Zasiłkowej degrengolady ciąg dalszy. Dopiero od maja br. zlikwidowano Fundusz Alimentacyjny i wprowadzono 170 złotowe dodatki do zasiłku rodzinnego dla rodziców samotnie wychowujących dzieci, a już prawdopodobnie od września (znowelizowana ustawa o świadczeniach rodzinnych czeka jeszcze na podpis prezydenta) nastąpi zmiana zasad wypłacania tych świadczeń. Nowe zapisy mają obowiązywać tylko do końca 2004 roku.
Przez 1 maja br. jeśli sąd orzekł wysokość alimentów, a ojciec (na niego przeważnie spada obowiązek alimentacyjny) nie płacił, wówczas sprawa trafiała do komornika. Gdy i jemu nie udało się wyegzekwować pieniędzy, kobieta występowała do Funduszu Alimentacyjnego, który finansował na dziecko z budżetu państwa. Tylko w październiku ubiegłego roku łączna kwota wypłat świadczeń z Funduszu Alimentacyjnego Oddziału ZUS w Częstochowie wyniosła 2 miliony115 tysięcy zł. Ogromne kwoty, jakie skarb państwa przeznaczał na dopłaty do alimentów spowodował, że rząd zlikwidował fundusz, wprowadzając jednolite 170 złotowe dodatki do zasiłku rodzinnego. Ale tylko na pierwszą trójkę dzieci, bowiem maksymalny dodatek wynosi 510 zł. Zasiłek przyznawany jest również osobom, które nie mają sądowych wyroków alimentacyjnych. Natomiast nie otrzymują pomocy, ci których dochody przekraczają 504 zł na osobę i biorą zasiłek rodzinny.
W lipcu Sejm znowelizował ustawę o świadczeniach rodzinnych. Uchwalił, że wysokość dodatku nie może przekroczyć 70 procent kwoty otrzymywanej wcześniej w ramach Funduszu Alimentacyjnego. Jest jednak jedno ale: nie może ono przekroczyć 300 zł na dziecko. Na tej zmianie najwięcej skorzystają osoby, które otrzymywały wcześniej z funduszu najwyższe wypłaty np. 500 zł na dziecko. Bowiem od września zamiast dotychczasowych 170 zł dostaną 300 zł czyli maksymalna kwotę. Natomiast kobieta, która pobierała z funduszu np. 250 zł na całej operacji zyska raptem… 5 zł.
Nowością jest jednak to, że o dodatek mogą się starać osoby, które nie biorą zasiłku rodzinnego, gdyż mają zbyt wysokie dochody, ale do końca kwietnia otrzymywały wypłaty z Funduszu Alimentacyjnego. Warunkiem jest jednak, że nie przekraczają one kryterium dochodowego uprawniającego do otrzymywania pieniędzy z Funduszu, czyli 612 zł. Odpowiednie dokumenty należy złożyć w Ośrodku Pomocy Społecznej albo w Urzędzie Gminy.
Osoba otrzymująca zasiłek rodzinny i dodatek 170 zł od maja (kiedy zaczęła obowiązywać ustawa) do września (planowane wejście w życie jej nowelizacji) otrzyma wyrównanie. Wyrównanie będzie przysługiwało też opiekunom, którzy dotychczas nie pobierali zasiłku i nie przekroczyli kryterium dochodowego 612 zł.
Komu, ile i dlaczego?
Mamy aż dziesięć rodzajów świadczeń przyznawanych rodzinom o niskich dochodach – podstawowe czyli zasiłek rodzinny, siedem dodatków do niego oraz dwa świadczenia opiekuńcze.
Zasiłek rodzinny przysługuje na dziecko do 18 roku życia, a jeżeli się uczy to do ukończenia 21 lat. Natomiast na dziecko niepełnosprawne do ukończenia 24 lat. O takie świadczenie ubiegać się można, jeżeli miesięczny dochód w rodzinie nie przekracza 504 zł netto na osobę (przy dziecku niepełnosprawnym 583 zł). Do 31 sierpnia 2005 roku zasiłek będzie wynosił 43 zł na pierwsze i drugie dziecko, 53 zł na trzecie i 66 zł na trzecie i kolejne. Potem jego wysokość zostanie uzależniona od wieku latorośli. Prawo do świadczeń rodzinnych na okres zasiłkowy od 1 maja 2004 roku do końca sierpnia 2005 r. ustala się na podstawie dochodu z 2002 r. Nie jest to jednak zasada sztywna. Jeżeli nasza sytuacja materialna od tego czasu pogorszyła się, trzeba to udokumentować np. zaświadczeniem z Urzędu Pracy. Prawo do świadczeń rodzinnych zostanie wówczas ustalone na podstawie dochodów bieżących.
Zasiłek rodzinny, jak już wspomnieliśmy, to nie jedyne świadczenie. Oprócz niego rodzicom lub opiekunom prawnym przysługują dodatki z tytułu:
– Narodziny dziecka – dają prawo do jednorazowego dodatku w wysokości 500 zł na każde dziecko. Należy się on opiekunowi prawnemu (np. matce czy ojcu).
– Opieki nad dzieckiem w trakcie urlopu wychowawczego: 400 zł miesięcznie przez dwa lata, w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka – przez trzy lata, jeżeli dziecko jest niepełnosprawne – przez sześć lat.
– Samotnego wychowywania dziecka do lat 7 przez osobę, która utraciła prawo do zasiłku dla bezrobotnych – dodatek przysługuje w wysokości 400 zł miesięcznie, ale najwyżej przez 3 lata i do ukończenia przez dziecko lat 7. Samotne wychowywanie dziecka trzeba udokumentować oświadczeniem o stanie cywilnym (panna, kawaler) lub odpisem zgonu małżonka, albo orzeczeniem sądu o rozwodzie lub separacji).
– Samotnego wychowywania dziecka, które nie ukończyło 18 lat (21 – gdy uczy się w szkole), 24 – gdy jest w znacznym stopniu niepełnosprawne). Wysokość dodatku: 170 zł miesięcznie na zdrowe oraz 250 na niepełnosprawne.
– Rehabilitacji i edukacji dziecka niepełnosprawnego: 50 zł miesięcznie na dziecko do 5 lat, 70 zł na dziecko do 24 lat.
– Z tytułu wydatków związanych z początkiem roku szkolnego – dodatek jednorazowy, wypłacany we wrześniu. Wynosi 90 zł na dziecko uczące się w szkole podstawowej, w gimnazjum lub w szkole średniej.
– Nauki dziecka w szkole położonej poza miejscem zamieszkania (mieszkającego w internacie, na stancji: 80 zł miesięcznie (bez wakacji). Gdy zaś dojeżdża – 40 zł miesięcznie.
– ŚWIADCZENIE PIELĘGMNACYJNE – nie zależy od posiadania zasiłku rodzinnego, ale od dochodu. Przysługuje opiekunowi prawnemu dziecka, gdy dochód w rodzinie nie przekracza 583 zł. Świadczenie pielęgnacyjne wynosi 420 zł. Przysługuje jednak tylko osobom rezygnującym z pracy, aby opiekować się niepełnosprawnym dzieckiem do lat 16, a starszym – jeśli jest niepełnosprawne w stopniu znacznym.
– ZASIŁEK PIELĘGNACYJNY – jedyny nie związany z żadnym kryterium dochodowym. Wynosi 144 zł miesięcznie i przysługuje dzieciom niepełnosprawnym do 16 roku życia i starszym, jeżeli niepełnosprawność powstała przed ukończeniem 21 lat, a także wszystkim osobom po 75 roku życia.
– Od 1 maja do 11 sierpnia br. do Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Częstochowie złożono 8573 wnioski o przyznanie zasiłków rodzinnych oraz dodatków z różnych tytułów. Wnioski te dotyczą w sumie 7828 rodzin (24 tys. 128 osób) – poinformowała nas Agata Matysiakiewicz, kierownik sekcji ds. rodzinnych.
1 września 2005 r. zasiłki zostaną zróżnicowane zależnie od wieku dziecka. Dla dzieci do 5 lat wyniosą 44 zł, dla dzieci od 6-18 lat – 56 zł, a od 18-21 lat (do 24 lat niepełnosprawni) – 65 zł.
Średni dochód na osobę w gospodarstwie domowym:
Jednoosobowe – 952 zł
Dwuosobowe – 811 zł
Trzyosobowe – 660 zł
Czteroosobowe – 446 zł
Pięcioosobowe – 332 zł
Sześcioosobowe i większe – 297 zł wg danych Centrum Badania Opinii Społecznej.
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Częstochowie przy ul. Nowowiejskiego 15 pracuje codziennie oprócz sobót od godz. 7.30: w poniedziałki, środy i czwartki do 15.30, we wtorki do 16.00, a w piątki do 15.00.
RAFAŁ NOWICKI