LIST DO REDAKCJI. Zaniedbane groby polskich bohaterów na częstochowskim cmentarzu
Jak wysokie środki otrzymuje miasto Częstochowa z budżetu państwa w ramach programu opieki nad grobami i cmentarzami wojennymi?
Środki na utrzymanie grobów wojennych miasto otrzymuje w ramach Porozumienia zawartego pomiędzy Wojewodą Śląskim a Miastem Częstochowa dotyczącego realizacji przez miasto zadań zleconych z zakresu opieki nad grobami wojennymi zlokalizowanymi na terenie Częstochowy. Podstawą jest decyzja Wojewody Śląskiego po skierowaniu wniosku w sprawie zapotrzebowania na środki finansowe w danym roku kalendarzowym.
Jak one są dzielone?
Co zostało z tych środków wykonane w bieżącym roku?
Środki z dotacji wydatkowane są zgodnie z umowami zawartymi pomiędzy Wojewodą Śląskim a Miastem Częstochowa reprezentowanym przez Prezydenta Miasta Częstochowa i każdorazowo rozliczane zgodnie z zasadami zapisanymi w porozumieniu i obowiązującymi w finansach publicznych.
Dla pełniejszego obrazu przedstawiamy poszerzoną informację – od 2020 r.
W ramach otrzymanej dotacji w roku 2020 w wysokości 96 000 zł zrealizowany został II etap remontu kwatery mogił zbiorowych żołnierzy Wojska Polskiego poległych we wrześniu 1939 r. (nr ewidencyjny 101/12), zlokalizowanej w kw. 50 Cmentarza Kule.
Łącznie drugi etap remontu kwatery kosztował 95 773,14 zł.
W ramach wykorzystania dotacji Wojewody Śląskiego w wysokości 96 500 zł przeznaczonej na opiekę w 2021 r. nad grobami wojennymi zlokalizowanymi na terenie Częstochowy zrealizowany został III etap remontu kwatery mogił zbiorowych żołnierzy Wojska Polskiego poległych we wrześniu 1939 r. (nr ewidencyjny 101/12), zlokalizowanej w kw. 50 Cmentarza Kule. Łącznie trzeci etap remontu kwatery kosztował 61 483,40 zł.
W ramach otrzymanej dotacji rozpoczęty został także remont grobu poległych w akcji Ostbahn na cmentarzu żydowskim przy ul. Złotej. Remont pierwszego etapu kosztował 18 500 zł. W 2021 r. przeprowadzony był również remont nagrobka ofiar „krwawego poniedziałku” na Cmentarzu Komunalnym. Całkowity koszt remontu wyniósł 9 498 zł.
W tym samym roku, w ramach dodatkowo otrzymanej dotacji z ówczesnego Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu w kwocie 86 500 zł również realizowane były remonty grobów wojennych. Na realizację III etapu remontu kwatery mogił zbiorowych żołnierzy Wojska Polskiego poległych we wrześniu 1939 r. (nr ewidencyjny 101/12), zlokalizowanej w kw. 50 Cmentarza Kule wydatkowano kwotę w wysokości 73 000 zł. Natomiast pozostała suma 13 500 zł została zaangażowana w remont grobu poległych w akcji Ostbahn na cmentarzu żydowskim przy ul. Złotej.
W ramach otrzymanej dotacji w roku 2022 w wysokości 263.159,83 zł zrealizowany został IV etap remontu kwatery mogił zbiorowych żołnierzy Wojska Polskiego poległych we wrześniu 1939 r. (nr ewidencyjny 101/12), zlokalizowanej w kw. 50 Cmentarza Kule.
Łącznie IV etap remontu kwatery kosztował 145.222,77 zł.
W ramach tej samej umowy na Cmentarzu Kule, w obrębie kwatery wojennej – 6 mogił zbiorowych wojennych poległych w latach 1939 – 44 (nr ewidencyjny 101/62) dokonano wymiany 11 tablic, co kosztowało 14 608,10 zł.
Zgodnie z umową zrealizowana została, za kwotę 4 499,99 zł w ramach mogiły wojennej żołnierzy poległych w I wojnie światowej i wojnie obronnej 1920 r., nr ewidencyjny 101/70, wymiana 3 szt. krzyży wykonanych z granitu. Natomiast za kwotę 1 320 zł przeprowadzono wymianę krzyża na grobie wojennym nieznanego powstańca z 1863 roku, nr ewidencyjny 101/102.
W ramach otrzymanej dotacji rozpoczęty został remont nagrobka inteligencji żydowskiej, rozstrzelanej przez hitlerowców w dniu 20 marca 1943r. zlokalizowanego na cmentarzu żydowskim przy ul. Złotej (nr ewidencyjny 101/151, kompleks III). Zgodnie z decyzją Wojewody Śląskiego zrealizowany został pierwszy etap remontu obejmujący rozebranie dwóch grobów i wylanie fundamentów pod nowe kopuły, wykonanie płyt nakryciowych oraz napisów i znaków. Remont pierwszego etapu kosztował 64 468 zł.
W roku 2022 nastąpiło odtworzenie sarkofagu betonowego (części nadziemnej grobowca) i zamontowanie wszystkich elementów na grobie poległych w akcji Ostbahn na cmentarzu żydowskim przy ul. Złotej. Remont drugiego etapu kosztował 10 000 zł.
W bieżącym roku Miasto Częstochowa otrzymała dotację na realizację zadań z zakresu opieki nad grobami wojennymi zlokalizowanymi na terenie Częstochowy w kwocie 44 000 zł. W ramach tej kwoty do tej pory udało się przeprowadzić remont grobu wojennego inteligencji żydowskiej, rozstrzelanej przez hitlerowców 20 marca 1943r. zlokalizowanego na cmentarzu żydowskim przy ul. Złotej w Częstochowie (nr ewidencyjny 101/151, kompleks III) polegający na odtworzeniu sarkofagów betonowych nr 1 i 2 oraz montażu końcowym wszystkich elementów. Całkowity koszt remontu wyniósł 24 600 zł.
W bieżącym roku, w ramach otrzymanej dotacji, przewidywana jest jeszcze wymiana kostki brukowej w kwaterze mogił zbiorowych żołnierzy Wojska Polskiego poległych we wrześniu 1939 r. (nr ewidencyjny 101/12), zlokalizowanej w kw. 50 Cmentarza Kule.
Dlaczego miasto rokrocznie dopuszcza do zaniedbania kwatery z grobami polskich bohaterów wojennych na cmentarzu Kule? Dlaczego Urząd Miasta Częstochowy nie zleca prac porządkowania grobów polskich bohaterów wojennych na cmentarzu Kule?
Biorąc pod uwagę powyższe informacje trudno zgodzić się z postawioną w pytaniu tezą. Miasto – współpracując z administracją rządową – stara się w ramach zadań zleconych sukcesywnie poprawiać stan miejsc pamięci i grobów wojennych – także na cmentarzu Kule – w zakresie remontowym, uzgodnionym ze służbami wojewody. Ostatnie lata są tego przykładem.
Utrzymaniem zieleni, w tym także w miejscach Pamięci Narodowej zajmuje się natomiast Centrum Usług Komunalnych. Według informacji CUK miejsca te są utrzymywane cyklicznie – zwłaszcza przed uroczystościami odbywającymi się w danym miejscu.
W poprzednim tygodniu tj. między 12.06 a 16.06.2023 r. przygotowano Cmentarz Żydowski na ul. Złotej oraz od 19.06 do 21.06.2023 r. miejsce pamięci przy ul. Kawiej.
Cmentarz Kule ma zostać poddany pielęgnacji – w zakresie utrzymania zieleni – na przełomie czerwca i lipca br.
Trzeba dodać, że w przypadku niektórych obszarów, np. późniejsze koszenie traw jest wynikiem nieterminowego wywiązywania się firm wykonawczych ze zleconych prac, co powoduje wprawdzie naliczanie kar umownych, ale może też oczywiście rodzić niezadowolenie i krytyczne uwagi ze strony mieszkańców.
Dlatego CUK na polecenie władz miasta pracuje nad rozwiązaniami organizacyjnymi, które mają zminimalizować ten problem w następnych sezonach i częściowo uniezależnić jednostkę od nie zawsze terminowo wywiązujących się ze swoich obowiązków usługodawców.
Jak władze Częstochowy zachęcają młodzież do dbania o groby polskich bohaterów wojennych?
Jaki program edukacji patriotycznej wdraża w częstochowskich szkołach Wydział Edukacji Urzędu Miasta Częstochowy? Jeżeli takowy jest, to dlaczego nie ma w nim punktu dbania o groby polskich bohaterów wojennych?
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej, każda szkoła/przedszkole opracowuje program wychowawczo-profilaktyczny, który zgodnie z ww. rozporządzeniem zawiera określone elementy, w tym działania związane z wychowaniem patriotycznym.
W związku z tym, wszystkie placówki oświatowe realizują zadania z zakresu wychowania patriotycznego, m.in.:
- udział pocztów sztandarowych szkół we wszystkich uroczystościach miejskich i państwowych,
- udział delegacji uczniów we wszystkich uroczystościach miejskich i państwowych,
- opieka uczniów nad grobami, na Cmentarzu Żydowskim, na wniosek Związku Żydów Częstochowian,
- w latach 2020-2022, z inicjatywy Wydziału Edukacji, porządkowanie przez uczniów schronów bojowych znajdujących się na terenie Częstochowy,
- wyjazdy uczniów klas mundurowych do Wilna, Lwowa i Rohatyna, w trakcie którego wykonali prace porządkowe na cmentarzach oraz prace renowacyjne pomnika żołnierzy polskich poległych w wojnie, w roku 1920 r.
- z inicjatywy Wydziału Edukacji każdego roku, począwszy od 2021, organizowany jest marsz szlakiem 7 Dywizji Piechoty, w którym uczestniczy ok. 150 uczniów. Marsz rozpoczyna się na cmentarzu Kule, złożeniem kwiatów i zapaleniem zniczy, a kończy się przy schronach bojowych, znajdujących się przy Cmentarzu Komunalnym;
- w 2010 r. Rafał Piotrowski (wówczas jako dyrektor szkoły) był jednym z inicjatorów powstania Placu Katyńskiego w Częstochowie, upamiętniono tablicami pamięci i dębami 70 policjantów i żołnierzy zamordowanych w 1940 r. W ciągu kilku lat zwiększono liczbę dębów i tablic do 86. Corocznie młodzież częstochowskich szkół porządkuje ten teren, odnawia tablice, a także współorganizuje z Wydziałem Edukacji upamiętnienie polskich żołnierzy i policjantów zamordowanych w 1940 r.,
- z inicjatywy naczelnika Wydziału Edukacji, począwszy od roku szkolnego 2021/2022, w klasach szóstych szkół podstawowych, w ramach projektu „Częstochowa – moje miasto” realizowany jest program Edukacji regionalnej
Cele programu to m. in.:
– uczeń zna historię rozwoju Częstochowy,
– potrafi omówić proces przemian społecznych i urbanistycznych, a także czynniki wpływające na rozwój Miasta oraz takie, które mogą spowalniać progres,
– zna tradycje kultywowane przez mieszkańców,
– wie dlaczego Częstochowę można określić mianem miasta wielokulturowego,
– potrafi omówić cechy typowe dla architektury miasta regionu, ze zwróceniem szczególnej uwagi na rozwój poszczególnych dzielnic,
– wie czym jest samorząd, rozumie odpowiedzialność mieszkańców za Miasto, wie w jaki sposób mieszkańcy Częstochowy mogą wpływać na decyzje miejskich władz samorządowych,
– zna miejsca pamięci związane z historią miasta.
Od 1.09.2022 r. projekt jest realizowany w 84 klasach szóstych szkół podstawowych, w wymiarze 1 godziny tygodniowo.
- z inicjatywy Wydziału Edukacji realizowanych jest wiele projektów o tematyce patriotycznej, w których uczestniczą uczniowie, to m.in.:
– Napoleońska Częstochowa,
– Marsz dla Niepodległej,
– Ojczyzna to ziemia i groby.
