- rocznica odzyskania, w 1272 roku, przez księcia gdańskiego Mściwoja II i księcia Bolesława Pobożnego – zagarniętego wcześniej przez Niemców – Gdańska.
- rocznica mianowania w 1372 roku przez Ludwika Węgierskiego, wielkorządcą Rusi Halicko-Włodzimierskiej – księcia opolskiego Władysława Opolczyka; a także ta sama 650 rocznica porozumienia tegoż samego króla Ludwika z cesarzem Karolem IV – oznaczająca rezygnację z polskich pretensji do Śląska.
600-lecie przywilejów czerwińskich. Król Władysław Jagiełło, w obozie wojennym pod Czerwińskiem, 27 lipca 1422 roku, ogłosił przywilej gwarantujący polskiemu rycerstwu nietykalność dóbr bez wyroku sądowego oraz sądzenie według prawa pisanego.
Po wkroczeniu armii polskiej na ziemię chełmińską i trzymiesięcznej wojnie z Krzyżakami podpisano – 27 września 1422 roku – pokój nad jeziorem Mielno. Zakon krzyżacki wieczyście zrzekł się Żmudzi; ponadto Polska – odzyskała część Kujaw.
- rocznica śmierci Zygmunta II Augusta – 7 lipca 1572 roku w Knyszynie – ostatniego króla z dynastii Jagiellonów, pozostawiającego państwo bez dziedzica i bez instrukcji na czas bezkrólewia.
- rocznica zorganizowania – w 1572 roku – znakomitego kolegium jezuickiego w Poznaniu – przez księdza Jakuba Wujka, niedoścignionego tłumacza na język polski Pisma Świętego, tym samym – najznamienitszego fundatora polskiej kultury
- rocznica zatrzymania – w 1622 roku – najazdu szwedzkiego na Inflanty. Dzielnie walczył hetman polny litewski Krzysztof Radziwiłł, odbijając z rąk Szwedów stolicę Kurlandii – Mitawę.
- rocznica traktatu w Buczaczu – zawartego 18 października 1672 roku, zwanego haniebnym, bo, po przegranej wojnie, Rzeczpospolita – zrzekła się na rzecz Turcji: Ukrainy i Podola z Kamieńcem oraz zobowiązała się do płacenia sułtanowi rocznego trybutu w wysokości 22 tysięcy dukatów.
Jednakowoż, po świetnym zwycięstwie hetmana Jana Sobieskiego pod Chocimiem – 11 listopada 1673 roku nad armią Husseina Paszy – inicjatywa w wojnach z Turcją przeszła strategicznie w polskie ręce.
- rocznica śmierci – 16 grudnia 1672 roku, na obczyźnie, we Francji – króla Polski (1648-1668), Jana Kazimierza.
- rocznica I rozbioru Polski. 5 sierpnia 1772 roku, w Petersburgu, dokonano zaborczą mocą Rosji, Prus i Austrii – I rozbioru Polski.
- rocznice narodowe:
10 marca 1822 roku zmarł Józef Wybicki (urodzony w 1747 roku w Będominie), autor słów „Mazurka Dąbrowskiego”.
25 października 1822 roku, w Krakowie, na wzgórzu bł. Bronisławy zakończono prace, rozpoczęte w 1820 roku, przy sypaniu Kopca Kościuszki. Kopiec, o wysokości 34,1 metra, chroni ziemię z tych pól bitewnych i miejsc, gdzie walczył Tadeusz Kościuszko: Dubienki, Maciejowic, Racławic, a także Stanów Zjednoczonych.
W 1822 roku ukazały się w Wilnie „Ballady i romanse”; cykl poetycki Adama Mickiewicza, pomieszczony w pierwszym tomie Jego wileńskich „Poezji”.
To początek epoki romantyzmu i supremacji Mickiewicza w polskiej literaturze.
- rocznica zjazdu w Berlinie – w setną rocznicę I rozbioru Polski – trzech cesarzy: Rosji – Aleksandra II, Austrii – Franciszka Józefa I i Niemiec – Wilhelma I, którzy jednomyślnie orzekli o ostatecznym zniknięciu sprawy polskiej z międzynarodowej debaty.
- rocznica śmierci – 4 czerwca 1872 roku, w Warszawie – Stanisława Moniuszki, twórcy opery narodowej.
SZYMON GIŻYŃSKI
Foty: Wikipedia
Zdjęcie główne – portret młodzieńczy Adama Mickiewicza, rysunek Karola Jaenischa z 1824 r.
Stanisław Moniuszko
Jakub Wujek