiem obserwacji.
Istnieje też problem daty tej egzekucji, gdyż wg materiałów badacza zbrodni hitlerowskich, prokuratora Jana Pietrzykowskiego, miała ona miejsce w pażdzierniku, a na dzwonie jest utrwalony listopad. Nieznany jest również motyw tej odwetowej akcji, w przeciwieństwie do następnej egzekucji, jaką Niemcy urządzili 26 listopada 1943 r. w DŹBOWIE. Również tutaj powieszono 10 Polaków, a pretekstem była śmierć tutejszego niemieckiego zarządcy ziemskiego o nazwisku Józef Kiesslinger. Natomiast nieznane są nazwiska skazańców, których przywieziono z więzienia w Lublińcu. Egzekucja ta odbyła się obok miejscowego kościoła, gdzie nie ma teraz żadnej pamiątki po tym zdarzeniu. Natomiast na dziedzińcu szkolnym w Dźbowie stoi obelisk z orłem, który już od przed wojny upamiętniał 23 legionistów poległych w 1920 roku.
Zniszczona przez Niemców tablica została zrekonstruowana w r. 1995 (na zdjęciu). Wcześniej, bo już w roku 1946, umieszczono na bokach tego pomnika 43 nazwiska mieszkańców Dźbowa, którzy zginęli w czasie II wojny światowej, a także wzmiankę o powieszonych tutaj 10 bezimiennych więźniach… (cdn.)
ANDRZEJ SIWIŃSKI