Dla tych, którzy chcą pozytywnie działać na rzecz swojej gminy, powiatu, miasta; którzy nie tylko chcą “zasiąść w ławach” władz samorządowych; dla tych którzy zdają sobie sprawę z tego, że ich lokalna “mała Ojczyzna” nie jest “samotną wyspą” w Europie…
Dla tych, którzy chcą pozytywnie działać na rzecz swojej gminy, powiatu, miasta; którzy nie tylko chcą “zasiąść w ławach” władz samorządowych; dla tych którzy zdają sobie sprawę z tego, że ich lokalna “mała Ojczyzna” nie jest “samotną wyspą” w Europie…
Dla takich ludzi przeznaczony jest “Podręcznik tematów europejskich dla samorządów lokalnych” opracowany i wydany przez Dom Współpracy Polsko – Niemieckiej w Gliwicach.
Uprzedzając pytanie – po co taki podręcznik – zacytujmy fragment poświęcony “Promocji Unii Europejskiej”:
“Za promowanie tematów związanych z Unią Europejską – tak pewnie myśli się w administracji i sejmikach samorządowych – odpowiedzialni są “ci z Brukseli”. Dlaczego mamy w ratuszu nadrabiać to, czego “ci w Brukseli” najwidoczniej nie są w stanie zrobić, czyli skutecznie reklamować Europę wśród obywateli?
Kto może lepiej wykazać, że gmina i jej mieszkańcy są częścią Europy, niż urzędnicy samorządowi, którzy najlepiej znają miasto i jego mieszkańców? Dla wielu ludzi Europa jest nadal “niekochanym sąsiadem”, nie pojmują siebie jako części tej wspólnoty, którą powoli formuje się na szczytach UE. Aby takie utożsamienie było możliwe, trzeba odkryć “Europę u siebie…”
“Odkryć Europę u siebie”. W teorii nic łatwiejszego. Częstochowa od 700 lat jest częścią Europy, dotykała naszego miasta europejska historia, przejmowaliśmy doświadczenia, kulturę, odkrycia techniczne i wnosiliśmy do wspólnego dorobku własny wkład. Co do tego nikt nie ma wątpliwości – przypomina o tym architektura bazyliki Jasnogórskiej, jak i błękitna Flaga zawieszona w sali Rady Miasta.
“Odkryć Europę u siebie”, to także zrozumieć w pełni znaczenie naszego wejścia (lub nie) do UE. A zarówno euroentuzjaści, jak i eurosceptycy popełniają często grzech niewiedzy. Wejście do UE zmienia w sposób istotny zasady funkcjonowania samorządu. Przystosowanie prawa polskiego do wymogów UE oznacza, że nasze samorządy obowiązywać będą identyczne normy w zakresie zamówień publicznych, pomocy dla przedsiębiorstw, kontroli wpływu inwestycji na środowisko itp., jakie obowiązują gminy francuskie, portugalskie czy greckie. Wiedza o Unii nie może ograniczać się do pobieżnej znajomości źródeł, skąd może dopływać do nas pomoc. Trzeba wiedzieć jakie są zasady owej pomocy i jakie z nią wiążą się obowiązki naszej strony.
Trzeba posiąść przynajmniej minimum wiedzy, by znaleźć wspólny język w rozmowie z zachodnim partnerem. By nawet krytykując wiedzieć kogo, za co… Wypada także uświadomić sobie wszelkie konsekwencje paragrafu 8. Traktatu o Unii Europejskiej stanowiącego, że “kto posiada obywatelstwo państwa członkowskiego, jest obywatelem Unii”. Obywatelstwo Unii nie zastępuje obywatelstwa narodowego, lecz je uzupełnia i rozszerza. W praktyce oznacza to, że Belg i Hiszpan zamieszkały w Częstochowie powinni mieć równe prawa dotyczące udziału w wyborach lokalnych, pracy w instytucjach publicznych, zakupu nieruchomości, dostępu do edukacji itp., jak i częstochowianin zamieszkały w Barcelonie czy Bruggi.
“Podręcznik tematów europejskich dla samorządów lokalnych” powstał w odpowiedzi na widoczne zainteresowania samorządów. Wydawca, Dom Współpracy Polsko – Niemieckiej, jest bilateralnym związkiem stowarzyszeń. Partnerami są z jednej strony m.in. Regionalna Izba Gospodarcza, Stowarzyszenie Młodych Demokratów, samorząd Gliwic; z drugiej – Fundacja im. Naumana, Fundacja Eberta, Fundacja Adenauera, rząd krajowy Północnej Westfalii – Nadrenii i inne organizacje i instytucje niemieckie. Otwarcie Domu, z udziałem Prezydenta Niemiec Romana Herzoga, nastąpiło w lutym 1998 r. Zadaniem tej instytycji jest pozytywny wpływ na rozwój stosunków polsko – niemieckich i wspieranie integracji z UE. “Poprzednio działaliśmy jako przedstawicielstwo Fundacji Eberta – mówi wicedyrektorka DWP-N Ewa Mróz. – Z samorządami współpracujemy od pierwszej kadencji”.
“Podręcznik” powstał na podstawie niemieckiej publikacji. Treść uzupełniano problemami specyficznymi dla Polski, aktualność prawną doprowadzono do lutego 2002. Sposób zredagowania ułatwia dostęp do informacji. Przy hasłach są odnośniki do tematów związanych. Każde hasło uzupełnione jest wykazem obowiązujących w tym zakresie dyrektyw i rozporządzeń. Dużo adresów instytucji unijnych i polskich zajmujących się przywołaną tematyką.
W wersji niemieckiej podręcznik powstawał jako pomoc dla mediów lokalnych. W polskiej adresatem jest samorząd. Liczyć można, że władze samorządowe do serca wezmą sobie słowa z “Podręcznika”: “Administracja i polityka komunalna potrzebują obywateli zorientowanych w sprawach UE, którzy mogą dbać o interesy swoich gmin przy wyborze typu partnera na wspólnotowym rynku wewnętrznym. Tylko obywatele, którzy wiedzą o co chodzi, mogą angażować się na rzecz mocnej pozycji gmin w Europie”. Ważne słowa. Tylko nie wiadomo, czy w sprawie integracji z UE, tudzież wielu innych sprawach ważnych dla miasta, nasze władze faktycznie do czegoś potrzebują obywateli. I fakt, że możemy postawić takie pytanie jest rzeczą najbardziej nas różniącą od Unii Europejskiej.
PS “Podręcznik” zamówić można w Domu Współpracy Polsko-Niemieckiej w Gliwicach, ul. Rybnicka 27, tel 0-32 232-49-02, e-mail:haus@haus.pl
JAROSŁAW KAPSA