Kartki z kalendarza – CZĘSTOCHOWSKI SIERPIEŃ
1 sierpnia 1949 r. – w budynku po zlikwidowanym Szpitalu Maltańskim przy ul. Waszyngtona 42 uruchomiono Pogotowie Ratunkowe.
2 sierpnia 1945 r. – w wewnętrznym dziedzińcu Miejskiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego (ul. Śląska 202) został zastrzelony porucznik Eligiusz Aleksander Szczepański „Kir”, kierownik Kontrwywiadu od 1943 r. oraz szef Referatu Przelotów Powietrznych Obwodu Częstochowskiego Armii Krajowej, aresztowany w czerwcu 1945 r. Zabójstwo, dokonane w dniu ogłoszenia amnestii upozorowano jako próbę ucieczki.
2 sierpnia 1990 r. – wysadzono w powietrze pomnik poświęcony żołnierzom Armii Radzieckiej na pl. Daszyńskiego, zbudowany w 1946 r.
3 sierpnia 1914 r. – w okresie I wojny światowej Częstochowa dostała pod okupację Niemiec – okupowali Częstochowę 1562 dni.
5 sierpnia 1909 r. – uroczyście otwarto Wystawę Przemysłu i Handlu w Częstochowie, w zamyśle powiatową, w realizacji gubernialną, w wykonaniu światową.
7 sierpnia 1914 r. – rzeź mieszkańców ul. 7 Kamienic w Częstochowie. Pijani żołnierze niemieccy ostrzelali swoich oficerów mieszkających w kwaterach oficerskich na tej ulicy. W odpowiedzi, Niemcy zamordowali czterech Polaków.
7 sierpnia 1920 r. – z połączenia Prywatnego Filologicznego Gimnazjum Męskiego Wincentego Szudejki i szkoły prowadzonej przez Związek Zawodowy Nauczycielstwa Szkół Średnich utworzono Gimnazjum Państwowe im. Romualda Traugutta w Częstochowie. Pierwszym dyrektorem został dr Otton Kuczewski. 1 września 1920 roku szkoła rozpoczęła nauczanie; uczyło się w niej 629 uczniów.
7 sierpnia 1991 r. – w Warszawie zmarła Kalina Jędrusik (ur. 5 lutego 1930 r. w Gnaszynie), znakomita aktorka teatralna, kabaretowa i filmowa. Była córką Henryka Jędrusika, kierownika Szkoły Powszechnej w Gnaszynie w latach 1924-1947, senatora Rzeczypospolitej Polskiej V kadencji w latach 1938-1939. Absolwentka I Liceum Ogólnokształcącego im. Juliusza Słowackiego w Częstochowie w 1949 roku. W 1953 roku absolwentka Państwowej Wyższej Szkoły Aktorskiej w Krakowie. Występowała m.in. w „Kabarecie Starszych Panów”, w filmach: m.in. „Ewa chce spać” (1957) reż. Tadeusz Chmielewski, „Lalka” (1968) reż. Wojciech Jerzy Hass, „C.K. Dezerterzy” (1985) reż. Janusz Majewski, „Podwójne życie Weroniki” (1991) reż. Krzysztof Kieślowski.
9 sierpnia 1382 r. – ks. Władysław Opolczyk wystawił dokument fundacyjny klasztorowi paulinów na Jasnej Górze w Częstochowie. Nadanie obejmowało kościół parafialny św. Krzyża i Najświętszej Marii Panny w Częstochowie na Jasnej Górze, dziesięciny, wsie Częstochówkę i Kawodrzę oraz folwark przylegający do klasztoru, hutę żelaza i sadzawkę.
10 sierpnia 1920 r. – odezwą „Jasna Góra do narodu” Ojcowie Paulini Częstochowy wezwali Polaków do czynnego udziału w wojnie przeciwko bolszewikom.
11 sierpnia 1917 r. – przy ul. Teatralnej w Częstochowie otwarto Bibliotekę Publicznego im. W. Biegańskiego. Księgozbiór liczył 1298 książek.
11 sierpnia 1946 r.- 12-osobowy oddział konspiracyjnego Wojska Polskiego pod dowództwem Stanisława Lisieckiego „Jaguara” dokonał egzekucji funkcjonariusza Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego Józefa Skoczylasa, znajdując go na strychu i uprowadzając w kłobuckie lasy.
12 sierpnia 1905 r. – ukończono prace przy odbudowie Wieży Jasnogórskiej zniszczonej podczas pożaru wieży 15 sierpnia 1900 roku. Autorem ogólnego projektu był architekt Stefan Szyller, projektu górnej części Wieży – lwowski architekt, inż. Józef Piątkowski. Dolne rzeźby stworzył częstochowski rzeźbiarz Władysław Rudlicki, a rzeźby w górnej części Wieży warszawski rzeźbiarz i malarz Pius Weloński. Poświęcenia Wieży 15 sierpnia 1906 roku, dokonał arcybiskup metropolita warszawski Wincenty Teofil Chościak-Popiel. Jest to obecnie najwyższa tego rodzaju budowla w Polsce, ma 516 schodów i 106 m i 30 cm wysokości.
13 sierpnia 1940 r. – niedaleko wsi Apolonka, w zagajniku obok drogi, Niemcy rozstrzelali 15 osób, więźniów częstochowskiego więzienia, w większości uczniów Szkoły Handlowej w Częstochowie oraz jej dyrektora Leona Rzykieckiego.
14 sierpnia 1919 r. – powiat częstochowski wszedł w skład województwa kieleckiego. W województwie kieleckim był do 1939 r. i w latach 1945-1950.
14 sierpnia 1944 r.- po mobilizacji oddziałów Armii Krajowej 2 500 żołnierzy ruszyło na pomoc powstańcom warszawskim ze zgrupowania Jerzego Kurpińskiego „Ponurego” i Marcina Tarchalskiego „Marcina”. 21 sierpnia 1944 r. w okolicach Piotrkowa Trybunalskiego musieli zawrócić, gdyż nie dało się ominąć wojska niemieckiego.
14 sierpnia 1973 r. – zmarł Stanisław Winter (urodzony 11 sierpnia 1902 r. w Stanisławowie), lekarz, uczestnik Bitwy nad Bzurą (9-22 września 1939 r.). W Częstochowie od 1947 r. był organizatorem i ordynatorem oddziału chirurgii w szpitalu Ubezpieczalni Społecznej w Częstochowie, w 1967 roku stworzył punkt reanimacyjny przy pogotowiu.
15 sierpnia 1900 r. – wieczorny pożar wywołany sztucznymi ogniami, rzucanymi przez pątników z pielgrzymki kaliskiej zniszczył 89-metrową wieżę jasnogórską.
15 sierpnia 1920 r. – podczas nawały bolszewickiej rozpoczęła działalność w Częstochowie Straż Obywatelska na wypadek pomocy częstochowianom po wkroczeniu Armii Czerwonej. Na początku liczyła 400 osób, została rozwiązana w październiku 1920 r.
16 sierpnia 1961 r. – zamknięto prowadzone od 1907 r. gimnazjum, potem liceum sióstr nazaretanek (Zgromadzenie Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu, skrót CSFN).
16/17 sierpnia 1944 r. – walcząc na Starym Mieście w Warszawie zginął Eugeniusz Stasiecki (ur. w 1911 r.), przed wojną nauczyciel szkoły nr 21 w Częstochowie, komendant 1. Hufca Związku Harcerzy Polskich w Częstochowie, w 1939 roku twórca konspiracyjnego hufca harcerzy „Obraz” w Częstochowie, od 1940 roku w Warszawie, organizator i kierownik szkoły podchorążych „Agricola”, od 1943 roku szef Kwatery Głównej Szarych Szeregów, w 1944 roku zastępca Naczelnika Szarych Szeregów.
19 sierpnia 1826 r. – Rada Administracyjna Królestwa Polskiego wydała akt połączenia miast Nowa Częstochowa (przy klasztorze O.O. Paulinów na Jasnej Górze) i Starej Częstochowy (przy rzece Warta) w jeden organizm – miasto Częstochowa. Pierwszym prezydentem został Józef Gąsiorowski.
20 sierpnia 1940 r. – z Częstochowy odjechał pierwszy transport więźniów z więzienia na Zawodziu w Częstochowie, do obozów koncentracyjnych. Wywieziono 180 osób, 160 mężczyzn wywieziono do obozu w Buchenwaldzie, 20 kobiet do obozu w Ravensbrück.
22 sierpnia 1906 r. – podczas tzw. krwawej środy młodzi bojowcy z Polskiej Partii Socjalistycznej dokonali serii zamachów na żandarmów rosyjskich i funkcjonariuszy państwa rosyjskiego w Częstochowie i okolicy. Wracając z akcji we Wrzosowej natknęli się na Kozaków. Zabarykadowani w budynku na Bugaju PPS-owcy wytrzymali szturm, poddali się, gdy budynek podpalono. Zostali skazani na śmierć, karę zamieniono na katorgę.
24 sierpnia 1356 r. – król Kazimierz III Wielki wystawił w Krzepicach zezwolenie braciom przyrodnim Leonardowi i Kanimirowi na lokację dwóch wsi na prawie niemieckim: Częstochowy –„nad przeprawą nad Wartą” i drugiej wsi nie nazwanej.
25 sierpnia 1939 r. – prezydent miasta Jan Szczodrowski wezwał mieszkańców do kopania rowów przeciwlotniczych w Częstochowie. Prace trwały 26 i 27 sierpnia, a rowy znajdowały się w Parku 3 Maja, na Starym Rynku, na terenie starego cmentarza (ul.Fabryczna-ul.Ogrodowa), w parku na Rakowie. We wrześniu 1939 roku okopy posłużyły jako masowe groby rozstrzelanych przez Niemców w Częstochowie Polaków.
27 sierpnia 1861 r. – nocą, potajemnie i nielegalnie, w obawie przed carskimi władzami rosyjskimi, odsłonięto na Jasnej Górze pomnik o. Augustyna Kordeckiego, autorstwa warszawskiego rzeźbiarza Henryka Stattlera. Komitet budowy pomnika, któremu przewodniczył wikariusz generalny polskiej prowincji O.O. Paulinów o. Aleksander Zięba, działał od 13 czerwca 1858 roku.
27 sierpnia 1943 r. – żołnierze jednostki dywersyjno-egzekucyjnej Kedywu (Kierownictwa Dywersji) zastrzelili w Częstochowie Hugo Schultze, komendanta obozu pracy w Rudnikach, inicjatora powieszenia pracujących tam 20 Polaków. Akcją dowodził Witold Górski, egzekutorem był Florian Markowski.
29 sierpnia 1939 r. – Straż Obywatelską miasta Częstochowy, celem pomocy na wypadek wojny, utworzyli kupcy, rzemieślnicy, właściciele nieruchomości. Przewodniczył jej rejent Adam Plebanek. Liczyła 200 osób.
31 sierpnia 1982 r. – w ramach obchodów Dnia Solidarności po Mszy Św. w kaplicy na Jasnej Górze 8 tys. uczestników przeszło pod grób Nieznanego Żołnierza, gdzie złożono goździki z szarfami „Polska Walcząca”. Pochód Al. NMP przeszedł pod siedzibę NSZZ „Solidarność” przy ul. Kościuszki, potem w stronę katedry w Częstochowie. Oddziały ZOMO, Milicji Obywatelskiej i Robotniczych Oddziałów Milicji Obywatelskiej próbowały rozproszyć uczestników. Zamieszki trwały do późnej nocy. Milicja używała armatek wodnych, petard i gazów łzawiących i ścigała protestujących aż do ich mieszkań.
ROBERT SIKORSKI