Ocena tej postaci w jego biografii jest jednoznaczna: bezwzględny żołdak, sadysta, zachłanny na łupy. Był Niemcem o nazwisku Johan von Drewitz służącym w armii pruskiej. W latach 1756 – 1763, podczas Wojny Siedmioletniej, jako kapitan dowodził kompanią piechoty w twierdzy szczecińskiej, z której zdezerterował do armii rosyjskiej. Tam zmienił nazwisko na Iwan Gregoriewicz Drewicz. Wcielony do pułku huzarów szybko awansował do stopnia majora a wkrótce pułkownika. Już jako dowódca pułku w składzie rosyjskiego korpusu interwencyjnego P. Kreczetnikowa, w lutym 1767, wkracza w granice Rzeczy-pospolitej. Na początku jednostka ta pełniła zadania osłonowe wobec ambasadora Rosji w Polsce, brutalnego intryganta M. Repnina, a następnie zbrojnie zwalczała oddziały konfederatów barskich. Jako dowódca tej jed-nostki płk. I. Drewicz był znany z okrucieństwa i nie-pohamowanego nawyku do grabieży. Ten pruski żołdak w moskiewskim mundurze wpisał się do rejestru najciemniejszych łotrów działających na Ziemiach Polskich, jako jeden ze sług rosyjskiego imperatora. Polskę opuścił w 1774 r. w stopniu brygadiera. Służąc w garnizonach na Ukrainie awansował do stopnia generała majora. Za wierność carowi, prócz odznaczeń, otrzymał szereg majątków ziemskich zagrabionych prawowitym właścicielom. Historycy rosyjscy określili Drewicza mianem “rzeźnika” i “rabusia”. Miejmy nadzieję, że w pamięci mieli innych rosyjskich “rzeźników” (Suworow, Paskiewicz), którzy działali nie mniej krawawo na Ziemiach Polskich. Gen. Iwan Gregoriewicz Drewicz zmarł w 1800 r.
Obecność wojsk płk Iwana Drewicza w Częstochowie 230 lat temu. Zanim doszło do bezpośrednich walk wokół jas-nogórskich murów, pomiędzy żołnierzami płk. K. Pułas-kiego a sołdatami płk I. Drewicza, ci dwaj dowódcy walczyli przeciwko sobie wcześniej ze zmiennym szczęściem: 31.03.1769 pod Lwowem, 3-5.08.1770 pod Izbami na Podkarpaciu, 5.09 pod Pińczowem. 11.09.1770 (inne źródła podają 9.09.) 25-letni zdolny i doświadczony płk K. Pułaski podstępem “opanował” jasnogórską twierdzę; miał po jej zdobyciu do dyspozycji 1450 obrońców i 40 dział. 31.12.1770 przednie szwadrony Drewicza zostają przepędzone przez chorągwie jazdy polskiej aż do Rędzin. 1.01.1771 główne siły rosyjskie otaczają Częstochowę. 2.01. rozpoczyna się bombardowanie artyleryjskie polskiej obrony z miernym skutkiem. 3.01. przybywają do klasztoru parlamentarzyści, żądając poddania twierdzy. Spotykają się ze zdecydowaną odmową. 4.01. ustają działania w związku z wigilią prawosławną. 4/5.01. wypad, czyli “wycieczka” na baterię rosyjską. W wyniku tej akcji wycięto kanonierów, uszkodzono trzy działa. 5.01. ostrzał nieskuteczny twierdzy w godzinach popołudniowych. 7.01. stracono kobietę-szpiega wysłaną na zwiady przez Drewicza. 9.01. kolumny nieprzyjacielskie poprzedzone okolicznymi chłopami niosącymi faszynę i drabiny atakują twierdzę. Szturm krwawo odparto. Straty Rosjan oszacowano na około 500 zabitych. Ochotnicy, za zgodą K. Pułaskiego, wychodzą po broń i umundurowanie zabitych. 10.01. Drewicz przysyła pismo do oo. paulinów. Żądania zawarte w tej kuriozalnej korespondencji cytujemy w całości:
“Z dóbr Jasnogórskich przystawić dla Komendy moiey Dnia 12 Januarij to jest w Piątek do Brzeźnicy siana for tysiąc, owsa korcy 2000, mąki korcy 2000, piwa beczek 100, gorzałki beczek … wołów karmnych 200, koni pod dragonia 50, masła fasek… jaiec kop 50, drobiazgu różnego gatunku po kopie, wina węgierskiego starego beczek 12, pieniędzy 600 czerwonych złotych grączkowych a kiedy to wszystko do naznaczonego terminu do Brzeźnicy przywiezione bydz nie może to przysłać jeszcze dzisiejsze… Dnia z Konwentu dwóch Starszych Xsięży dla Kontraktowania mnie do Radomska a kiedy nieposłuszność jaka będzie to Ogniem i mieczem macie być karani. R 10 Januarij Anno 1770 z Radomska Drewicz”.
Dodajmy, że płk Drewicz ściągnął z Berlina jubilera do oszacowania łupów, które przewidywał zagrabić na Jasnej Górze. 15 stycznia 1771 r. Rosjanie nie osiągnąwszy celu, tracąc około 1000 żołnierzy opuścili Częstochowę udając się w kierunku Krakowa.
Źródła, m.in. “Twierdza Jasna Góra” R.H.Bochenek, Kazi-mierz Pułaski 1747 – 1779 Muz. Okręg. w Cz-wie.
ROMAN WINIAREK