Spektakl pt. „Konwencja” realizowany przez Teatr Oczami Brata i Teatr Nowy w Częstochowie to wyjątkowy projekt teatralno-performatywny, którego centralnym tematem jest stworzenie przestrzeni do otwartego dialogu na temat postrzegania, przestrzegania i realizacji praw osób z niepełnosprawnością w codziennym życiu społecznym ze szczególnym uwzględnieniem Konwencji ONZ o prawach osób z niepełnosprawnością.
Spektakl wyróżnia się tym, że głównymi twórcami i wykonawcami są osoby z niepełnosprawnością, którzy po raz pierwszy na scenie grają z zawodowymi aktorami. To ich perspektywa, ich doświadczenia i ich refleksje stają się osią narracyjną przedstawienia. Aktorzy, dzieląc się swoimi przeżyciami i spostrzeżeniami, wnoszą autentyczność, która
głęboko porusza widzów. Dzięki temu spektakl nie tylko opowiada prawach, ale przede wszystkim je ukonkretnia – pokazując, jak te prawa wpływają (lub powinny wpływać) na codzienne życie ludzi z niepełnosprawnością.
– Gdy myślę o spektaklu, przed oczami mam Konwencję ONZ o prawach osób z niepełnosprawnością i kwestię tego, czy jest ona realizowana. Ale to nie wszystko, bo w ramach pewnej konwencji łączymy środowiska osób z niepełnosprawnością i zawodowych aktorów, łączymy Teatr Oczami Brata i Teatr Nowy, łączymy dwa świata,
a to też pewna konwencja. Jest nią dla mnie również to, w jaki sposób ten spektakl będzie prowadzony. Konwencja dotyczy scenariusza, scenografii, rekwizytów. A także tego, że każdy nasz pokaz będzie nieco inny, bo ten spektakl wymyka się tradycyjnym ramom, to trochę performance, trochę happening, choć ze scenariuszem. „Konwencja” będzie angażowała również publiczność – wspomina twórca spektaklu Paweł Bilski.
„Konwencja” nie jest sztuką dla sztuki. Jak zawsze w przypadku realizacji Teatru Oczami Brata i Teatru Nowego chodzi o przekaz. Aktorka Paulina Kajdanowicz: Ten scenariusz napisało życie. Wykorzystujemy opowieści z książki „Miłość zostaje tutaj”, w której swoimi historiami – często niełatwymi – podzielili się rodzice i opiekunowie uczestników Fundacji Oczami Brata oraz aktorów Teatru Oczami Brata. Dopełniają je osobiste refleksje naszych aktorów. To spektakl autentyczny, bardzo emocjonalny, taki od serca. I chcemy każdą sceną pokazać to, że nie powinno być podziałów na lepszych, gorszych. Bo osoby z niepełnosprawnościami, osoby z Zespołem Downa są niepowtarzalne, niezwykle
wartościowe i wzbogacające życie innych. A moje na pewno!
Aktorka Małgorzata Grabara: Chodzi nam o prawdę. Różne wyobrażenia konfrontujemy z rzeczywistością. Pokazujemy sceny z codzienności, problemy osób z niepełnosprawnościami, ich rodzin, otoczenia. Mówimy o prawach i o tym, że nie są one przestrzegane. Konwencja ONZ to piękny dokument, ale pomyślmy o tym, co zrobić, żeby ja, my, nasze państwo zaczęły go respektować. Hasła są piękne, realia już mniej. Trzeba to zmienić.
Aktorka Paulina Kajdanowicz: Zależy nam na budowaniu świadomości wobec tego, że prawa osób z niepełnosprawnościami nie są przestrzegane. Marzy mi się to, by rozbudzić w widzach nowe reakcje, by widząc to, jak czasem łamane są prawa osób z niepełnosprawnością, nie godzili się na to, stawali w ich obronie. Nie szli bezmyślnie za tłumem, tylko szli pod prąd. Niby czytamy o tym w gazetach, oglądamy w telewizji, ale potem przechodzimy nad tym do porządku dziennego. Ważne, żebyśmy nie byli bierni. A scena jest najlepszym – moim zdaniem – miejscem, by mówić o tym głośno.
Premierowi spektaklu towarzyszy jubileusz 15’lecia działalności teatru dla osób z niepełnosprawnością, który założył Paweł Bilski w 2010 roku, jako licealista.
– Życzę nam kolejnych równie owocnych lat, dalszego rozwoju, bo zaczynaliśmy bardzo kameralnie, a dziś mamy teatr z prawdziwego zdarzenia. Mówiąc o teatrze integracyjnym, zawsze zaznaczamy, że taki teatr wymaga trzech komponentów: cierpliwości, konsekwencji i serca. I tego nam życzę, byśmy byli konsekwentni w dążeniu do jakości. Żebyśmy mieli dla siebie wiele cierpliwości, bo w niej kryje się też wrażliwość i uważność na drugiego człowieka.
I żeby Teatrowi Oczami Brata nie brakowało serca i zapału do działania, a także wiary w aktorstwo i wiary w widza – wspomina założyciel Paweł Bilski.
Realizatorzy spektaklu „Konwencja”:
Producent: Fundacja Oczami Brata i Fundacja Teatr Nowy w Częstochowie
Scenariusz i reżyseria: Paweł Bilski
Asystent reżysera: Monika Kleber
Inspicjent: Katarzyna Horn
Koordynacja pracy artystycznej: Karolina Biela
Grafika: Malwina Bilińska – Miszczuk
Opracowanie graficzne: Piotr Bilski
Technika: Piotr Bilski, Kacper Kuleta
Redakcja: Zuzanna Suliga
Fotografia: Catalina Stefańśka, Daniel Wróblewski
Kostiumy i scenografia: praca zbiorowa
Instruktorzy terapii zajęciowej: Monika Kleber, Katarzyna Horn
Obsada:
Małgorzata Grabara
Paulina Kajdanowicz
Beata Myśliwiec
Dorota Partyka
Paweł Bilski
Michał Gałuszka
Piotr Kiepura
Bartosz Kijak
Dominik Sieradzki
Teatr Oczami Brata to inicjatywa Fundacji Oczami Brata, skupiająca się na integracji osób z niepełnosprawnościami poprzez sztukę. Od 2010 roku organizuje warsztaty artystyczne, podczas których uczestnicy wspólnie tworzą spektakle teatralne, prezentowane następnie publiczności. Celem teatru jest przełamywanie barier społecznych oraz umożliwienie osobom z niepełnosprawnościami wyrażania siebie poprzez różne formy sztuki Teatr Nowy w Częstochowie został założony w marcu 2021 roku. Jego misją jest tworzenie przestrzeni dla młodych artystów oraz poruszanie istotnych społecznie tematów.
W repertuarze teatru znajdują się zarówno klasyczne, jak i nowatorskie spektakle, które angażują widzów w poszukiwanie nowych artystycznych doświadczeń. Od maja 2023 roku siedziba Teatru Nowego mieści się w Domu Oczami Brata, co umożliwia współpracę z osobami z niepełnosprawnościami i tworzenie wspólnych projektów artystycznych.