BOHATEROWIE CZĘSTOCHOWY. Generał dywizji Stanisław Andrzej Wróblewski


Przez garnizon częstochowski przewinęła się cała elita oficerska dwudziestolecia istnienia Polski Niepodległej. Jednym z tychże oficerów był nasz dowódca częstochowskiej 7 Dywizji Piechoty gen. Stanisław Wróblewski, który urodził się w Skwirze pod Kijowem na Ukrainie jako syn Jana i Zofii z Jelskich.

W 1885 ukończywszy pięć klas Gimnazjum im. B. Nowodworskiego (Świętej Anny) w Krakowie uczył się dalej przez trzy lata w Korpusie Kadetów w Łobzowie pod Krakowem. W 1888 zdał egzaminy i jako kadet rozpoczął służbę w austriackim 91 pułku piechoty w Budziejowicach. Pierwszy awans oficerski – podporucznika – otrzymał 1 maja 1891 roku. Przeszedł przez wszystkie szczeble dowodzenia od dowódcy plutonu, instruktora w szkole jednorocznych ochotników, dowódcy kompanii, dowódcy kadry pułku, dowódcy batalionu i zastępcy dowódcy pułku. Awansując stopniowo już jako kapitan został przeniesiony na teren Galicji do 85 pułku piechoty we Lwowie w 1905 roku. Miał sympatie do budzącego się ruchu patriotycznego młodzieży pragnącej czynem zbrojnym odzyskać Niepodległość. W 1913 pomagał V Polskiej Drużynie Strzeleckiej w Czortkowie. Z chwilą wybuchu wojny dowodził kompanią strzelecką, a później batalionem na froncie rosyjskim. 26 listopada 1914 roku został ranny pod Brzeskiem Nowym w walce z napierającymi wojskami rosyjskim. Po wyleczeniu nadal dowodził baonem 95 pułku piechoty oraz czasowo pełnił obowiązki zastępcy dowódcy pułku. Po rozpadzie armii rosyjskiej uczestniczył w okupacji Ukrainy będąc komendantem portu w Chersoniu do 31 października 1918. Powróciwszy w randze podpułkownika do kraju 13 listopada 1918 wstąpił do Wojska Polskiego. Po dziesięciu dniach otrzymał nominację na komendanta wojskowego powiatu Tarnobrzeg. W końcu lutego 1919 zamianowany dowódcą 2 pułku strzelców podhalańskich prowadził oddział do walki z wojskami ukraińskim oraz bolszewikami. Od 18 kwietnia 1920 dowodził I Brygadą Górską w wyprawie kijowskiej, której celem było dopomożenie Ukraińcom w odzyskaniu Niepodległości i zbudowania własnego państwa. 22 maja 1920 został awansowany do stopnia pułkownika dalej dowodząc I Brygadą Górską. Wyróżnił się w czasie odwrotu naszych wojsk na linię rzeki Bugu. 24 sierpnia 1921 pożegnał oddział bowiem został mianowany szefem Departamentu I Piechoty Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie. W maju 1922 został zweryfikowany jako generał brygady ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku. Według oceny Józefa Piłsudskiego był człowiekiem energicznym o czynnej naturze, wypróbowany na wojnie. Awans na generała dywizji otrzymał ze starszeństwem z 15 sierpnia 1924 roku, a po ukończeniu kursu w Centrum Wyższych Studiów Wojskowych został 23 października 1925 mianowany dowódcą 7 Dywizji Piechoty. Ponieważ brakowało szkół w naszym mieście więc wszyscy znaczniejsi obywatele Częstochowy wspierali akcję ich budowy. Zachował się album ze zdjęciem wojewody kieleckiego Ignacego Manteuffla, prezydenta miasta dr Józefa Marczewskiego, starosty częstochowskiego Kazimierza Kühna oraz innych osób cywilnych, którzy przybyli na uroczyste otwarcie Publicznej Szkoły Powszechnej nr 17 im. Marszałka Józefa Piłsudskiego. W centralnym miejscu fotografii znajduje się osoba gen. Stanisława Wróblewskiego. Obecnie istnieje tam nadal podstawówka ale już z innym patronem też zasłużonym ale nie tej rangi co Pan Marszałek. W końcu lat osiemdziesiątych jeszcze przed „Przewalanką 1989 roku” pospiesznie były nadawane szkołom podstawowym nowe imiona patronów w ramach akcji uniemożliwienia powrotu tych osób z przedwojennej Polski Niepodległej. Siedemnastka jest mi szczególnie bliska bowiem spędziłem tam najlepsze lata życia czyli dzieciństwo. Wracając do Generała należy podkreślić jego dużą zasługę podczas przewrotu majowego 1926 roku opanowania nastrojów prorządowych w garnizonie częstochowskim oraz utrudniania przejazdu wojsk przeciwnych Marszałkowi J. Piłsudskiemu. 28 maja 1926 został dowódcą Okręgu Korpusu nr V w Krakowie. Po czterech latach został przeniesiony w stan spoczynku z dniem 31 sierpnia 1930 roku w związku z przekroczeniem wieku emerytalnego. Zamieszkał przy Alei 3 Maja 16 m. 7 w Warszawie. Był autorem szeregu artykułów ogłaszanych między innymi w „Bellonie” i „Przeglądzie Wiedzy Wojskowej” (Ewolucja uzbrojenia i organizacja wojska została wydana w 1926 w Krakowie na prawach manuskryptu). Po Powstaniu Warszawskim znalazł się w Krakowie, jednak już latem 1945 powrócił do Warszawy. Zmarł 14 lipca 1949 w Warszawie i został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim na Powązkach. Kawaler Krzyża Srebrnego Orderu Wojennego Virtuti Militari, Orderu Odrodzenia Polski III klasy, Krzyża Walecznych dwukrotnie, Złotego Krzyża Zasługi, Medalu Niepodległości, Medalu Pamiątkowego za Wojnę 1918-1921 i Medalu Dziesięciolecia Odzyskania Niepodległości. W zawartym małżeństwie 21 czerwca 1900 z Gizelą Funk (zmarła w 1952) dzieci nie miał.

LECH MASTALSKI

Podziel się:

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *