Powracamy do cyklu „Ekologiczna Gmina”, w którym informujemy o pracy samorządów i społeczeństwa na rzecz ochrony i poprawy jakości naszej przyrody. Aktualnie prezentujemy Gminę Dąbrowa Zielona. O działaniach mówi wójt gminy Maria Włodarczyk.
Jakie inwestycje proekologiczne w poprzednim, 2017 r. udało się Państwu zrealizować za pomocą środków i wsparcia Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach?
– Jedną z największych i najważniejszych inwestycji z zakresu ochrony środowiska naturalnego i wód jest rozpoczęta w czwartym kwartale 2017 r. budowa sieci kanalizacji sanitarnej wraz z przyłączami w miejscowości Dąbrowa Zielona, której wartość dla I etapu (część północno-zachodnia) wynosi 4,5 mln złotych. Należy tu zaznaczyć, że będzie to drugi, po kanalizacji w miejscowości Św. Anna, odcinek sieci kanalizacyjnej budowany na terenie Gminy Dąbrowa Zielona. O dofinansowanie tej inwestycji Gmina już w lutym 2017 r. wystąpiła do PROW 2014–2020 oraz WFOŚiGW w Katowicach. W ramach I etapu kanalizacji planuje się przyłączenie ok. 100 gospodarstw domowych, z których ścieki oczyszczane będą w działającej już od ponad 3 lat gminnej oczyszczalni ścieków, wybudowanej również przy znaczącym wsparciu funduszy europejskich i Funduszu Ochrony Środowiska w Katowicach.
W wyniku wsparcia środkami UE i WFOŚiGW w Katowicach, w formie wnioskowanej pożyczki 1,3 mln zł, wykonane będzie blisko 5,5 km sieci kanalizacji, z której skorzysta blisko 500 osób, w tym Urząd Gminy, GOK, Poczta, Dzienny Dom Opieki Senior WIGOR, remiza OSP oraz targowisko gminne.
W 2017 r. Gmina zrealizowała również – jako sygnatariusz porozumienia w sprawie opracowania i realizacji Strategii RIT dla Subregionu Północnego w ramach RPO WSL 2014–2020 – projekt z zakresu poprawy efektywność energetycznej, odnawialnych źródeł energii i gospodarki niskoemisyjnej, o łącznej kwocie dofinansowania blisko 550 tys. zł. W ramach tych środków wykonano kompleksową modernizację oświetlenia ulicznego całej gminy, polegającej m.in. na wymianie źródeł światła na energooszczędne oprawy LED. Całkowita wartość projektu wyniosła blisko 660 tys. zł.
W sierpniu 2017 r. odbyła się zbiórka materiałów zawierających azbest z gospodarstw domowych mieszkańców. Projekt ten sfinansowany był w całości ze środków WFOŚiGW w Katowicach, w formie pożyczki i dotacji z NFOŚiGW, a ilość zebranych i podanych unieszkodliwieniu wyrobów azbestowych wyniosła 57,23 ton. Z terenu gminy w ciągu ostatnich trzech lat usunięto ponad 250 ton azbestu. Operacja ta będzie powtarzana w kolejnych latach.
Wybudowano ścieżkę rekreacyjno-przyrodniczą przy Kanale Lodowym w miejscowości Dąbrowa Zielona, która jest pierwszą tego typu inwestycją współfinansowaną ze środków będących w dyspozycji Rybackiej Lokalnej Grupy Działania „Jurajska Ryba”, do której gmina przystąpiła w 2015 r. Wartość tej inwestycji to kwota 300 tys. zł.
Jakie inne inwestycje zrealizowano za pomocą WFOŚiGW i NFOŚiGW w ostatnich trzech latach?
– Gmina Dąbrowa Zielona w ostatnich latach położyła duży nacisk na rozwój gminy, w którym przeważającą cześć stanowią inwestycje proekologiczne. Przede wszystkim w latach 2013–2014 zostały wybudowane: oczyszczalnia ścieków oraz sieć kanalizacyjna (etap I) na terenie gminy Dąbrowa Zielona. Zadanie wsparte było finansowaniem ze środków WFOŚiGW w Katowicach kwotą pożyczki w wysokości 1,295 mln zł oraz dotacji z PROW 2007–2013 w wysokości ponad 2,5 mln zł, przy całkowitym koszcie zadania przekraczającym 5,1 mln zł. Inwestycja pozwoliła na wybudowanie w 2015 r. nowoczesnej i pierwszej na terenie gminy oczyszczalni ścieków, pracującej w oparciu o technologię ultrafiltracji membranowej – MBR (Membrane Biological Reactor) i wydajności 200 m3/dobę oraz pierwszego odcinka długości 2,4 km sieci kanalizacyjnej w miejscowości Św. Anna.
Kolejnymi inwestycjami zrealizowanymi przy wsparciu ze środków WFOŚiGW w Katowicach są budowy sieci wodociągowej oraz przyłączy w miejscowościach Rogaczew Soborzyce – Makówka.
Z kolei w ramach zadania, którego koszt wyniósł ponad 2,65 mln złotych, wykonano ponad 20 km sieci wodociągowej z przyłączami oraz 10 przydomowych oczyszczalni ścieków. Blisko 1,5 mln zł środków pochodziło z PROW 2007–2013.
W 2015 r. Gmina Dąbrowa Zielona jako jedyna w powiecie częstochowskim i jedna z trzech gmin województwa śląskiego otrzymała dofinansowanie na budowę instalacji fotowoltaicznych w gospodarstwach domowych swoich mieszkańców. W ramach zadania zamontowano we wrześniu i październiku 2015 r. 52 mikroinstalacje prosumenckie na jednorodzinnych budynkach mieszkalnych o łącznej mocy 137,5 kWp. Wartość projektu wyniosła 858 280 zł, a kwota dofinansowania 714 608 zł.
Jakie w tym zakresie są plany na bieżący rok?
– Również rok 2018 będzie obfitował w zadania inwestycyjne, których część będzie kontynuacją zadań rozpoczętych w 2017 r., dotyczy to m.in. kanalizacji sanitarnej w Dąbrowie Zielonej, wymiany indywidualnych źródeł ciepła oraz cyfryzacji usług publicznych.
W ramach zadania Słoneczna Dąbrowa Zielona planowany jest montaż mikroinstalacji fotowoltaicznych w gospodarstwach mieszkańców gminy. Przełoży się to na zmniejszenie kosztów eksploatacyjnych związanych z zaopatrzeniem w energię elektryczną. Montaż instalacji OZE pozwoli także na zmniejszenie emisji do atmosfery szkodliwych związków i substancji, co przełoży się na lepszą jakość powietrza, dodatkowo zwiększeniu ulegnie efektywność energetyczna budynków. Szacowana wartość projektu to 1 364 340 zł. Planowana jest również budowa odnawialnych źródeł energii na 9 obiektach użyteczności publicznej na terenie Gminy Dąbrowa Zielona. Szacowana wartość projektu – 955 710 zł.
Przy pomocy środków pozyskanych z RPO WSL 2014–2020 RIT Subregion Północny EFRR planowana jest na obszarze całej Gminy wymiana nieekologicznych kotłów CO na piece ekologiczne, opalane paliwem stałym biomasą lub gazem. Szacunkowa wartość projektu – 955 710 zł.
W 2018 r. planowane są też remont i przebudowa dróg gminnych oraz ciągów pieszych w miejscowościach: Dąbrowa Zielona (ul. Słoneczna i ul. Dolna), Soborzyce oraz Zaleszczyny oraz rozbudowa oświetlenia ulicznego.
Jakie problemy ekologiczne zauważyliście Państwo na terenie swojej gminy?
– W sierpniu 2017 roku przyjęto Gminny Program Rewitalizacji, w którym zdiagnozowano między innymi problemy ekologiczne, występujące na terenie gminy Dąbrowa Zielona. Stad jednym z celów jest program „Środowisko przyjazne mieszkańcom”. Działania skupiać się będą głównie na zmniejszeniu emisji CO2 oraz pyłu zawieszonego PM10 poprzez zmniejszenie indywidualnych źródeł ciepła w gminie, zmniejszeniu produkcji energii poprzez budowę systemów fotowoltaicznych na budynkach użyteczności publicznej oraz budynkach mieszkalnych, zmniejszeniu występującego azbestu poprzez termomodernizację budynków OSP oraz remont dróg lokalnych.
Co należy do waszych priorytetów w zakresie ochrony przyrody?
– To przede wszystkim zmniejszenie CO2 i pyłów do atmosfery, zarówno w sposób pośredni, tj. zużywając i produkując jak najwięcej energii ze źródeł odnawialnych, oraz wymieniając nieekologiczne i niskosprawne indywidualne źródła ciepła na systemy proekologiczne o niskiej, a niejednokrotnie zerowej emisji do atmosfery. Kolejnym priorytetowym działaniem proekologicznym jest zbiórka materiałów zawierających azbest z gospodarstw domowych mieszkańców.
Jak duże środki przeznacza Gmina na ochronę przyrody?
– Duże. Na przykład na ochronę dorzecza rzeki Wiercicy, poprzez rozwiązanie problemów gospodarki ściekowej na terenie gminy Dąbrowa Zielona, planujemy środki w wysokości 4 477 200 zł. Z kolei budowa odnawialnych źródeł energii na obiektach użyteczności publicznej ma wynieść 955 710 zł, a program Słoneczna Gmina – montaż OZE na budynkach mieszkalnych – 1 364 340 zł.
Co Gmina czyni w obszarze edukacji ekologicznej?
– Gmina Dąbrowa Zielona, tak jak pozostałe samorządy, od 1 lipca 2013 roku musiała zorganizować system gospodarowania odpadami na terenie gminy. W ramach systemu musiała przekonać mieszkańców do tego, aby chcieli segregować odpady, aby robili to dobrze i widzieli sens segregacji. I udało się, gdyż 99 procent mieszkańców gminy segreguje odpady. Trzeba dodać, że władze gminy już w 2010 r. wprowadziły i upowszechniły wśród mieszkańców selektywną zbiórkę odpadów, poprzedzoną spotkaniami informacyjnymi oraz nieodpłatnym udostępnieniem worków oddzielnie do zbiórki odpadów z tworzyw sztucznych, papieru i szkła. Dodatkowo w ramach systemu zachęcamy mieszkańców do kompostowania odpadów zielonych oraz kuchennych, które ulegają biodegradacji i stanowią znakomity kompost do ogródków.
Jak co roku organizowana jest akcja „sprzątania świata”, w ubiegłym roku nawet przedszkolaki zaangażowały się w sprzątanie okolicy przedszkola.
Rozwój świadomości w zakresie ekologii i ochrony środowiska mieszkańców gminy wspierany będzie również dzięki wsparciu udzielanemu dla przedsięwzięć polegających na redukcji niskiej emisji, w tym wymiany indywidualnych źródeł ciepła na piece ekologiczne. Na zadanie to gmina zabezpieczyła w WPF kwotę 665 tys. zł. Przypomnę też o akcji zbierania i utylizowani wyrobów zawierających azbest – efektem jest usunięcie już ponad 250 ton.
W ramach projektu grantowego LGD „Razem na Wyżyny” pozyskano środki finansowe na aktywizację mieszkańców, w tym dzieci i młodzieży. Zajęcia wzbogacone będą o elementy edukacji ekologicznej.
Opracowała
URSZULA GIŻYŃSKA