Pamiątki po naszych przodkach
Od wczoraj (10 października), w Pawilonie Wystawowym w Parku im. Stanisława Staszica można oglądać wystawę, zatytułowaną “Nad górną Wartą”. Zaprezentowano na niej najciekawsze zabytki kultury materialnej pozostałe po mieszkańcach terenów nad górną Wartą, od epoki kamienia do średniowiecza, a także współczesne fotogramy tych miejsc, z ich walorami turystycznymi i architekturą. Jest to pierwsza próba przedstawienia historii osadnictwa w dolinie górnej Warty.
– Ta niecodzienna ekspozycja to wynik współpracy aż czterech muzeów; co skłoniło Państwa do zrealizowania takiej dużej – jak na zabytki archeologiczne – wystawy?
Iwona Młodkowska – Przepiórowska, dyrektor Muzeum Częstochowskiego: – Pomysł powstał już dawno. Chcieliśmy uatrakcyjnić zabytki archeologiczne, które niektórzy uważają za mało ciekawe i aby urozmaicić wycieczkę historyczną dołączyliśmy zdjęcia. Jednak inicjatorem powstania tej wystawy, a także albumu do niej, jest Towarzystwo Fotograficzne z Radomska, organizacja bardzo zasłużona, z tradycjami. Jego członkiem jest m.in. częstochowianin Janusz Mielczarek, którego prace można obejrzeć i na tej wystawie. Do Towarzystwa przyłączyły się muzea: Regionalne z Radomska, Ziemi Wieluńskiej z Wielunia, nasze – częstochowskie, a potem jeszcze Muzeum Okręgowe z Sieradza. Sprawa była o tyle prosta, że aż trójka z nas, dyrektorów muzeów, jest archeologami. Każdy z nas starał się przedstawić coś charakterystycznego dla swojego terenu, co gdzie indziej nie występuje.
– Co jest takiego charakterystycznego dla okolic Częstochowy?
– Najbardziej charakterystyczny jest birytualizm obrządku pogrzebowego. Jedną z najważniejszych kultur archeologicznych epoki brązu i wczesnej epoki żelaza występujacych na obszarze Polski była kultura łużycka, 1200-400 lat przed naszą erą. Cmentarzyska w tym okresie zakładano poza obrębem osad. Otaczano je czcią i opieką, użytkując przez długi czas. Starszych grobów nie niszczono, nowe zakładano na obrzeżach cmentarzysk. Najbardziej reprezentatywne dla tego terenu są cmentarzyska birytualne, czyli takie, na których składano obok siebie zmarłych poddanych kremacji i niespalonych. Większość stanowiły groby szkieletowe.
– Gdzie odnaleziono takie cmentarzyska?
– Cmentarzyska o mieszanym obrządku pogrzebowym odkryto w Częstochowie – Rakowie, najlepiej zbadane; Częstochowie – Wyczerpach Dolnych; Częstochowie – Mirowie. Wszystkie pochówki były grobami płaskimi z konstrukcjami z polnych kamieni. Zmarłych wyposażano w przedmioty metalowe: broń, narzędzia, ozdoby oraz przedmioty ceramiczne, głównie naczynia.
– Z wystawą łaczy się publikacja – album “Nad górną Wartą”.
– Tak, powstają albumy o Wiśle, Pilicy; Warta była do tej pory jakoś zaniedbana, postanowiliśmy zapełnić tę lukę. W ten sposób powstał album opowiadający historię osadnictwa na tych ziemiach, ilustrowany zdjęciami pięknych nadwarciańskich okolic.
– Jak długo będzie można oglądać ekspozycję?
– Przez najbliższy miesiąc.
– Dziękuję za rozmowę.
SYLWIA BIELECKA