Liczba osób cierpiących na astmę na całym świecie przekracza, zdaniem Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), 235 milionów1. Na ciężką postać tej choroby cierpi ok. 5-10 proc. pacjentów2. W Polsce to potencjalnie nawet kilka tysięcy osób. Standardowa terapia przeciwastmatyczna nie wykazuje w przypadku części pacjentów chorujących na astmę ciężką wystarczającej skuteczności, co wymusza czasami konieczność zastosowania kortykosteroidów systemowych łączonych z licznymi i poważnymi działaniami niepożądanymi.
Obecnie polscy pacjenci chorujący na astmę ciężką alergiczną IgE zależną mogą korzystać
z leczenia biologicznego w ramach programu lekowego „Leczenie ciężkiej astmy alergicznej IgE zależnej omalizumabem”3.
Realia przebiegu kwalifikacji oraz terapii prowadzonej w ramach funkcjonującego programu lekowego skierowanego do pacjentów chorujących na astmę ciężką alergiczną IgE zależną zbadała na zlecenie firmy GSK Commercial, spółka PEX PharmaSequence. Badanie wykonano w listopadzie i grudniu 2016 roku.
W ramach projektu przeprowadzono wywiady z wybraną grupą lekarzy kwalifikujących pacjentów do programu lekowego „Leczenie ciężkiej astmy alergicznej IgE zależnej omalizumabem” oraz prowadzących tę terapię. W ramach badania lekarze wypełniali także zanonimizowane opisy ścieżki terapeutycznej pacjentów leczonych w ramach programu lekowego. Wyniki badań opracowano w specjalnym raporcie.
Ponad połowa chorych opisanych w badaniu (52 proc.), zanim została skierowana do ośrodka dysponującego programem lekowym, wcześniej leczyła się u kilku lekarzy (od 2 do nawet 5). Od diagnozy astmy do rozpoznania astmy ciężkiej upływało od 5 do 10 lat, lecz u 30 proc. chorych okres ten trwał ponad 15 lat.
Większość (78 proc.) trafia do lekarzy specjalistów kwalifikujących do programu lekowego już z rozpoznaniem ciężkiej astmy alergicznej IgE zależnej. W przypadku pacjentów opisanych
w badaniu, od rozpoznania astmy ciężkiej alergicznej do skierowania pacjenta do ośrodka dysponującego programem lekowym mijały średnio 4 lata.
W większości przypadków diagnoza astmy ciężkiej jest weryfikowana przez lekarza prowadzącego kwalifikację do programu lekowego. Lekarze specjaliści prowadzący program lekowy oceniają rozpoznanie „astma ciężka” w kontekście możliwości terapii omalizumabem.
Jeśli lekarz pracujący w ośrodku prowadzącym program lekowy ma wątpliwości odnośnie prawidłowości rozpoznania astmy jako ciężkiej z jakim zgłosił się pacjent, lub dostrzega możliwości modyfikacji standardowego leczenia w celu poprawy stanu pacjenta, od objęcia opieką przez właściwego lekarza do złożenia wniosku może minąć do 2 lat. Sama procedura kwalifikacji po zawnioskowaniu o włączenie do programu trwa zwykle krócej niż miesiąc (78 proc. przypadków), a podanie pierwszej dawki omalizumabu następuje wkrótce po uzyskaniu zgody (w tym samym lub w następnym miesiącu).
Większość biorących udział w badaniu lekarzy pozytywnie ocenia uzyskiwane u pacjentów efekty terapii omalizumabem. Cześć pacjentów doświadcza znaczącej poprawy kontroli astmy oraz istotnej poprawy jakości funkcjonowania przekładającej się m.in. na zwiększenie wydolności fizycznej i możliwość pełniejszego uczestniczenia w życiu społecznym
i rodzinnym.
Obserwowane przez biorących udział w badaniu lekarzy efekty leczenia omalizumabem są ich zdaniem przeciwwagą i rekompensatą uciążliwości proceduralnych związanych
z prowadzeniem programu lekowego.
Pozytywne doświadczenia terapeutyczne związane z zastosowaniem omalizumabu sprawiają, że lekarze oczekują poszerzenia dostępu do nowych leków biologicznych, m.in. u pacjentów chorujących na inny niż obecnie objęty dostępnym programem typ astmy. Takimi pacjentami są np. osoby chorujące na ciężką, oporną na leczenie astmę eozynofilową.
Informacje o firmie GSK:
GSK to jedna z wiodących firm branży ochrony zdrowia na świecie, opierająca swoją działalność na innowacji i osiągnięciach naukowych. Prowadzi badania mające na celu poprawę jakości życia ludzkiego, pozwalając ludziom osiągać więcej, czuć się lepiej i żyć dłużej.
Referencje:
1. Dane WHO, http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs307/en/ (dostęp: 21.04.2017)
2. Chung K. F. et al., European Respiratory Journal, 43/2014, s. 343- 373
3. Ministerstwo Zdrowia: http://www.mz.gov.pl/leki/refundacja/programy-lekowe/ – odnośnik „Choroby nieonkologiczne –
leczenie ciężkiej astmy alergicznej IgE zależnej omalizumabem” (dostęp: 21.04.2017)
Materiał przygotowany na warsztaty „Quo vadis medicina?” XII edycja, kwiecień 2017 r.
r