Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Bogumiłku dla dzieci i młodzieży od 7 do 24 roku życia, funkcjonujący pod egidą Starostwa Powiatowego w Częstochowie, przez lata ukształtował sobie renomę placówki wybitnie specjalistycznej, pracującej z oddaniem na rzecz swoich wychowanków. Aktualnie od kilku lat funkcję dyrektora Ośrodka sprawuje Lena Nieśpielak. To ona jest duchem napędowym i scalającym całą społeczność Ośrodka. Serdeczna i opiekuńcza w stosunku do wychowanków, otwarta i przyjazna dla kadry pedagogicznej i pracowników administracyjnych.
– Staramy się swoim podopiecznym zapewnić możliwość pełnego rozwoju kulturalnego, społecznego i edukacyjnego, tak aby mogli jak najpełniej, w miarę swoich możliwości, korzystać z dobrodziejstw życia. Traktujemy nasze dzieci z szacunkiem, godnością i empatią – podkreśla dyr. Lena Nieśpielak.
W ramach rozwijania talentów plastycznych 20 podopiecznych Ośrodka uczestniczy w specjalnym programie edukacji kulturalnej, realizowanym przez Zagrodę Edukacyjną „JuRajska Spiżarnia”, z siedzibą w Białej Wielkiej w Gminie Lelów. Właścicielka Gabriela Kucaj w swej ofercie ma kilka interesujących projektów, między innymi edukację w zakresie dziedzictwa kultury materialnej ,,Kulturowa Spiżarnia – autyzm, artyzm, autentyzm”. W ramach tego projektu kulturalne spotkania mają wychowankowie Ośrodka. Pierwsze spotkanie z kulturą miało miejsce w niezwykłej pracowni znanego, częstochowskiego artysty Leona Macieja, chętnie współpracującego z różnymi szkołami i placówkami, a także malarzami z różnych stowarzyszeń artystycznych. Dzieci przybyły pod opieką nauczyciela logopedy z Ośrodka Beaty Skrzypczyk, która z wielkim zaangażowaniem podjęła współdziałanie w ramach projektu. – Nasze dzieci są niezwykle utalentowane artystycznie i wrażliwe na sztukę. Staramy się ich walory wspomagać realizując różnorodne projekty. W Ośrodku kładziemy nacisk na ich wszechstronny rozwój naszych wychowanków, aby mogli poczuć i zobaczyć swoją wartość. Praca z nimi wymaga odpowiedniego przygotowania merytorycznego, jest czasem trudna, ale daje wiele satysfakcji i radości, które dzielimy z dziećmi i ich rodzinami – mówi Beata Skrzypczyk.
Bezpośredni sposób bycia Profesora sprawił, że zajęcia z malowania przybrały ekspresyjny i radosny wymiar. Pierwsze lody zostały przełamane od pierwszej chwili. Dzieci jak zaczarowane ruszyły za swym artystycznym przewodnikiem krętymi ścieżkami, od jednej do drugiej pracowni. Uruchomione wówczas wszystkie zmysły umożliwiły im namacalnie poczuć cały plastyczny świat, stworzony przez prof. Leona Macieja. Wdychały unoszący się zapach farb, dotykały płócień i rzeźb, których było całe mnóstwo na ścianach, podłodze, w szafkach. Gdy wreszcie ujęli pędzle, by zacząć tworzyć swoje dzieła na przygotowanych przez Profesora płótnach, pochłonęła ich iście twórcza atmosfera. Jedni malowali z rozmachem i ekspresją, inni z ostrożnością i subtelnością. Z ogromnym zapałem chwycił za pędzel Kacper. – Lubię malować, lepić plasteliny, wycierać z bibułki. Mojej pani zrobiłem bransoletki. Moim ulubionym bohaterem jest Spiderman, ale dzisiaj może namaluję coś innego i ofiaruję to mojej Patrycji – opowiada Kacper, i już po chwili chwali się swoimi obrazami. Kacper to także sportowiec. W Katowicach zajął drugie miejsce w turnieju tenisa stołowego w Olimpiadzie Specjalnej OLIOS. Gra też w piłkę nożną, pływa. Szerokie zdolności ma też Zuzia. Nie tylko pięknie maluje, ale jest czołową aktorką szkolnego teatrzyku. – Grałam różne postaci: Kota w Butach, Pchłę Szachrajkę, Księżniczki. Teatr to moja pasja, lubię wcielać się w inne postaci, to takie ciekawe – opowiada nam Zuzia. I ona, pod okiem prof. Macieja, nabrała ogromnej ochoty, by pokazać swój plastyczny talent.
Kontakt pomiędzy Ośrodkiem a profesorem Leonem Maciejem nawiązał się za przyczyną Miry Woroniec-Simlat z Częstochowskiego Stowarzyszenia Plastyków im. Jerzego Dudy-Gracza. Panią Mirę Woroniec-Simlat poznaliśmy na V Forum Kobiet Ziemi Częstochowskiej „Kobiety Poza Stereotypem” we wrześniu 2014 r. W trakcie, kiedy prezentowała na Forum swoje życiowe osiągnięcia związane z malarstwem i poezją. Na Forum prezentowali również swoje prace plastyczne nasi wychowankowie z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz z niepełnosprawnościami sprzężonymi – Autyzmem. Pani Mira zatrzymała się przy pracach naszych dzieci i spontanicznie zaprosiła ich i nas, opiekunów na wystawę swoich prac malarskich w październiku 2014 r. w Pałacu Ślubów w Częstochowie. Z ogromną radością nasi wychowankowie wzięli udział w wystawie pt. „Malarstwo – Mira Woroniec-Simlat”. Byliśmy zauroczeni przepięknymi krajobrazami, kwiatami i obrazami sakralnymi. Urzekły nas swoim ciepłem, barwą i przesłaniem. Pani Mira i jej mąż Janusz otoczyli całą nasza grupę szczególną opieką, a przede wszystkim Pani Mira, która z ogromną otwartością i cierpliwością odpowiadała na wiele pytań naszych dzieci i nas, opowiadając historię powstawania swoich wielu obrazów i różnych sytuacji z nimi związanych. Potem Pani Mira zapoznała nas z profesorem Leonem Maciejem, pod okiem którego szlifowała swój talent. Profesor chętnie rozpoczął współpracę z naszym Ośrodkiem, udzielając lekcji naszym wychowankom. Zrodziła się między nami przyjaźń opowiada dyr. Nieśpielak.
Ośrodek swoje początki datuje na 1 września 1969 rok, kiedy Kuratorium Okręgu Szkolnego w Kielcach powołało Państwowy Zakład Wychowawczy z zasadnicza szkołą zawodową specjalną w Bogumiłku dla młodzieży upośledzonej umysłowo w stopniu lekkim. 24 października 1984 roku decyzją Kuratora Oświaty i Wychowania w Częstochowie Państwowy Zakład Wychowawczy zmienia nazwę na Specjalny Ośrodek Szkolno Wychowawczy Nr 4 w Bogumiłku. W strukturze organizacyjnej Ośrodka funkcjonowały: 8-klasowa Szkoła Życia, jednoroczna Szkoła Przysposabiająca do Zawodu oraz koedukacyjny internat. Przez lata kolejni dyrektorzy rozbudowują Ośrodek – tu duże zasługi ma szczególnie dyr. Bolesław Pośpiech, który funkcje objął w 1990 roku, po odejściu na emeryturę dyr. Anny Wójcik. Dyr. Pośpiech doprowadził do wybudowania nowego budynku szkoły, który został oddany do użytku w listopadzie 1993 roku. Nowy podział administracyjny Polski jaki nastąpił od 1 stycznia 1999 r. spowodował, że specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Bogumiłku podporządkowany został Powiatowi Częstochowskiemu. Rok 1999 to rok dalszych przeobrażeń placówki związanych z reformą Oświaty. Dotychczasowa ośmioletnia szkoła specjalna przekształcona zostaje w sześcioletnią szkołę podstawową oraz gimnazjum specjalne, a od 1 września 2004 r. w strukturze organizacyjnej Ośrodka zaczęła funkcjonować szkoła ponadgimnazjalna 3-letnia Szkoła Specjalna Przysposabiająca do Pracy.
W chwili obecnej po przeprowadzonej w 2017 r. reformie sytemu oświaty Ośrodek obejmuje edukacją, opieką, wychowaniem i rewalidacją dzieci i młodzież z niepełnosprawnością intelektualną: w 8-letniej Szkole Podstawowej Specjalnej w wieku od 7. do 20. roku życia, w klasach gimnazjum specjalnego do 21-go r.ż, w 3-letniej Szkole Specjalnej Przysposabiającej do Pracy do 24 r.ż, oraz dzieci i młodzież niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu głębokim od 3. do 25. roku życia oferując zajęcia rewalidacyjno-wychowawcze nauczanie indywidualne w domu, a w internacie koedukacyjnym od 7. do 24. roku życia.
W 2003 roku obowiązki dyrektora przejęła Lena Nieśpielak. To ona uruchomiła bazę na zajęcia z hipoterapii. Zadbała też o rozwój pracowni dydaktycznych i pracowni. Dzisiaj w Ośrodku prowadzone są różne zajęcia rewitalizacyjne, które usprawniają i wszechstronnie rozwijają wychowanków Ośrodka. Są to: terapie logopedyczne, zajęcia metodą Tomatisa, gimnastyka korekcyjna, integracja sensoryczna, hipoterapia, biblioterapia, muzykoterapia, alternatywne metody komunikacji. Funkcjonuje też sala doświadczeń świata. Dzieci mogą kształcić swoje umiejętności manualne i artystyczne w różnych pracowniach: gastronomicznej, ceramicznej, tkacko-dziewiarskiej, plastycznej, komputerowej, technicznej. Mają też kółka zainteresowań, gdzie pogłębiają swoje talenty: teatralne, muzyczne, taneczne, plastyczne, tkacko-dziewiarskie, sportowe, ekologiczne, komputerowe. Funkcjonują tu: kółko teatralno-taneczne „Iskierka”, Mały Teatrzyk, Zespół „Melodik” – kółko taneczne, ceramiczne, dziewiarskie, plastyczne, techniczne, sportowe, komputerowe, ekologiczne, turystyczno- rowerowe, czytelnicze, decoupage, języka angielskiego, języka niemieckiego, Klub Małego Europejczyka, ZHP „Nieprzetarty Szlak”, Klub „Jeżyki” Bogumiłek Olimpiad Specjalnych Polska – Śląskie, które spełniają ważną rolę rewalidacyjną i wychowawcząAktualnie w ramach struktury Ośrodka funkcjonują: Specjalna Szkoła Podstawowa, Specjalne Gimnazjum i Szkoła Specjalna Przysposabiająca do Pracy oraz internat.
Z tych możliwości korzystają dzieci z trzech województw – śląskiego, łódzkiego, świętokrzyskiego oraz sześciu powiatów: częstochowskiego, myszkowskiego, zawierciańskiego, kłobuckiego, włoszczowskiego, radomszczańskiego oraz z miasta Częstochowy. W 2019 r. Ośrodek będzie obchodził uroczyście 50-lecie swego istnienia.
Aktualnie w Ośrodku przebywa 58 dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym i znacznym oraz ze sprzężeniem, to znaczy z autyzmem i niepełnosprawnością ruchową – Nasze dzieci są bardzo aktywne, a nasi pracownicy – zaangażowani i empatyczni. Dzieci traktują ich jak bliskie osoby, ale my musimy zastąpić dzieciom dom, bo przebywają u nas przez cały tydzień. Do domów jeżdżą na weekendy. Wiele mam samotnie wychowuje swoje niepełnosprawne dzieci, staramy się im pomagać – mówi dyr. Lena Nieśpielak.
URSZULA GIŻYŃSKA