– Czym jest Niższe Seminarium i jak określić znaczenie i misję tej placówki?
– Naszą szkołę, jako Niższe Seminarium Duchowne, określa Statut, w którym czytamy m.in.: “Jako szkoła katolicka osadzona w rzeczywistości kościelnej i włączona w całokształt instytucji państwowych do spraw szkolnictwa, Niższe Seminarium Duchowne jest wspólnotą dydaktyczno-wychowawczą zdolną ukazać obraz życia pełnego – ludzkiego i chrześcijańskiego”.
– Pod koniec września szkoła obchodziła uroczystość Złotego Jubileuszu istnienia i działalności.
– Było to znaczące i ważne wydarzenie w historii seminarium. W naszym święcie uczestniczyło ok. 50 osób, a wśród nich wielu znakomitych gości, tak ze strony władz kościelnych, jak i państwowych i samorządowych. Za minione lata dziękowaliśmy Bogu na Eucharystii pod przewodnictwem nuncjusza apostolskiego, abpa Józefa Kowalczyka i naszego metropolity, abpa Stanisława Nowaka. Licznie przybyli na uroczystość absolwenci, byli profesorowie, wychowawcy i byli rektorzy oraz liczni księża diecezjalni i zakonni, jak również siostry zakonne. Było wielu gości z zagranicy. Miłym akcentem był list kard. Zenona Grocholewskiego – prefekta Kongregacji Edukacji Katolickiej Stolicy Apostolskiej. Jubileusz szczególnie przeżywali nasi wychowankowie, okazując wielką radość i przywiązanie do swojej szkoły.
– Proszę przybliżyć historię szkoły.
– Po drugiej wojnie światowej wyższe seminaria duchowne, tak diecezjalne jak i zakonne, rozpoczynały działalność. Brakowało księży do pracy duszpasterskiej, ale, dzięki Bogu, w owym czasie rodziły się liczne nowe powołania na kapłanów diecezjalnych i zakonnych. Młodzi chcieli się kształcić, a wielu z nich pragnęło wyjeżdżać na misje. By sprostać tym potrzebom, powoływano i otwierano małe seminaria duchowne. Nasze niższe seminarium w Częstochowie, decyzją ówczesnego ordynariusza, bpa Zdzisława Golińskiego, zostało powołane 16 lipca 1951 r., a na dyrektora został powołany ks. Bronisław Panek. Jako młody kapłan, od 1946 r. był wikariuszem w parafii św. Rocha w Częstochowie i zarazem prefektem w państwowym gimnazjum i liceum żeńskim oraz w technikum górniczym. Wychowankowie pierwszego roku szkolnego 1951/52 odbywali naukę i zarazem byli zakwaterowani w budynkach: Zgromadzenia Braci Szkolnych przy ul. Pułaskiego i Sióstr Oblatek Serca Jezusowego przy ul. Paulińskiej (obecnie ul. bpa Teodora Kubiny). W nauczaniu realizowano program państwowej szkoły średniej typu humanistycznego.
– Jakie były trudności w prowadzeniu szkoły w okresie reżimu komunistycznego?
– Pierwszy cios dla wyższego seminarium, to decyzja ówczesnych władz o likwidacji bursy w domu Braci Szkolnych przy ul. Pułaskiego. Od września 1952 r. nowym internatem dla alumnów stał się gmach sierocińca prowadzonego przez Siostry Służebniczki NMP przy ul. Piotrkowskiej. Dużą niesprawiedliwością w tamtych latach było, iż NSD nie posiadały statutu praw państwowych, tym samym matury, potwierdzanych przez kuratoria. Nasi absolwenci po maturze (prywatnej) nie mogli wstępować na wyższe uczelnie, a jedynie do Wyższego Seminarium Duchownego. Efektem starań rektora Stanisława Okamfera było doprowadzenie do egzaminu dojrzałości dla absolwentów NSD w systemie eksternistycznym. Pierwszy taki egzamin przed państwową komisją, dla absolwentów z lat 1956 i 1957, odbył się w gmachu LO im. R. Traugutta w Częstochowie przy ul. Jasnogórskiej. Nie wszyscy alumni przystępowali do egzaminu eksternistycznego, a jedynie pozostawali na maturze wewnętrznej.
– Co się zmieniło po polepszeniu się stosunków kościelno-państwowych?
– Zapewne po wyborze na papieża kardynała Karola Wojtyły, czasy zaczęły się zmieniać na lepsze. Już 22 IV 1981 r. przyznano Niższemu Seminarium Duchownemu uprawnienia szkoły państwowej. Dzięki staraniom ks. dr. Stanisława Urbańskiego, w maju 1982 r., w gmachu NSD, alumni składali egzamin dojrzałości przed Państwową Komisją Egzaminacyjną. 17 lutego 1987 r. ordynariusz ks. bp Stanisław Nowak nadał nowy statut, co przyczyniło się do uzyskania NSD uprawnień szkoły publicznej na okres od 1 IX 1992 do odwołania, a 16 XII tegoż roku NSD w Częstochowie zostało wpisane do ewidencji działalności oświatowej, prowadzonej przez Kuratorium Oświaty w Częstochowie.
– Obecnie zmieniają się, na lepsze, warunki lokalowe i nauczania.
– W minionych latach warunki lokalowe pozostawiały wiele do życzenia. Trzeba było rozpocząć inwestycje. W latach 1981-84 powstał nowy budynek, ale to nie wystarczało. W latach 1996-97 podjęto prace remontowo-budowlane obejmujące modernizację pomieszczeń szkolnych i internatu seminarium. Przeprowadzono remont kaplicy domowej. W latach 1998-99 dokonano modernizacji kuchni, refektarza, pomieszczeń socjalnych i biblioteki, urządzono i zorganizowano pracownię komputerową, a od lutego Roku Jubileuszowego, NSD posiada połączenie z siecią internetową, aby pomóc młodzieży poruszać się w społeczeństwie informatycznym.
– Jakie ważniejsze wydarzenia miały miejsce w seminarium w ostatnich latach?
– 18 kwietnia 1998 r. odbył się I Zjazd Absolwentów NSD. 7 XII 1998 r. abp Stanisław Nowak nadaje kolejny, nowy statut uwzględniający zmiany ustrojowe i nowe ustawy oświatowe. Wielkim przeżyciem dla uczniów i nauczycieli była w 1999 r. pielgrzymka NSD w Częstochowie do Rzymu i z okazji obchodów Jubileuszu 2000 Roku, spotkanie z Ojcem Świętym Janem Pawłem II. Nasze NSD ma swój hymn – “Budować wiarę”, wg słów i muzyki ks. Marka Cisowskiego oraz swój sztandar.
– Seminarium dziś?
– Dziś nasze NSD jest nowoczesną szkołą średnią, z bogatym zapleczem dydaktycznym i socjalnym. W seminarium uczy się obecnie 90 uczniów, dla których ojcem duchownym jest ks. Marek Cisowski, a prefektem ks. Robert Foryś. Lekcje prowadzi 21 nauczycieli, duchownych i świeckich. Języki obce w seminarium, to angielski, francuski i łacina. Nasi wychowankowie licznie biorą udział w wielu konkursach oraz olimpiadach międzyszkolnych. Organizują życie teatralne, przygotowując corocznie “Jasełka”, uczestniczą w konkursach kolęd i festiwalach “Stajenka”. Wydają wewnętrzną gazetkę o nazwie “Niezwykła szkoła”. Nasze NSD doczekało się w ciągu tych 50 lat ponad 800 absolwentów, z których ponad 300 zostało kapłanami, kilku zostało biskupami, inni profesorami na wyższych uczelniach, świeckich i kościelnych. Wielu pracuje poza granicami kraju, również na misjach. Na obchody Jubileuszu 50-lecia przybyło wielu z naszych absolwentów.
– Dziękuję Księdzu Rektorowi za rozmowę.
JÓZEF WYPYCH