Wschodni kraniec dekanatu szczekocińskiego to jednocześnie najdalej na wschód wysunięta granica dawnego województwa częstochowskiego. Pogranicze to zamykają dwie parafie leżące obecnie już na terenie ziemi świętokrzyskiej (podobnie jak opisana w poprzednim odcinku parafia moskorzewska). Są nimi parafie działające w Chlewicach i Kossowie. Leżące przy szosie krajowej nr 78 Chlewice nie wyróżniają się szczególną historią, choć parafia w nich istnieje już od 2. połowy XIV wieku. Poprzedni, drewniany kościół został rozebrany w 1862 r., by na jego miejscu zbudować niewielką, murowaną świątynię (na zdjęciu). Konsekrowana w r. 1884, wyróżnia się boczną, wysoką wieżą, oraz arkadowym połączeniem prezbiterium z nawą.
Natomiast leżący przy lokalnej drodze (na północ od Chlewic) Kossów kryje niezwykły zabytek w postaci jedynego w całej okolicy Szczekocin drewnianego kościoła. Parafia w tej miejscowości powstała już w połowie XV w., lecz pierwotny kościół został w połowie XVI w. zamieniony na zbór kalwiński. Dopiero od 1601 r. ponownie działa tutaj parafia katolicka. Oparty o rozległe bory (nad lewym brzegiem Białej Nidy), Kossów wyróżnia się już w XVII wieku jako miejsce znanych polowań. Przyjeżdżali na nie różni dostojnicy, by następnie bawić na przyjęciach organizowanych przez właścicieli kossowskich dóbr. Wspominany już wcześniej, znany poeta i dziedzic pobliskich Goleniowych, Wespazjan Kochowski, napisał na kanwie tych polowań staropolską fraszkę: “Do Kossowa z wąsami stare to nowiny, teraz nie wiem, gdzie wam to nawłóczą czupryny…”. Rzecz w tym, że kto pierwszy raz przyjechał do Kossowa, temu miano tutaj przyprawiać wąsy. Widoczny na zdjęciu drewniany kościół powstał ok. 1795 r. Barokowy, z renesansowym ołtarzem w kształcie tryptyku, z obrazem Matki Boskiej Częstochowskiej po środku i obrazami świętych Piotra i Pawła na skrzydłach. Posiada też rzeźby z XVII w., oraz kielich z 1819 r. Obok kościoła drewniana dzwonnica. Wyposażona jest w dwa dzwony: jeden z 1759 r., a drugi z 1916 r. Kossów leży na terenie gminy Radków. Ewenementem jest, iż Radków nie posiada własnego kościoła, lecz należy do parafii w sąsiednim Dzierzgowie. Udając się do Dzierzgowa warto jednak zatrzymać się w Radkowie, by odpocząć na skraju rozległego kompleksu parkowo-pałacowego. Jest to dawny dwór szlachecki o nazwie “Tyra”, do którego prowadzi okazała aleja grabowa. Obecnie niedostępny (po prywatyzacji), jeszcze do niedawna mieścił ośrodek zdrowia z mieszkaniami dla lekarza i stomatologa. Okolice Kossowa i Radkowa były w czasie okupacji silnym ośrodkiem ruchu oporu oraz miejscem wielu bitew partyzanckich. Stąd teraz, w centrum Radkowa, mamy pomnik (z 1989 r.) oddający cześć “Żołnierzom, partyzantom i więźniom poległym i pomordowanym w obronie ojczyzny i gminy Radków”.
Tekst i zdjęcia:
ANDRZEJ SIWIŃSKI