Od parafii do parafii w byłym województwie (215)
Wracając jeszcze do historycznych mogił na zabytkowym cmentarzu w Krzepicach to przy głównej alejce odnajdziemy (zaraz za kaplicą) duży grobowiec rodziny Kowalskich. Spoczywa w niej także Paweł Szyszkowski (1831-81), ostatni właściciel zamku krzepickiego, którego teren przekazał (po rozbiórce starego zabytku) swej wnuczce Jadwidze Kowalskiej. Znajduje się on przy wylocie szosy (nr 43) z centrum Krzepic w kierunku Wielunia (na zachód). Tuż przed mostem nad Liswartą widoczna jest po lewej stronie duża kępa starodrzewia, a przy niej brama odgradzająca teraz prywatny teren – z murowaną willą w głębi (na zdjęciu) Jednak to tutaj istniała niegdyś królewska warownia, w której w dniu 24 sierpnia 1357 r. Kazimierz Wielki wystawił w dokument stwierdzający, iż wieś Częstochowa znajduje się na terytorium krakowskim. W 1404 r. cały powiat krzepicki otrzymuje na dożywocie od króla Władysława Jagiełły Hińcza z Rogowa (herbu Działosza). Ma on obowiązek remontować zamek, oraz utrzymywać w nim doborową załogę, strzegącą tego strategicznego obszaru nad Liswartą (na styku ze Śląskiem). Po śmierci Hińczy zawiadują zamkiem kolejni starostowie Krzepic, którzy niezbyt dbają o tą twierdzę. W 1521 r. król Zygmunt Stary oddaje Krzepice Mikołajowi z Szydłowca (herbu Odrowąż), który ponownie przywraca świetność i rolę obronną zamkowi. W 1553 r. Krzepice przechodzą w ręce Izabeli Jagiellonki (siostry Zygmunta Starego), która przez pewien czas tutaj rezyduje. Wtedy właśnie miały się tutaj odbywać próby wywoływania ducha Barbary Radziwiłłówny – ukochanej żony króla Zygmunta Augusta, która zmarła w 1551 r. W czasie powrotu do Włoch (1556 r.) zatrzymuje się na zamku w Krzepicach, owdowiała królowa Bona Sforza (matka Zygmunta Augusta). W II połowie XVI w. na zamku urzędują kolejno starostowie Krzepic: Stanisław i Mikołaj Wolscy. Ten ostatni objął to stanowisko w 1568 r. mając zaledwie 18 lat. Najpierw więc intensywnie się kształci, oraz odbywa podróże zagraniczne – zdobywając znajomość kilku języków obcych. Był przyjacielem kanclerza Jana Zamoyskiego, oraz poety Jana Kochanowskiego. W okresie władzy króla Zygmunta III (1587-1632) powraca do kraju i osiada na stałe w Krzepicach. Wkrótce otrzymuje od króla kolejno tytuły: marszałka nadwornego i marszałka wielkiego koronnego. W 1588 r. rozpoczyna przebudowę zamku krzepickiego, czyniąc z niego renesansową rezydencję obronną (most zwodzony, wały i fosy, ogrody i zwierzyniec), wyposażoną w liczne obrazy, meble i dzieła sztuki. Będąc niezwykle bogatym magnatem (dzięki rozwojowi przemysłu metalurgicznego w swym starostwie) – zajmuje się na zamku krzepickim alchemią, budując tutaj specjalny piec i laboratorium. Następnie sprowadza słynnego polskiego chemika Michała Sędziwója by wraz z nim próbować (zresztą na zlecenie króla Zygmunta III) stworzyć receptę na kamień filozoficzny, pozwalający na otrzymanie złota z innych metali (np. z rtęci). Mimo oczywistego niepowodzenia, w laboratorium tym otrzymano jednak kilka stopów metali – dotychczas nie znanych. Po epoce Wolskiego ta magnacka posiadłość podupada. Zarazy, pożary i wojny, a szczególnie najazd szwedzki w 1655 r. – kiedy przywożono tutaj rannych, a nawet zwłoki Szwedów z pod Jasnej Góry, by grzebać je tak w rejonie zamku jak i kościoła – powodują degradację zamku….cdn
ANDRZEJ SIWIŃSKI