Nowy miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego obejmuje obszar w rejonie Alei Najświętszej Maryi Panny oraz ulic Wilsona i Warszawskiej. Specjalny status w nim zyskuje budynek Filharmonii Częstochowskiej.
Plan obejmuje obszar zabudowy śródmiejskiej o powierzchni 26,4 ha, położony pomiędzy Aleją Najświętszej Maryi Panny, ulicą Wilsona, Aleją Jana Pawła II, ulicą Warszawską oraz Placem Daszyńskiego.
Celem opracowania planu była ochrona wartości kulturowych i historycznych tego obszaru, a zarazem umożliwienie jego przekształceń przestrzennych i funkcjonalnych, w sposób sprzyjający rozwojowi przy jednoczesnym uwzględnieniu zróżnicowania oraz wielofunkcyjności poszczególnych terenów. W granicach obszaru objętego planem, obok istniejących usług publicznych i przestrzeni publicznych występują tereny: zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, mieszkaniowo-usługowej, usług komercyjnych oraz zabudowy produkcyjnej – skupionej wzdłuż ul. Krótkiej. Plan określa zasady zagospodarowania i warunki zabudowy poszczególnych terenów, zgodnie z kierunkami przeznaczenia wyznaczonymi w studium.
Najistotniejszy zapis w opracowanym dokumencie dotyczy wprowadzanego przeznaczenia, wskaźników zagospodarowania oraz maksymalnych wysokości i gabarytów obiektów dla poszczególnych terenów, w sposób uwzględniający śródmiejski charakter istniejącej zabudowy. Zapisy te są wiążące dla inwestorów, a wskazane w planie ustalenia muszą znaleźć swoje odzwierciedlenie w sporządzanych projektach budowlanych.
Dbając o estetykę centralnej części miasta, w planie wprowadzono także ustalenia w zakresie kolorystyki obiektów budowlanych oraz pokrycia dachów.
W planie określono elementy zagospodarowania przestrzennego wymagające ochrony lub ukształtowania. Zaliczono do nich:
- obszary przestrzeni publicznych o szczególnym znaczeniu, m.in. sprzyjające ruchowi pieszemu. Należą do nich pasy drogowe ulic: Garibaldiego i Berka Joselewicza, część pasa drogowego ulicy Warszawskiej i tereny położone w rejonie Filharmonii Częstochowskiej;
- szpalery drzew przy ul. Krótkiej i Garibaldiego;
- pierzeje ulic objęte ochroną (wymagające ochrony, ukształtowania lub rewaloryzacji elewacji frontowych budynków);
- strefy przejścia i przejazdu – określające miejsca istotne dla powiązań komunikacyjnych w obszarze objętym planem;
- a także ochronę dominanty przestrzennej – kopuły (przechodzącej w latarnię) na budynku zabytkowym w narożniku Alei Najświętszej Maryi Panny i ul. Wilsona.
W granicach planu obowiązuje zapewnienie dostępu osobom z niepełnosprawnościami i z ograniczonymi możliwościami ruchowymi, nakaz urządzenia w sposób sprzyjający publicznej aktywności ciągów pieszych z zielenią, z miejscami do odpoczynku. Powstające ścieżki rowerowe i miejsca postojowe nie mogą kolidować z ruchem pieszych, który ma być także preferowany na urządzanych przejściach przez jezdnie.
Dla pierzei ulic objętych ochroną wprowadza się: m.in. zakaz umieszczania (montażu) na elewacjach frontowych anten, urządzeń technicznych i klimatyzatorów w sposób obniżający estetykę, ingerujący w istniejącą kompozycję architektoniczną budynku lub naruszający istniejące dekoracje architektoniczne.
Zakaz montażu anten, masztów i innych urządzeń dotyczy też dachów budynków frontowych, widocznych z poziomu przechodnia od strony przylegających placów i dróg publicznych.
W granicach obszaru objętego planem znajdują się budynki wpisane do rejestru zabytków. To budynek Gminy Żydowskiej, tzw. łaźnie żydowskie przy ulicy Garibaldiego 18; budynek dawnego zajazdu przy ulicy Warszawskiej 5; kamienice przy Placu Daszyńskiego 5 i 6, przy ul. Berka Joselewicza 2, przy ul. Berka Joselewicza 1 i Placu Ignacego Daszyńskiego 3, przy Alei Najświętszej Maryi Panny 2, 4, 6, 8, 10, 14, budynek przy al. NMP 12 oraz zespół zabudowy kamienicy przy Placu Daszyńskiego 2.
W granicach wyznaczonego zabytkowego układu urbanistycznego Częstochowy wprowadza się dodatkowo nakaz uzupełniania zabudowy pierzejowej. Parametry tej zabudowy muszą nawiązywać do zachowanych sąsiednich budynków zabytkowych, przy czym nowa zabudowa nie może stanowić dominanty lub kontrastu architektonicznego dla chronionych zabytków. Jednocześnie nakazuje się stosowanie na elewacjach materiałów wykończeniowych o wysokim standardzie, takich jak: kamień, cegła, tynki mineralne, szkło.
Na obszarze wprowadzono również regulacje dotyczące funkcjonowaniu firm, chodzi przede wszystkim o zabudowę produkcyjną inną niż wytwórczość i nową zabudowę usługową zaliczaną do inwestycji mogących znacząco oddziaływać na środowisko.
W przypadku budowy, nadbudowy lub rozbudowy oficyn, w granicach działek z budynkami wpisanymi do rejestru zabytków wprowadza się nakaz ograniczenia ich wysokości do wysokości budynków frontowych.
Dla ulic Krótkiej i Berka Joselewicza wprowadza się nakaz utrzymania historycznego przebiegu dróg oraz stosowania nawierzchni z kamienia naturalnego.
Ochroną objęte też zostają pozostałe zabytki, które znajdują się na terenie, którego dotyczy plan, a więc budynki przy ul. Berka Joselewicza 3, 8, 14, 17, 24, ul. Warszawskiej 7, 9, 21, 23, 35, 37, 39 , ul. Wilsona 32, 34 i Krótkiej 35.
Dla budynków zabytkowych objętych ochroną wprowadza się m.in. nakaz zachowania w pierwotnej lokalizacji i utrzymania zachowanych historycznych: gabarytów i wysokości budynków; bryły i kompozycji architektonicznej budynku (w szczególności rozmieszczenia, wielkości, kształtu i wyglądu: otworów okiennych i drzwiowych, bram, schodów, balkonów, wykuszy oraz loggii); dekoracji architektonicznej; wyglądu: stolarki okiennej i drzwiowej, witryn sklepowych, bram wejściowych i wjazdowych.
Dopuszcza się prowadzenie remontów lub przebudowy, w sposób nieobniżający wartości historycznej i architektonicznej obiektów zabytkowych z wykorzystaniem materiałów wykończeniowych takich jak: kamień, cegła, tynki mineralne, szkło. Niemożliwe więc będzie stosowanie wtórnych okładzin.
Uchwalony miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego wprowadza ochronę Filharmonii Częstochowskiej im. Bronisława Hubermana. Budynek, wzniesiony w latach 1955-65, według projektu prof. Józefa Tadeusza Gawłowskiego, z salą koncertową o wyjątkowych walorach akustycznych zaprojektowaną przez prof. Witolda Stefana Straszewicza, uznaje się za dobro kultury współczesnej. Plan nakazuje zachowanie: gabarytów, układu oraz kompozycji architektonicznej budynku, w szczególności istniejącej kolumnady i schodów od strony ulic: Garibaldiego i Wilsona (w zachowanym obrysie fundamentów przedwojennej Nowej Synagogi).
W granicach obszaru objętego planem wprowadza się zakaz lokalizacji nowych przedsięwzięć, obiektów, instalacji, urządzeń mogących znacząco oddziaływać na środowisko.
Dodatkowo w granicach terenów oznaczonych symbolami: MW, MU i Up wprowadza się zakaz lokalizacji nowej zabudowy mogącej powodować uciążliwości, m.in. zabudowy produkcyjnej innej niż wytwórczość; składów, baz oraz komisów samochodowych; giełd towarowych; usług związanych z blacharstwem i lakiernictwem, myjni samochodowych, nowych warsztatów samochodowych oraz stacji paliw.
Rejon Alei Najświętszej Maryi Panny oraz ulic Wilsona i Warszawskiej od strony wschodniej przylega do obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego z 2016 roku, zmienionego rok później, dla obszaru między ulicami Targową, Strażacką, Krakowską, Warszawską, aleją Jana Pawła II, aleją Wojska Polskiego oraz terenami Galerii Jurajskiej.
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego obejmujący obszar w rejonie Alei Najświętszej Maryi Panny oraz ulic: Wilsona i Warszawskiej – uchwalony przez Radę Miasta 21 maja – opublikowano w Dzienniku Urzędowym Województwa Śląskiego z dnia 27 maja 2020 r. Plan wchodzi w życie 11 czerwca.
Można się z nim zapoznać tutaj