Do ptaków łownych na naszych ziemiach należał przed laty kwiczoł (turdus pilaris), który ponoć ma smaczne mięso (nie próbowałem), ale ze względu na jego wagę, około 100-140 g, nie było zbyt dużo chętnych myśliwych, gdyż koszt naboju nie pokrywał się chyba z wartością upolowanego ptaka. Obecnie gatunek ten należący do rzędu wróblowatych (Passeriformes) objęty jest całkowitą ochroną, jak zresztą wszystkie ptaki tego rzędu, poza sroką, wroną siwą i gawronem, które chronione są tylko w okresie lęgowym.
Kwiczoł, czyli drozd kwiczoł jest ptakiem nieco większym od szpaka, koloru ciemnobrunatnego, głowa ciemnopopielata, a kuper i pokrywy nadogonowe jasnoniebieskawoszare, długi ogon koloru czarnego, pierś żółtawordzawa i pozostałe części spodu ciała białe. Kwiczoły występują w północnej i umiarkowanej strefie Euroazji, zaś w Polsce i na Ziemi Częstochowskiej dosyć liczny gatunek lęgowy, natomiast bardzo liczny na przelotach.
Przylatuje do nas z południowo-zachodniej Europy w marcu-kwietniu, a odlatuje w październiku. Od dłuższego już czasu daje się zauważyć, że spora ilość tych ptaków pozostaje u nas na zimę. Biotypem kwiczołów są zalesienia śródpolne, obrzeża lasów różnych typów, zadrzewienia dolin rzek, a w okresie przelotów kwiczoły można spotkać na różnych terenach. Gniazdowanie tego ptaka odbywa się w kwietniu, a drugi ląg w czerwcu-lipcu. Gniazda zakładane są na drzewach liściastych i iglastych, w koronie drzewa, w pobliżu pnia, na wysokości około 8-9 m nad ziemią. Gniazdo zbudowane jest z gałązek, źdźbeł i mchów zlepionych gliną i wyściełane wyściółką z miękkich traw.
Samica składa 4-7 jaj niebieskawobiałych z rdzawymi plamkami. Jaja wysiaduje głównie samica przez okres 13-14 dni, a młode pozostają w gnieździe przez dwa tygodnie karmione przez oboje rodziców. Kwiczoły są gatunkiem monogamicznym. W razie zbliżenia się jakiegoś intruza do gniazda z młodymi, rodzice z krzykiem rzucają się na niego opryskując go rzadkim kałem.
Pożywieniem kwiczołów są różne owady, dżdżownice, wije, ślimaki, a także jagody, szczególnie w okresie jesiennym i zimowym. Chętnie zjadają owoce jarzębiny, bzu czarnego, aronii, szyszkojagody jałowca pospolitego i inne.
Naturalnymi wrogami kwiczołów są kuny leśne, zdziczałe koty, wiewiórki, jastrząb gołębiarz i bezmyślny człowiek, który zabija ptaki dla zwykłej głupoty, usprawiedliwiając swój niecny proceder rzekomą szkodliwością kwiczołów, które jakoby kradły w pobliżu gospodarstw młode kurczęta dla swoich piskląt. Jest to oczywistą nieprawdą, gdyż dorosły kwiczoł jest niewiele większy od kurczaka i nigdy nie zabiera młodych innym gatunkom.
Kiedyś polowano na kwiczoły na tzw. przysiadkę – jesienią, w czasie przelotów, kiedy obsiadły drzewa i krzewy jagodowe, a także można było próbować pędzenia, gdy zapadły w jakimś młodniku lub innych zaroślach. Okres polowań trwał od 11 listopada do końca stycznia. Polowano na obydwie płcie, ale i wówczas kwiczoły nie miały większego znaczenia gospodarczego, a stanowiły jedynie przysmak dla smakoszy.
FRANCISZEK KASPRZAK