To niezbyt kontrowersyjna teza: nie wszyscy uczniowie i studenci w Polsce dostają szansę na
jaką zasługują, a wielu z nich nie ma możliwości realizacji swoich pasji.
Wystarczy przytoczyć parę kluczowych danych. Brak środków na rozwój indywidualnych talentów, naukę języków obcych czy pozaszkolne zainteresowania dotyczy aż 45% rodziców i ich dzieci w mniejszych miastach i na wsiach (źródło: Raport Fundacji Świętego Mikołaja 2020). Średnie miesięczne
wydatki studenta w Polsce wzrosły z 1574 zł w 2016 roku do 3954 zł w 2024 roku, co odzwierciedla zarówno wzrost kosztów wynajmu mieszkań, jak i produktów pierwszej potrzeby (Portfel Studenta 2024). Progi dochodowe uprawniające do stypendiów socjalnych w roku akademickim 2024/2025 wynoszą 1570,50 zł netto, co przy minimalnym wynagrodzeniu 4300 zł brutto od lipca 2024 roku de facto wyklucza wiele osób potrzebujących wsparcia.
Dla większości osób to być może tylko puste liczby, jednak dla wielu młodych ludzi, zwłaszcza tych z małych miejscowości to stracona szansa na lepsze życie. Dane te potwierdzają opinię organizatorów stypendiów, którzy wzięli udział w badaniach przeprowadzonych przez Moje Stypendium w ramach projektu Mapa stypendiów IV – państwowe stypendia socjalne są niewystarczające i nie rozwiązują problemu.
Stypendia społeczne niezbędną kroplówką
Jednak tam, gdzie nie radzi sobie państwo, wkraczają obywatele: stowarzyszenia, fundacje i firmy. W Polsce wielokrotnie obserwowaliśmy, jak prywatne inicjatywy wspierają sektor publiczny w realizacji jego zadań – doskonałym przykładem jest Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy. Nie inaczej jest w edukacji i w nauce. Problem dostępności studiów, ich kosztów, nierównego poziomu polskich szkół czy gorszej pozycji kobiet w polskim świecie nauki nie zniknął. Stypendia społeczne – te oferowane przez niepaństwowe podmioty – pomagają jednak w zapełnieniu tych luk. Społeczny system stypendialny w Polsce tworzy 671 organizacji, które w latach 2021–2023 zrealizowały 888 programów stypendialnych (Mapa Stypendiów IV, 2025). To wszystko nie byłoby możliwe gdyby nie indywidualne datki i darowizny firm dla organizacji stypendialnych.
Ze wsi Konary na Wydział Prawa
Stypendia jako realna machina rozwoju Jagoda Andrzejewska, dziś studentka prawa na Uniwersytecie Wrocławskim, doskonale wie, jaką różnicę mogą zrobić stypendia – szczególnie dla młodych ludzi z mniejszych miejscowości. Dzięki wsparciu Fundacji Rodziny im. Maksymiliana Duda już od gimnazjum mogła nie tylko spokojnie się uczyć, ale także rozwijać swoje kompetencje i brać udział w programach
mentoringowych.
Kluczowy moment? Stypendium „Klasa” Fundacji BNP Paribas – bez niego codzienne dojazdy
do Wrocławia byłyby koniecznością. Jagoda dostała się do renomowanego liceum, zamieszkała
w internacie, a dziś, studiując dziennie i pracując na pół etatu, podkreśla: to nie pieniądze były
najważniejsze, lecz czas i przestrzeń na rozwój.
Zaangażowana, ambitna i społecznie aktywna – w liceum udzielała korepetycji, dziś uczestniczy w zjazdach i sieciach absolwenckich. Stypendia pozwoliły jej iść własną ścieżką – z dala od akademika, z bliska do prawa rodzinnego, które ją fascynuje.
Dla wielu młodych z terenów wiejskich, takich jak Konary, stypendia nie są dodatkiem – są punktem zwrotnym.
Musimy zmniejszyć opodatkowanie stypendiów
Wyobraźmy sobie ucznia lub studenta, który w kluczowym momencie swojego rozwoju otrzymuje stypendium. To ogromna szansa, jednak zamiast pełnego wsparcia pojawiają się przeszkody – część środków pochłania podatek, a organizacje przyznające stypendia zmagają się z biurokracją i skomplikowanymi rozliczeniami.
Forum Darczyńców w Polsce, Fundacja Dobra Sieć, Fundacja Edukacyjna Przedsiębiorczości oraz Akademia Rozwoju Filantropii w Polsce, apelują o pilną zmianę prawa podatkowego.
Obowiązujące przepisy, które pozwalają na zwolnienie z podatku w wysokości 3 800 zł rocznie (co stanowi zaledwie 7,5% płacy minimalnej), stanowią poważną przeszkodę w rozwoju programów stypendialnych. W efekcie stypendyści otrzymują mniejsze wsparcie, a organizacje muszą mierzyć się z czasochłonnymi procedurami rozliczeniowymi. Koalicja organizacji pozarządowych postuluje, by kwota stypendium dla uczniów i studentów była wolna od podatku do wysokości połowy płacy minimalnej miesięcznie.
Co przyniesie taka zmiana?
• Więcej środków na rozwój, edukację i realizację pasji dla uczniów i studentów.
• Mniej biurokracji dla organizacji pozarządowych to więcej realnej pomocy dla
potrzebujących.
• Lepsze warunki dla młodych talentów, by mogły w pełni wykorzystać swój potencjał.
To prosta, lecz znacząca zmiana, która może realnie wpłynąć na przyszłość młodych ludzi w
Polsce. Dołącz do nas na hej.mojestypendium.pl!