- Gazeta Częstochowska - https://gazetacz.com.pl -

Elitarny niegdyś pałac w kłobuckim Zagórzu

Pozostając nadal na terenie powiatu kłobuckiego wkroczymy teraz na teren dekanatu, którego siedziba znajduje się w Kłobucku. Dekanat ten liczy 9 parafii, z których trzy znajdują się w samym Kłobucku. Z pozostałych sześciu poznaliśmy już parafię w Grodzisku (w poprzednim odcinku) i to wraz z rezerwatem przyrody „Zamczysko”. Jednak w odległości tylko 3 km (na północ) od tego rezerwatu znajduje się następny. Wyznacza go widoczna w całej okolicy niedawno zbudowana betonowa, wysmukła wieża służąca do przeciwpożarowej obserwacji obszaru leśnego, czyli tzw. dostrzegalnia o wysokości 30 metrów. Ustawiona na szczycie leśnego wzgórza (330 m. n.p.m.) wyznacza właśnie skraj rezerwatu przyrody o nazwie Dębowa Góra. Powstał on w 1953 r. i na powierzchni 5.5 ha chroni fragment lasu mieszanego z przewagą ponad 200 letnich dębów. Ten ogrodzony dookoła i otoczony podmokłym terenem rezerwat jest dostępny tylko od strony północnej, czyli od strony wspomnianej już wieży. Uroczysko to znajduje się na terenie rozległych lasów okalających Kłobuck od południowego zachodu. Siedziba administracji tych lasów znajduje się w Zakrzewiu, gdzie tuż leśniczówki można doskonale odpocząć na świetnie zagospodarowanej polanie rekreacyjnej (zadaszone wiaty ze stołami i ławami, krąg ogniskowy itp.). Ulokowana jest w cieniu dwóch pomnikowych dębów, które są świadectwem dawnej puszczy, w której już w XIII w. istniał urząd łowczego kłobuckiego. Po obronie Jasnej Góry Sejm w Warszawie nadaje te lasy Paulinom częstochowskim, które w 1796 r. przejmuje rząd pruski. Następnie otrzymują je kolejno hrabiowie: von Lüttichau, von Haugwitz i von Donnersmark. W połowie XIX wieku stają się własnością Lemańskich, a od 1871 r. cara rosyjskiego Aleksandra II. Wreszcie od 1921 r. są już własnością Skarbu Państwa Polskiego.
Wspomniane właśnie nazwisko Lemańskich związane jest głównie z majątkiem w Zagórzu. Miejscowość ta jest obecnie dzielnicą Kłobucka, która od 1988 roku posiada własną parafię. Wybudowany dla jej potrzeb w latach 1989-99 kościół znajduje się naprzeciwko zabytkowego siedliska dworskiego otoczonego dużym parkiem. Po II rozbiorze Polski starostwo kłobuckie otrzymuje hrabia pruski Christian Lüttichau. Od niego przechodzi w ręce pruskiego ministra spraw zagranicznych Christiana von Haugwitz. Ten buduje w końcu XVIII wieku okazały pałac, który postawiony na północnym obrzeżu Kłobucka (Zagórze) miał być kopią posiadanego już w Berlinie. Jego syn Paweł von Hauwitz sprzedaje tą posiadłość (w 1833 r.) Benedyktowi Lemańskiemu. Po ojcu odziedzicza ją Edward Lemański, który w 1863 r. został tutaj stracony z wyroku sądu powstańczego (szczegóły w następnym odcinku). Od sukcesorów po Lemańskich ten olbrzymi majątek kupuje w II połowie XIX w. magnat pruski Henkel von Donnersmarck. Nowy właściciel przebudowuje pałac nadając mu ﷓ widoczny do dzisiaj ﷓ eklektyczny charakter (pomieszane różne style architektoniczne). Następnie całe zagórskie dobra nabywa car Rosji Aleksandra II. Po jego śmierci (1881 r.) ziemię tą dziedziczą kolejni Romanowowie: Aleksander III i Mikołaj II. Ostatni car Rosji przekazuje Zagórze swemu bratu księciu Michałowi. Ten bywając na polowaniach w kłobuckich lasach przebywał także w tym pałacu. cdn.

Andrzej Siwiński

Podziel się: