Mało kto zna historię Fabryki Fajek Glinianych w Zborowskiem w gminie Ciasna, w powiecie lublinieckim, której w ubiegłym roku wybiło 250 lat.
Mało kto zna historię Fabryki Fajek Glinianych w Zborowskiem w gminie Ciasna, w powiecie lublinieckim, której w ubiegłym roku wybiło 250 lat.
4 stycznia 1753 spółka, której współudziałowcami byli: właściciel miejscowych pokładów gliny – Andreas von Garnier z Lublińca, kupiec wrocławski – Samuel Grulich, pruski radca wojenny – Karl von Unfriedt oraz komisarz solny – Rappard, uzyskała przywilej królewski gwarantując przyszłej fabryce daleko idące upoważnienia oraz ochronę przed konkurencją do 1773. Przywilej ten przedłużono po dwudziestu latach do 1813 roku. Oprócz tego rząd pruski udzielił pomocy finansowej na rozwój produkcji.
Ponieważ technologia produkcji jednorodnych fajek glinianych była dość skomplikowana, pierwszych pracowników sprowadzono z Goudy (Holandia), skąd również pochodziły narzędzia i część wyposażenia fabryki. W październiku 1753 roku na rynku ukazały się pierwsze fajki ze Zborowskiego, które wg opinii fabrykantów, przewyższały jakościowo nawet oryginalne produkty holenderskie. W roku następnym przystąpiono także do produkcji naczyń powszechnego użytku, jednak już w 1767 roku nastąpił rozdział produkcji fajek od produkcji naczyń ceramicznych, które zostały przeniesione do pobliskiej Glinicy.
W 1754 roku fabryka w Zborowskiem zatrudniała 40 robotników, w 1761 – 61, w 1783 – 104, a w 1788 już 115. Roczna produkcja manufaktury na przełomie XVIII i XIX wieku wynosiła 600 do 800 tysięcy fajek. Nie wiadomo dokładnie, kiedy wytwórnia zaprzestała swojej działalności.
MAREK BIAŁAS