Po stronie przychodów rachunek wyników Wojewódzkiego Funduszu zamknął się kwotą 55,8 mln zł, w tym przychody z oprocentowania udzielonych pożyczek i kredytów – 34,7 mln zł, przychody z oprocentowania okresowego wolnych środków – 19,9 mln zł oraz pozostałe w wysokości 3,1 mln zł. Koszty w kwocie 20,0 mln zł obejmują: koszty utrzymania organów i biura Wojewódzkiego Funduszu – 9,2 mln zł, koszty aktualizacji wyceny “trudnych” pożyczek, wartości udziałów i akcji – 5,0 mln zł oraz rezerwy na zobowiązania związane z decyzjami o umorzeniu części pożyczek – 5,9 mln zł. Zysk w 2002 roku wyniósł 35,8 mln zł.
Koszty działalności Wojewódzkiego Funduszu w roku 2002 wyniosły 9,2 mln zł i były niższe od planowanych (o 26 proc.) oraz niższe niż w roku 2001 o 0,8 mln zł (tj. o 8 proc.). Udział kosztów działalności Wojewódzkiego Funduszu w przychodach ogółem wynosił 3,1 proc. i był niższy niż w roku 2001 (3,5 proc.). W stosunku do udzielonej pomocy na finansowanie ochrony środowiska udział kosztów wynosi 3 proc., dla 2001 roku udział ten wyniósł 4 proc.
Rok 2002 był kolejnym, w którym nastąpił wzrost liczby podmiotów, które nieterminowo realizują swoje zobowiązania z tytułu udzielonych pożyczek ze środków WFOŚiGW w Katowicach. W strukturze portfela “trudnych pożyczek” dominują huty i podmioty związane z branżą hutniczą. Fundusz objął restrukturyzacją finansową znaczną część zobowiązań tej branży, np. poprzez przesunięcie spłat rat pożyczek i obniżenie oprocentowania.
W wyniku analizy tego zjawiska podjęto decyzję o dokonaniu odpisów aktualizujących na trudne pożyczki w łącznej kwocie 4,5 mln zł. Kwota należności z tytułu “trudnych pożyczek” do należności ogółem – nie przekracza 12 proc. Natomiast kwoty spraw w egzekucji (w sytuacji gdy kapitał jest wymagalny w całości, a umowy zostały wypowiedziane) do należności ogółem stanowiły 1,7 proc.
Po stronie przychodów rachunek wyników Wojewódzkiego Funduszu zamknął się kwotą 55,8 mln zł, w tym przychody z oprocentowania udzielonych pożyczek i kredytów – 34,7 mln zł, przychody z oprocentowania okresowego wolnych środków – 19,9 mln zł oraz pozostałe w wysokości 3,1 mln zł. Koszty w kwocie 20,0 mln zł obejmują: koszty utrzymania organów i biura Wojewódzkiego Funduszu – 9,2 mln zł, koszty aktualizacji wyceny “trudnych” pożyczek, wartości udziałów i akcji – 5,0 mln zł oraz rezerwy na zobowiązania związane z decyzjami o umorzeniu części pożyczek – 5,9 mln zł. Zysk w 2002 roku wyniósł 35,8 mln zł.
Koszty działalności Wojewódzkiego Funduszu w roku 2002 wyniosły 9,2 mln zł i były niższe od planowanych (o 26 proc.) oraz niższe niż w roku 2001 o 0,8 mln zł (tj. o 8 proc.). Udział kosztów działalności Wojewódzkiego Funduszu w przychodach ogółem wynosił 3,1 proc. i był niższy niż w roku 2001 (3,5 proc.). W stosunku do udzielonej pomocy na finansowanie ochrony środowiska udział kosztów wynosi 3 proc., dla 2001 roku udział ten wyniósł 4 proc.
Rok 2002 był kolejnym, w którym nastąpił wzrost liczby podmiotów, które nieterminowo realizują swoje zobowiązania z tytułu udzielonych pożyczek ze środków WFOŚiGW w Katowicach. W strukturze portfela “trudnych pożyczek” dominują huty i podmioty związane z branżą hutniczą. Fundusz objął restrukturyzacją finansową znaczną część zobowiązań tej branży, np. poprzez przesunięcie spłat rat pożyczek i obniżenie oprocentowania.
W wyniku analizy tego zjawiska podjęto decyzję o dokonaniu odpisów aktualizujących na trudne pożyczki w łącznej kwocie 4,5 mln zł. Kwota należności z tytułu “trudnych pożyczek” do należności ogółem – nie przekracza 12 proc. Natomiast kwoty spraw w egzekucji (w sytuacji gdy kapitał jest wymagalny w całości, a umowy zostały wypowiedziane) do należności ogółem stanowiły 1,7 proc.
Stan zobowiązań
Stan zobowiązań na koniec roku wyniósł 307,1 mln zł, z przeznaczeniem na wypłaty do 2007 roku. Tak wysoka pozycja zobowiązań wynika z udziału środków funduszu przedakcesyjnego ISPA przez gminy: Gliwice, Rybnik i Ruda Śląska, z którymi podpisano umowy przedwczesne w 2002 roku. Zaangażowanie Funduszu ISPA w tych przedsięwzięciach wynosi łącznie 562,4 mln zł (140,1 mln EUR).
Wnioski o dofinansowanie zadań
W 2002 roku do Wojewódzkiego Funduszu wpłynęło 1141 wniosków o dofinansowanie realizacji przedsięwzięć ekologicznych na kwotę ogółem 809,4 mln zł.
Po weryfikacji merytorycznej i formalno-prawnej do dalszego rozpatrzenia zakwalifikowano 1097 wniosków. Wnioskowana kwota pomocy finansowej na rok 2002 wynosiła 317,1 mln zł. Ostatecznie Zarząd i Rada Nadzorcza zaaprobowały udzielenie pomocy finansowej w wysokości 212,7 mln zł na realizację 971 zadań.
Łącznie z zobowiązaniami z lat poprzednich kwota przyznana na pomoc finansową na realizację 1238 przedsięwzięć ekologicznych w 2002wyniosła 297,2 mln zł.
Uwzględniając zasady wyboru zadań do dofinansowania w 2002 roku i zobowiązania wynikające z umów zawartych w latach poprzednich ustalono listę zadań, których realizatorzy mogli uzyskać wsparcie finansowe z Wojewódzkiego Funduszu. Lista zadań priorytetowych przyjętych do dofinansowania w 2002 roku objęła 688 zadań inwestycyjnych oraz 676 zadań pozainwestycyjnych. Z 1364 wniosków umieszczonych na liście zadań priorytetowych na 2002 rok:
– dla 1238 wniosków podjęte zostały uchwały o dofinansowaniu,
– 69 zadań zostało skreślonych z listy z uwagi na brak uzupełnień wymaganych przez Wojewódzki Fundusz dokumentów,
– 57 zadań zostało przeniesionych przez wnioskodawców do realizacji w 2003 roku.
Umowy pożyczek i dotacji
Spełnienie wymogów formalno-prawnych przez wnioskujących o środki Wojewódzkiego Funduszu pozwoliło na zawarcie 1011 umów na kwotę 463,3 mln zł, w tym 327 umów o pożyczkę na kwotę 382,5 mln zł oraz 684 umowy o dotację na kwotę 80,8 mln zł. Średnia wartość umów (z wyłączeniem linii kredytowych) wyniosła 458,2 tys, zł., natomiast umów o pożyczkę 1170,0 tys. zł. Wartości te są nieco wyższe od podobnych w roku 2001 (odpowiednio 294,4 tys. zł i 824,5 tys. zł.) Średni wskaźnik oprocentowania zawartych umów o pożyczkę wyniósł 3,1 proc. (w 200 r. – 7,12 proc.) znacząco poniżej stopy redyskonta weksli (oprocentowanie to kształtowało się w granicach 14 proc. na początku roku i obniżyło się do 7,5 proc. na koniec 2002 roku).
2.2. W ramach linii kredytowych prowadzonych przez banki zawarto 332 umowy na kwotę 8,2 mln zł. Funkcjonowały trzy linie, uruchomione w 2001 r., dla finansowania:
– zadań w celu ograniczenia emisji zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego (dla systemów grzewczych i obiektów o zapotrzebowaniu mocy cieplnej do 200 kW),
– budowy systemów oczyszczających lub odprowadzających ścieki (dla oczyszczalni ścieków o przepustowości do 500 m3, w tym oczyszczalni przydomowych) i kanalizacji sanitarnych wraz z przykanalikami oraz dowóz ścieków objemujący zakup samochodów asenizacyjnych lub cystern),
– zagospodarowania odpadów, wyłącznie w ramach selektywnej systemowej gospodarki odpadami w gminie.
Największym zainteresowaniem cieszyła się linia na ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego, a której udzielono 309 kredytów, wypłacając 6,3 mln zł.
Umowy umorzenia pożyczek
Z wnioskami o umorzenie części pożyczek wystąpiło w 2002 roku 139 inwestorów. Rada Nadzorcza rozpatrzyła 139 wniosków w tym zakresie. Podpisano umowy umorzenia z 96 inwestorami i jedną umowę ugody, a kwota umorzeń wyniosła 45,7 mln zł. Z 20 pożyczkobiorcami umowy umorzenia zostaną spisane w 2003 roku na łączną kwotę 5,8 mln zł.
Umorzone środki finansowe wspomagały u większości inwestorów realizację kolejnych zadań ekologicznych, zwiększając tym samym pulę środków na finansowanie ochrony środowiska w województwie śląskim. Ogółem, w ramach wszystkich form dofinansowania, zawarto w 2002 roku 1440 umów. Kwota dofinansowania objęta umowami wyniosła 517,3 mln zł, z czego kwota do wypłaty po 2002 roku wynosi 307,1 mln zł.
W stosunku do 2001 roku zawarto więcej o 191 umów dotacji i pożyczek. Wartość tych umów była wyższa o 224,8 mln zł.
Wypłaty w 2002 roku
Globalna kwota wydatków na wspomożenie realizacji przedsięwzięć ekologicznych w ramach wszystkich form finansowania wyniosła 306,5 mln zł.
W formie pożyczek i dotacji wypłacono 251,1 mln zł, w tym na realizację inwestycji 218,6 mln zł i na działalność pozainwestycyjną 32,5 mln zł. Uwzględniając wypłaty w ramach linii kredytowych oraz dopłaty do oprocentowania bankowych kredytów wielkość pomocy finansowej na działalność inwestycyjną w 2002 roku wyniosła 273,1 mln zł. Udział wydatków na zadania inwestycyjne wyniósł 89,1 proc. wydatków ogółem.
W ramach poszczególnych priorytetów najwyższą kwotę wydatków poniesiono na przedsięwzięcia z zakresu ochrony zasobów wodnych (124,8 mln zł) – 40,7 proc. wydatków ogółem ze środków Wojewódzkiego Funduszu a następnie z zakresu ochrony powietrza atmosferycznego (115,8 mln zł) 37,8 proc. W tej kwocie najwyższy udział mają wydatki na ograniczenie tzw. niskiej emisji. W celu dofinansowania przedsięwzięć w zakresie obejmującym gospodarkę odpadami wypłacono 26,2 mln zł (8,5 proc.), na zapobieganie poważnym awariom 6,0 mln zł (2 proc.).
Na zadania pozainwestycyjne wydatkowano 33,5 mln zł, co stanowi 10,9 proc. wydatków ogółem. Najwyższy udział w wydatkach na zadania pozainwestycyjne miały: ochrona przyrody i krajobrazu, zarządzanie środowiskowe, profilaktyka zdrowotna dzieci, edukacja ekologiczna. Analizując wypłaty w podziale w grupy wnioskodawców stwierdza się, że w roku 2002 najwięcej środków finansowych Wojewódzkiego Funduszu otrzymał sektor finansów publicznych (49 proc.) w dalszej kolejności – przedsiębiorcy (42 proc.) i organizacje pozarządowe (6 proc.).
Nagrody
Jedną z form wspierania proekologicznych działań przez Wojewódzki Fundusz są nagrody za działalność na rzecz poprawy stanu środowiska i gospodarki wodnej. Nagrody przyznano z okazji “Dnia Ziemi”, w ramach konkursów organizowanych na poziomie krajowym i regionalnym (“Złota miejscowość Radia Katowice 2002”, “Jorgowe drzewo”, “Selektywna zbiórka odpadów z tworzyw sztucznych”, “Selektywna zbiórka szkła”, a także instytucjom i osobom wyróżniającym się w działaniach na rzecz ochrony środowiska przyznane przez Wojewódzki Fundusz. Łączne wypłaty na nagrody wyniosły 1,0 mln.
Działania dla pozyskania środków pomocowych
Kontynuowano w 2002 roku działania dla wykorzystania pozyskanych środków Rządu Szwajcarii (5,0 mln zł) na realizację projektu “Obniżenie emisji do powietrza poprzez zastosowanie lub wykorzystanie niskoemisyjnych źródeł ciepła opalonych węglem na terenie Województwa Śląskiego”. Warunkiem wykorzystania tych środków było równoległe przeznaczenie środków na ten cel przez Wojewódzki Fundusz. W 2002 roku podpisano 90 umów o dofinansowaniu przedsięwzięć z udziałem środków Rządu Szwajcarii na łączną kwotę 4,0 mln zł. Z kwoty tej wydatkowano w 2002 roku 3,2 mln zł. W wyniku realizacji zadań realizowanych z udziałem Rządu Szwajcarii przewiduje się uzyskać efekt ekologiczny w postaci ograniczenia emisji zanieczyszczeń do powietrza: pyłu o 247 Mg/a, SO2 – 102 Mg/a i B-a-p – o ok. 84 kg/a.
Wojewódzki Fundusz występował jako instytucja zabezpieczająca finansowy wkład strony polskiej na realizację przedsięwzięć w regionie z funduszu ISPA, a także wspierająca finansowo prawidłowe przygotowanie aplikacji o środki z tego Funduszu. Podjęto decyzje o równoległym finansowaniu ze środków Wojewódzkiego Funduszu projektów miast Gliwice, Ruda Śląska i Rybnik oraz o finansowym wsparciu realizacji 7 projektów z udziałem przedakcesyjnego funduszu SAPARD.
Wojewódzki Fundusz zaangażował się w prace związane z sporządzeniem wstępnej listy projektów przewidzianych do finansowania z Funduszu Spójności. Opracowano listę regionalnych projektów wnioskowanych do dofinansowania z Funduszu Spójności. Lista, obejmująca 30 projektów, przekazana została do Departamentu Integracji Europejskiej w Ministerstwie Środowiska i do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Z przedstawionej przez Wojewódzki Fundusz listy projektów – 19 znajduje się w indykatywnym wykazie inwestycji w zakresie ochrony środowiska do dofinansowania ze środków Funduszu Spójności w latach 2004 – 2006 ogłoszonym przez Ministerstwo Środowiska.
Realizacja zadań w 2002 roku – osiągnięte efekty rzeczowe i ekologiczne
Z udziałem środków Wojewódzkiego Funduszu w roku 2002 realizowano 1071 zadań, w tym 545 zadań inwestycyjnych oraz 526 zadań pozainwestycyjnych.
W roku 2002 zakończono realizację 386 zadań inwestycyjnych z zakresu ochrony środowiska i gospodarki wodnej dofinansowywanych ze środków Wojewódzkiego Funduszu. Zakończone inwestycje i zadania pozainwestycyjne stworzyły możliwość: – ograniczenia emisji zanieczyszczeń do atmosfery o:
2 119 Mg/a zanieczyszczeń pyłowych,
885 Mg/a SO2
280 Mg/a NOx
– oczyszczania 84,6 tys. m3/d ścieków w 19 nowo wybudowanych bądź zmodernizowanych oczyszczalniach ścieków,
– doprowadzania do oczyszczalni 37,1 tys. m3/d ścieków kolektorami sanitarnymi o długości 184 km,
– deponowania zgodnie z wymogami ochrony środowiska 4,7 tys. Mg/a odpadów komunalnych,
– zrekultywowanie 2,8 ha składowisk,
– zwiększenia wydajności ujęć wody pitnej o 60 m3/h, wybudowania 21 km sieci wodociągowej,
– odbudowy i modernizacji obwałowań w zlewni rzeki Wisły na długości 2,8 km,
– regulacji rzek na odcinku 4,7 km,
– usunięcia szkód powodziowych poprzez odbudowę urządzeń hydrotechnicznych i regulację rzek i potoków na długości 133,7 km i doposażenia w niezbędny sprzęt magazynów przeciwpowodziowych,
– przebudowy drzewostanów na powierzchni 1575,42 ha, i zalesienia nieużytków i gruntów porolnych na powierzchni 130,36 ha,
– usunięcia szkód w środowisku przyrodniczym w drzewostanach Nadleśnictwa Katowice, Nadleśnictwie Węgierka Górka oraz lasach północno-wschodnich województw,
– uzupełnienia bazy techniczno-dydaktycznej w ośrodkach edukacji ekologicznej i nowotworzonych kierunkach i specjalizacjach z zakresu ochrony środowiska w uczelniach województwa śląskiego,
– wyemitowania, w ramach promocji ochrony środowiska w mediach , 94 audycji radiowych oraz wydania 749 kolumn druku w prasie o zasięgu wojewódzkim, ponadlokalnym i lokalnym,
– skorzystania przez 42.887 dzieci z wyjazdów zdrowotnych w ramach akcji “zielonych szkół”, objęcia 3.301 dzieci badaniami profilaktycznymi (w ramach walki z ołowicą),
– wykonania wapnowania gleb o podwyższonej kwasowości i zanieczyszczonymi metalami ciężkimi lub na terenach popowodziowych na powierzchni 2.297,69 ha i wysiania 6.783,85 ton wapna nawozowego,
– prowadzenia stałych badań w ramach regionalnego
R