Nagrody Miasta Częstochowy w dziedzinie kultury rozdano 25 sierpnia. Uroczystość poprzedziła koncert muzyki filmowej, który z jednej strony znalazł się w programie 32. Dni Częstochowy, z drugiej – wieńczył tegoroczny Letni Jurajski Festiwal Muzyczny, organizowany przez Regionalny Ośrodek Kultury wraz z naszą Filharmonią.
Zanim padły nazwiska uhonorowanych miejskimi nagrodami, wręczono odznakę „Zasłużony dla Kultury Polskiej”, przyznawaną przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, którą otrzymała dyrektor Miejskiej Galerii Sztuki Anna Paleczek-Szumlas, kierująca tą instytucją od 2015 roku.
Wydarzeniem w skali kraju było sprowadzenie przez Annę Paleczek-Szumlas kolekcji wcześniej niepokazywanych w Polsce prac Zdzisława Beksińskiego. Dzięki wszystkim tym działaniom kilkukrotnie wzrosła frekwencja w MGS; bywają w niej nie tylko zwykli odbiorcy i odbiorczynie sztuki, ale i przedstawiciele środowisk twórczych, uczelni i szkół artystycznych z całej Polski. Anna Paleczek-Szumlas jest też pomysłodawczynią i inicjatorką trwającego od 2017 roku cyklu ,,Nieśmiertelni” – czyli spotkań wokół legendarnych postaci sceny, muzyki, popkultury rodzimej i światowej. Jak dotąd bohaterami tych spotkań byli m.in. Tadeusz Nalepa, Czesław Niemen, Maria Czubaszek, Leonard Cohen, David Bowie, Tom Waits czy Bob Dylan.
Anna Paleczek-Szumlas kontynuuje ponad 40-letnią tradycję międzynarodowego „Triennale Sztuki Sacrum”, dba o współpracę z artystami ZPAP Okręgu Częstochowskiego oraz z innymi środowiskami artystycznymi miasta. Podjęła też współpracę z Wydziałem Sztuki i Muzyki Uniwersytetu Jana Długosza, inicjując dużą jubileuszową wystawę „Alma Mater”, pokazującą dorobek artystyczny pedagogów i studentów uczelni na przestrzeni 70 lat jej istnienia. Dyrektor MGS jest w końcu kuratorką wystaw artystów środowiska lokalnego i ogólnopolskiego, postaci takich jak Edward Dwurnik, Jan Kanty Pawluśkiewicz, Andrzej Fogtt, Jan Wołek, Tomasz Lubaszka, Jacek Łydżba czy Andrzej Pągowski, by wspomnieć zaledwie kilka nazwisk. W ostatnich latach zorganizowała ponad 250 wystaw indywidualnych i zbiorowych oraz kilkadziesiąt wydarzeń kulturalnych.
W kategorii „Literatura i historia” Nagrodę Miasta Częstochowy otrzymał Wiesław Paszkowski – za całokształt działalności w dziedzinie historii, ze szczególnym uwzględnieniem prowadzonych od 2006 r. prac inwentaryzacyjnych na cmentarzu żydowskim oraz kwerend archiwalnych i bibliotecznych dotyczących cmentarza i spoczywających tam osób. Wiesław Paszkowski jest absolwentem teatrologii na Uniwersytecie Jagiellońskim. Pracował w Teatrze im. Adama Mickiewicza, potem w częstochowskiej redakcji ,,Dziennika Zachodniego” i wydawnictwie dawnej Wyższej Szkoły Pedagogicznej (dziś UJD). Od 2006 r. pracuje w Ośrodku Dokumentacji Dziejów Częstochowy Muzeum Częstochowskiego. Jego specjalnością są dzieje częstochowskich Żydów. Jest członkiem Polskiego Towarzystwa Studiów Żydowskich, bierze udział w konferencjach naukowych (także międzynarodowych), jest też autorem licznych artykułów naukowych. W 2004 r. – jako osoba znająca jidysz i alfabet hebrajski – dołączył do zespołu przygotowującego wystawę ,,Żydzi Częstochowianie. Współistnienie – Holocaust – Pamięć”. Jest współrealizatorem stałej częstochowskiej wystawy poświęconej historii Żydów. Współpracuje z Filią nr 9 Biblioteki Publicznej (wygłaszaj prelekcje, oprowadza wycieczki po mieście i cmentarzu żydowskim), a także z Uniwersytetami Trzeciego Wieku i lokalnym oddziałem Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce. W 2017 r. otrzymał nagrodę ,,Chroniąc Pamięć” za zasługi dla ratowania i upamiętniania dziedzictwa żydowskiego w Polsce.
Laureatem w kategorii „Teatr i film” – za całokształt osiągnięć artystycznych – został Mirosław Kurek, pracownik modelatorni Teatru im. Adama Mickiewicza, w którym pracuje od 1975 r. Stworzył – wraz z zespołem – scenografię i rekwizyty do kilkuset premier i wielu projektów okołoteatralnych. Współpracował z wybitnymi scenografami – m.in. Józefem Napiórkowskim, Ryszardem Meliwą, Barbarą Ptak, Adamem Kilianem. Jako plastyk tworzy też dekoracje do Salonów Poezji i pokazów warsztatowych. Jest kustoszem i współtwórcą wielu teatralnych ekspozycji. Od ponad 15 lat opiekuje się archiwum artystycznym Teatru. Mając ogromną wiedzę na temat częstochowskiej sceny, od lat oprowadza grupy po zakamarkach gmachu przy ul. Kilińskiego 15.
W kategorii „Sztuki plastyczne i fotografia” nagrodzono Szymona Parafiniaka – za całokształt działalności w dziedzinie sztuk plastycznych. Laureat to absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, rysownik, grafik, projektant. Jest autorem plakatów kulturalnych, wydawnictw o charakterze artystycznym, realizacji z zakresu malarstwa, videoartu i rzeźby. Brał udział w wielu wystawach zbiorowych w kraju i za granicą. Jest współzałożycielem Fundacji Jasna Chmura, współorganizatorem częstochowskiego festiwalu Garaż, kuratorem i koordynatorem wystaw w Regionalnym Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych, którego był także prezesem. Od roku 2017 wspólnie z Aleksandrą Cupiał tworzy kolektyw Theseus, który uczestniczył już w kilkunastu wystawach indywidualnych i zbiorowych.
Nagroda w kategorii „Muzyka i taniec” powędrowała do Michała Knasia. Przyznano ją za reżyserię i choreografię spektaklu ,,Legenda po Zbóju”, wykonanego przez Zespół Pieśni i Tańca ,,Częstochowa” w 2023 roku – na jubileusz 45-lecia jego działalności. Michał Knaś jest tancerzem tego zespołu od 2005 roku. W roku 2012 został asystentem choreografa, a obecnie pełni funkcję kierownika artystycznego i choreografa. Współpracował z artystami z różnych dziedzin tworząc dla nich choreografie – m.in. z Chórem Collegium Cantorum do widowiska ,,Liryka Ludowa”, do spektaklu ,,Zagłębie dla Śląska” czy na 10-lecie zespołu Dagadana. W czerwcu 2024 r. stworzył choreografię do spektaklu ,,Odyseja nadziei” w reż. Roberta Dorosławskiego z okazji 80-lecia bitwy pod Monte Cassino.
Ksiądz brygadier Kapelan Krajowy Strażaków Adam Glajcar odebrał nagrodę za całokształt działalności na polu „Upowszechniania i ochrony kultury”. Laureat jest proboszczem Parafii Ewangelicko-Augsburskiej Wniebowstąpienia Pańskiego w Częstochowie, a zarazem – pomysłodawcą i współorganizatorem Festiwalu Muzyki Organowej i Kameralnej, który w 2018 r. przyjął nazwę Sola Musica. Ks. Adam Glajcar aktywnie uczestniczy w życiu społeczno-kulturalnym naszego miasta, chętnie podejmując współpracę z instytucjami kultury i stowarzyszeniami. Od pierwszej edycji Letniego Jurajskiego Festiwalu Muzycznego użycza świątyni ewangelickiej na organizację koncertów w jego ramach.
fot. Łukasz Kolewiński/UM)