Aby Święta Bożego Narodzenia
były Bliskością i Spokojem,
a Nowy Rok – Dobrym Czasem.
Konstanty Ildefons Gałczyński
Aby Święta Bożego Narodzenia
były Bliskością i Spokojem,
a Nowy Rok – Dobrym Czasem.
Konstanty Ildefons Gałczyński
W polskiej tradycji Boże Narodzenie to Wielkie Święto. Od wieków jest obchodzone godnie i dumnie. Pragniemy, aby również Wigilia Bożego Narodzenia była czasem wartości, które cenimy najwyżej. Wigilia to dzień wyjątkowy. Wszyscy spotykamy się przy jednym stole, aby być razem (…) stół wigilijny zasnuty mgłą srebrzystych nitek, świerczyną pachnący, roześmiany rumieńcami jabłek i bielą opłatka uświęcony (…).
Dni świąteczne są dniami dobra. Czekają na nie zarówno dzieci, jak i dorośli. W czasie tym myślimy o naszych rodzinach, bliskich, o wyjątkowości dnia i nocy wigilijnej.
Świętom Bożego Narodzenia już od lat towarzyszy tradycja wysyłania kartek świątecznych i stanowi ona ważny element przedświątecznej atmosfery. Mimo, iż to piękny zwyczaj, niestety coraz mniej jest osób, które wysyłają życzenia tradycyjną pocztą. Często do tego celu służą współczesne formy komunikacji, takie jak: maile, sms-y, telefony.
Dawno temu, w moim rodzinnym domu, wysyłanie kartek do rodziny i znajomych miało miejsce już na początku grudnia. Była to wówczas jedyna możliwość złożenia życzeń świątecznych. Zapewne znakomita większość z nas jest zdania, że papierowe kartki z własnoręcznie napisanym tekstem posiadają wyjątkową wartość i ogromne znaczenie. Te małe, kolorowe kartoniki często zapomniane i przechowywane w zamkniętych szufladach są cennymi “pamiątkami z przeszłości”. To dowody przyjaźni, wierności i dobrych uczuć. Przywołują wspomnienia o ludziach nam drogich, kochanych, których często nie ma już wśród nas. Zmuszają nas do refleksji i zastanowienia się nad kolejami ludzkiego życia.
Pierwszą kartkę z życzeniami świątecznymi wysłał w 1842 roku młody, londyński artysta, Willam Maw Egley. Natomiast w Polsce kartki świąteczne pojawiły się dopiero pod koniec XIX wieku na terenie Galicji. Początkowo oddzielnie wysyłano pocztówki z życzeniami na Święta Bożego Narodzenia i oddzielnie na Nowy Rok.
Warto nadmienić, że słowo “pocztówka” zostało wymyślone w 1900 roku przez pisarza Henryka Sienkiewicza, jako propozycja na konkurs dotyczący karty pocztowej. Nasz późniejszy noblista uczestniczył w tym konkursie pod pseudonimem “Marja z R.”.
Najczęstszym wizerunkiem na karcie była scena betlejemska. Bardzo często kartki zdobiły prace znanych artystów i ilustratorów. Kiedy Polska była jeszcze w niewoli, mimo cenzury, umieszczane były również na nich symbole patriotyczne. Jednak wiodącymi elementami bożonarodzeniowymi przedstawianymi na pocztówkach były: choinki, gałązki jodły, łamanie się opłatkiem, aniołki, mikołaje, śnieg. Pod każdą z tych scen świątecznych można zamieścić fragment wiersza poetki i tłumaczki, Bronisławy Ostrowskiej:
Białe opłatki, białe stoły
Świeżych choinek las…
Doprawdy mogą dziś anioły
Zagościć pośród nas.
Dzisiejszy świat jest nastawiony na szybkie tempo życia i pośpiech. Sprawmy, aby jednak tradycja wysyłania pocztówek świątecznych nie odeszła w zapomnienie i towarzyszyła nam przez kolejne dziesięciolecia.
1. Przytoczony tekst: stół wigilijny … został zaczerpnięty z przedwojennego czasopisma “Bluszcz” 1931, nr 24.
Fot.
Przedwojenne kartki świąteczne pochodzą z archiwum „Gazety Częstochowskiej”
Barbara Szymańska