Książka ta w zamyśle autora miała zebrać najciekawsze opisy miasta Częstochowy, dotrzeć do autorów, wyjaśnić zawiłości opisywanych wydarzeń lub przedstawić charakter osądu.
Literatura przewodnikowa jest niesłusznie pomijana w badaniach odnoszących się do dziejów miasta Częstochowy. Równocześnie coraz większa moda na poznanie „życia codziennego” spowodowała konieczność wydania publikacji traktującej o tych właśnie problemach.
Publikacja powyższa podzielona jest na 21 części, z których każda składa się z wprowadzenia przedstawiającego autora przewodnika i czasu w którym rzeczony przewodnik powstał. Częścią integralną każdego z rozdziałów jest relacja o mieście współczesnym dokonanym przez autora przewodnika.
Całość kończy rozważanie nad wartością poznawcza przewodników opowiadających o Częstochowie.
Pod względem chronologicznym praca obejmuje przegląd literatury przewodnikowej w okresie od drugiej połowy XIX wieku do czasów obecnych.
r