Sierpień to miesiąc świąt maryjnych, w Kościele Rzymskokatolickim w Polsce obchodzone są przede wszystkim w Klasztorze Jasnogórskim w Częstochowie. „Już we wtorek 14 sierpnia 1934 roku miasto przywdziało odświętne szaty, na wszystkich domach powiewały flagi w barwach państwowych, wiele balkonów zostało udekorowanych. Ruch na ulicach panował olbrzymi”.
Obchody Wniebowzięcia Matki Boskiej
Sierpień to miesiąc świąt maryjnych, w Kościele Rzymskokatolickim w Polsce obchodzone są przede wszystkim w Klasztorze Jasnogórskim w Częstochowie. „Już we wtorek 14 sierpnia 1934 roku miasto przywdziało odświętne szaty, na wszystkich domach powiewały flagi w barwach państwowych, wiele balkonów zostało udekorowanych. Ruch na ulicach panował olbrzymi”.
O godzinie 19.30 na dworzec kolejowy przybył biskup częstochowski dr Teodor Kubina i wojewoda kielecki Władysław Dziadosz w oczekiwaniu na pielgrzymkę Polaków z zagranicy. O 19.40 gości z prymasem Polski, arcybiskupem gnieźnieńskim Augustem Hlondem uroczyście powitała orkiestra oraz tymczasowy prezydent miasta Jan Mackiewicz. Drugie przemówienie w imieniu Ligii Morskiej i Kolonialnej wygłosił pułkownik Aleksander Zygmunt Myszkowski.
W dniu święta Wniebowzięcia Marii Panny o 9.00 pielgrzymka Polaków z zagranicy udała się z hotelu jasnogórskiego do Kaplicy Cudownego Obrazu, gdzie Mszę Świętą dla rodaków odprawił biskup Teodor Kubina. Po nabożeństwie uczestnicy zwiedzali skarbiec, bibliotekę, gdzie wpisali się do księgi pamiątkowej, i inne drogocenne zbiory klasztoru.
O 11.00 odbyła się Msza główna pontyfikalna, którą celebrował ks. kardynał August Hlond, prymas Polski. „Olbrzymi plac przedszczytowy zapełniony był doszczętnie z górą stutysięczną rzeszą pątników, na czele której ustawiła się w długich szeregach wielka, zbiorowa pielgrzymka Hallerczyków z kilkudziesięcioma sztandarami z całej Polski. Po dżdżystym i chmurnym poranku wyjrzało słońce, opromieniając barwiący się wszystkimi kolorami zgromadzony lud ze wszystkich stron kraju.
O 16.00 w Sali Różańcowej odbyła się uroczysta akademia z udziałem prymasa Polski i księży biskupów. Po odśpiewaniu przez chór katedralny „Gaude Mater Poloniae” gości powitał generał Zakonu Paulinów o. Pius Przeździecki. Dłuższy referat pod tytułem „Polskie duszpasterstwo zagraniczne” wygłosił ks. Zaborowski, szef kancelarii prymasa. Prelegent złożył sprawozdanie z 5-letniej działalności polskiego duszpasterstwa zagranicznego. Dla opieki nad wychodźcami polskimi za granicą w 1931 roku założone zostało w Potulicach Zgromadzenie Chrystusowe, w 1934 roku kształciło się w nim 75 kleryków i 70 braci rzemieślników do pracy w polskim duszpasterstwie zagranicznym. Po nim wystąpił dr Smykowski, przedstawiciel największej polskiej organizacji w Ameryce – Zjednoczenia Polskiego Rzymsko-Katolickiego.
Obchody Święta Matki Boskiej Częstochowskiej
Napływ pielgrzymek na uroczystości ku czci Matki Boskiej Częstochowskiej był nadspodziewanie duży. W licznych kompaniach i grupach nierejestrowanych przyszło z górą 130 000 pątników z całego kraju. Ciągnęły się olbrzymią falą w ciągu trzech dni przed świętem, a nawet w świąteczną niedzielę do samego niemal wieczora. Ogólną uwagę zwracała wielka liczba furmanek chłopskich, które przyjechały w tysiącach, wypełniając wszystkie place i podwórza nie tylko dzielnicy Podjasnogórskiej, ale i w Alejach. Większą część tego taboru rozmieszczono na obszernych polach przylegających do muru klasztoru od strony zachodniej. Ogólnie biorąc, napływ pielgrzymów był większy niż 15 sierpnia na uroczystość Wniebowzięcia Matki Boskiej. Wśród przybyłych byli także pątnicy na przykład z Wileńszczyzny, Warszawy, Poznania, Śląska.
W przeddzień uroczystości, 25 sierpnia, w sobotę po południu odbyły się w Wielkim Kościele nieszpory z wystawieniem Najświętszego Sakramentu. O godzinie 19.00 wyruszyła z Bazyliki wielka procesja eucharystyczna z udziałem olbrzymiej rzeszy wiernych, przy świetle gorejących świec udała się na szczyt na nabożeństwo adoracyjne z kazaniem, następnie w sposób uroczysty przeniesiono Najświętszy Sakrament do wnętrza kościoła, gdzie nabożeństwa adoracyjne trwały do rana.
W niedzielę o 6.00 w Wielkim Kościele i przy ołtarzu na szczycie, odprawiono Msze poranne z godzinkami i kazaniem. O 11.00 przed ołtarzem na szczecie rozpoczęła się uroczysta suma. Po południu o 14.30 na wałach miała miejsce Droga Krzyżowa. Później odbyło się Nabożeństwo Różańcowe. Na zakończenie uroczystości o 19.00 z udziałem ks. biskupa dr. Teodora Kubiny wyruszyła po wałach procesja mariańska. „W obydwa dni szczyt klasztoru był iluminowany kolorowymi żarówkami, a cała dzielnica Podjasnogórska wypełniona rzeszami rozmodlonego tłumu”.
Pierwsze dożynki powiatowe
W niedzielę, 26 sierpnia 1934 roku w święto Matki Boskiej Częstochowskiej odbyły się pierwsze dożynki wiejskie, zainicjowane przez Związek Młodzieży Ludowej celem przedstawienia miastu życia i pracy polskiej wsi. Przez całą noc ze wszystkich stron ściągały liczne delegacje, które o 8.00 rano uformowały pochód po dwie osoby , składający się z poszczególnych kół młodzieży, gospodyń wiejskich i organizacji rolniczych. Udał się na Jasną Górę, gdzie przed szczytem odprawione zostało nabożeństwo, po którym kazanie na temat ważnego zadania rolnictwa i wsi polskiej wygłosił ks. Spira.
Po południu na boisku im. Marszałka Piłsudskiego odbyła się główna część uroczystości. Poszczególne delegacje wręczały wieńce staroście częstochowskiemu Kazimierzowi Eustachiewiczowi. Jednym z najbardziej pomysłowych był wykonany z ziarenek kukurydzy, wyobrażający słup graniczny z orłem polskim. Piękne tańce i pieśni ludowe przy towarzyszeniu kapel wiejskich zakończyły uroczystość, potem rozpoczęła się zabawa ludowa.
Powolny koniec kryzysu
Kryzys gospodarczy powoli zmierzał w Polsce, ale też i na świecie, ku końcowi. Zatrudnienie znajdowało coraz więcej ludzi, także w Częstochowie. Fabryka „Warta” na skutek otrzymanych zamówień z zagranicy przyjęła jako drugą zmianę 160 pracowników. Uruchomiony został dział przędzalniczy juty. Huta Szkła „Stradom” uruchomiła częściowo działy przyjmując 235 osób.
Adolf Hitler dyktatorem Niemiec
Kończymy informacją z Niemiec. Od ostatniego dnia lipca 1934 roku z Prus Wschodnich z Neudeck (dziś Ogrodzieniec, gmina Kisielice, powiat iławski, województwo warmińsko-mazurskie) nadchodziły informacje, że prezydent III Rzeszy marszałek Paul von Hindenburg jest umierający. 1 sierpnia 1934 roku pożegnał się z nim Adolf Hitler. Gasnąc widział w Adolfie Hitlerze swojego cesarza Wilhelma II i to z nim się żegnał. Odszedł 2 sierpnia 1934 roku w wieku 87 lat wierny żołnierz upadłej monarchii. W testamencie politycznym wyraził pragnienie restytucji ustroju. Tym jednak nie przejmował się Adolf Hitler, 2 sierpnia 1934 toku rząd przygotował ustawę o połączeniu urzędów prezydenta i kanclerza Rzeszy, Hitler nosił odtąd tytuł Führer und Reichskanzler. W przeprowadzonym referendum narodowym 19 sierpnia 1934 roku 89,9 % głosujących poparło nieograniczoną władzę dyktatora. W ten sposób Rzesza Niemiecka w formie republikańskiej została pogrzebana wraz z prezydentem, Adolfa Hitlera już nikt nie mógł powstrzymać w realizacji zbrodniczych planów.
Robert Sikorski
Zdjęcie: Album Częstochowa na dawnej pocztówce, Zbigniew Biernacki