Mijający rok 2024 upłynął dla wiernych w Polsce pod hasłem „Uczestniczę we wspólnocie Kościoła”. Celem tego programu duszpasterskiego była „chęć bliższego przyjrzenia się różnym powołaniom w Kościele, doświadczenia tego, że wszyscy jesteśmy sobie wzajemnie potrzebni, że dzięki naszej różnorodności możemy się uzupełniać i wzajemnie sobie służyć tym, co każdy z nas otrzymał”
Do budowania tożsamości narodowej opartej na Bogu, by bronić wartości rodziny, Kościoła i Ojczyzny zachęcali pątnicy podczas tegorocznego pieszego pielgrzymowania. W trakcie rekolekcji w drodze mówili o sakramentach świętych i o konieczności powrotu do źródeł. Dla przybywających z terenu arch. częstochowskiej tegoroczny czas pieszego pielgrzymowania był dziękczynieniem bądź zaproszeniem Matki Bożej w znaku Jej Wizerunku Nawiedzenia.
Bardzo licznie w tym roku docierali wierni w sztafecie, którzy włączali się w pielgrzymki na jeden bądź kilka etapów. Wśród kompanii pojawiły się tradycyjnie dwie jednoczące służby mundurowe: 31. Piesza Pielgrzymka Żołnierzy, w której szli przedstawiciele wojsk kilku państw i 18. Ogólnopolska Piesza Pielgrzymka Strażaków i ich rodzin.
Nie zabrakło też obcokrajowców np. w Pielgrzymce Krakowskiej przyszli młodzi głównie z Włoch (ponad 700 osób), w kompanii Bielsko-Żywieckiej Węgrzy, a Pieszej Pielgrzymce Radomskiej młodzi z Grodna na Białorusi. Łącznie byli pątnicy z 18 krajów świata, np. Brazylii, Kamerunu, Kenii, Madagaskaru, Meksyku a nawet Timoru Wschodniego.
Na Jasną Górę w pielgrzymkach pieszych, rowerowych, biegowych, rolkowych i konnej dotarło w sumie 101 627 pątników:
– 237 pielgrzymek pieszych – a w nich 92 097 osób
– 215 grup rowerowych – 8 977osób
– 19 grup biegowych – 424 osób
– 2 rolkowe – 105 osoby
– 1 konna – 24 osób
Najliczniejsze pielgrzymki to
- Pielgrzymka Tarnowska – 7 000 osób
- Radomska Pielgrzymka Piesza – 6 tys. 135
- Krakowska Pielgrzymka Piesza – 6 tys
i 313. Warszawska Pielgrzymka Piesza – 4,1 tys. pątników.
Najdłuższy szlak pokonały:
– 41. Pielgrzymka Szczecińsko-Kamieńska: grupy z Pustkowa – 652 km w 20 dni i ze Świnoujścia – 640 km w 19 dni
– 43. Pielgrzymka Kaszubska – grupa wyruszająca z Helu – 638 km w 19 dni
– 32. Pielgrzymka Ełcka: grupa z Suwałk – 560 km w 17 dni.
Jasna Góra najważniejsze miejsce kultu maryjnego w Polsce, to także historyczna twierdza i jedno z najbardziej znaczących miejsc dla polskich dziejów. Naprzeciw oczekiwaniom tych, którzy chcą to miejsce poznać, zwiedzać czy tutaj uczyć się historii wychodzi Jasnogórskie Centrum Informacji (JCI), które oferuje oprowadzanie w 10 językach. W 2024 r. pielgrzymom, miłośnikom historii, architektury i sztuki jasnogórscy przewodnicy zaproponowali kolejne tematyczne szlaki.
W trakcie oprowadzania przez jasnogórskich przewodników wykorzystywane są od tego roku np. specjalne zestawy słuchawkowe, które pozwalają na komunikację między przewodnikiem, a oprowadzaną grupą.
W przygotowaniu jest aplikacja, która ułatwiłaby samodzielne zwiedzanie. Kody, które można zeskanować telefonem w celu uzyskania dostępu do informacji. Kody QR dostępne są już w przybudówce Kaplicy Matki Bożej, gdzie znajduje się bardzo często zwiedzana, zwłaszcza przez młodzież, droga krzyżowa w obrazach nazywana „Golgotą Jasnogórską”, autorstwa jednego z najwybitniejszych współczesnych malarzy Jerzego Dudy-Gracza. Pod kodami kryją się rozważania, również dostępne w wielu językach oraz niecodzienna historia obrazów Dudy-Gracza.
Poznający historię Jasnej Góry mają do wyboru kilka tras, z czego najpopularniejsza także wśród osób z zagranicy to „standardowa”. W jej ramach zwiedzana jest Kaplica Matki Bożej z Cudownym Obrazem, Bazylika, Sala Rycerska czy muzeum w Bastionie św. Rocha, gdzie zgromadzone są pamiątki związane z wybitnymi postaciami Kościoła i Polski – św. Janem Pawłem II i bł. kard. Stefanem Wyszyńskim.
W tym roku przewodnicy z Jasnogórskiego Centrum Informacyjnego zaproponowali kolejne nowe trasy tematyczne, wśród nich tę pozwalającą poznać jasnogórskie Via Crucis. To przede wszystkim monumentalna Golgota na Wałach, ale i jej miniatura w najnowszej Kaplicy św. Jana Pawła II. Jest również ta nazywana „Golgotą naszej codzienności”, czyli droga krzyżowa Jerzego Dudy Gracza i najstarsza, bo z XVIII wieku w Kaplicy Matki Bożej.
Można też było podążać szlakiem jasnogórskich nekropolii. Trasa ta obejmuje cztery miejsca: Kaplicę Matki Bożej, Bazylikę, Wieczernik, Kaplicę Pamięci Narodu. Na szlaku tym można także wyruszyć „śladami świętych i błogosławionych”, którzy byli związani z Jasną Górą. Jednym z „odcinków szlaku” jest tzw. Wieczernik, gdzie w arkadach wykonano techniką sgraffito postacie np. bł. Honorata Koźmińskiego, św. Alberta Chmielowskiego, św. Sebastiana Józefa Pelczara, bł. ks. Jerzego Popiełuszki czy bł. kard. Stefana Wyszyńskiego.
W ramach trasy tematycznej ukazującej Jasną Górę jako Fortalitium Marianum oprócz Bastionu św. Rocha, który umożliwia podziwianie zachowanych oryginalnych murów obronnych z XVII w., zwiedzający poznają także Bastion św. Barbary, którego mury zbudowano z wapienia kredowego w XVII w. Obecnie znajdują się tutaj „Golgota Wschodu” i Kaplica Jasnogórskiej Matki Pojednania.
Jest też trasa poświęcona odsieczy wiedeńskiej oraz Janowi III Sobieskiemu, lecz w planach są już projekty związane m. in. ze świadectwami cudów i łask „zapisanych” w wotach i obrazach.
Szczególnie do młodzieży szkół podstawowych i ponadpodstawowych z Częstochowy i regionu skierowany jest projekt: „Wiktoria Wiedeńska i jej ślady na Jasnej Górze w kontekście wydarzeń w Polsce, Austrii, Szwecji oraz Francji w XVII wieku”
Jasna Góra znajduje się w centrum Europejskiego Szlaku Dziedzictwa Kulturowego Paulinów. Hasłem Szlaku Paulinów jest „duchowość w drodze”. Całe przedsięwzięcie ma służyć ukazaniu roli Zakonu w historii Polski i społeczności lokalnych, a także prezentacji duchowości paulińskiej oraz dziedzictwa kulturowego i architektury zakonu.
Uzupełnieniem były czasowe wystawy w Sali Rycerskiej – między innymi zbiór fotografii z pielgrzymek Jana Pawła II z lat 1979 – 1999.
Do końca grudnia 2024 roku przewodnicy JCI oprowadzili 110 grup w różnych językach również po Starej Bibliotece Jasnogórskiej (stan z 29 XII 2024 r.).
W sumie w 2024 r. przewodnicy JCI oprowadzili 4 231 grup (88 268 osób) z 74 krajów.
W pierwszej piątce oprowadzanych krajów znalazły się następujące państwa:
Polska (1 729 grup i 40 719 uczestników) (46,1 %) *
USA (950 grup i 16 343 uczestników) (18,5 %)
Niemcy (303 grupy i 9 183 uczestników) (10,4 %)
Włochy (311 grup i 6 240 uczestników) (7,0 %)
Hiszpania (150 grup i 3 228 uczestników) (3,6 %)
Pod względem językowym kolejność jest identyczna:
Język polski – 1 854 grupy i 41 543 uczestników (47,0 %) *
Język angielski – 1 249 grup i 20 423 uczestników (23,1 %)
Język niemiecki – 363 grupy i 10 599 uczestników (12,0 %)
Język włoski – 310 grup i 6 389 uczestników (7,2 %)
Język hiszpański – 295 grup i 5 544 uczestników (6,2 %)
Jasna Góra, to Sanktuarium Matki Bożej, duchowa Stolica Polski i pomimo tak licznie odwiedzających ją pielgrzymów i turystów, jest miejscem pełnym spokoju i duchowej głębi. Tutaj przynosimy nasze intencje, prośby, szukamy pocieszenia. Można tu również znaleźć ciszę, która pozwoli wsłuchać się w swoje wnętrze, na nowo odkryć obecność Boga w życiu, wejść w „duchową szkołę Maryi”. Paulini służą pątnikom w Sakramentach spowiedzi i Eucharystii, wspierając radą i będąc przewodnikami duchowymi.
- Tajemnicę Najświętszej Eucharystii kapłani sprawowali 55.240 razy
- Rozdzielono Komunii św. 3.000.000
- Sakrament Małżeństwa zawarło – 26 pary.
- Ochrzczono – 29 dzieci.
- Jasnogórscy spowiednicy poświęcili pielgrzymom 20.877 godzin służąc w konfesjonale poprzez sprawowanie Sakramentu Pojednania.
- Różne grupy modlitewne odbyły 198 czuwań nocnych
- W Księdze Wotywnej zarejestrowano 1036 wot dziękczynno-błagalnych.
- W sobotniej nowennie do Matki Bożej Jasnogórskiej złożono 500.000 kartki z prośbami i podziękowaniami.
- Z posługi jasnogórskich egzorcystów w Sanktuarium skorzystało blisko 300 osób, oraz przeprowadzono niezliczoną ilość rozmów telefonicznych.
Od wielu już lat, wierni z Polski i zagranicy mogą uczestniczyć w różnych spotkaniach formacyjnych, rekolekcjach i dniach skupienia. W stały kalendarz jasnogórskich posług wpisują się:
- Zawierzenie Niepokalanemu Sercu Maryi w pierwszą sobotę miesiąca – uczestniczą w nim licznie rodziny, wspólnoty. Przybywają by zawierzyć Maryi siebie, swoich bliskich, całe parafie. Inicjatorem spotkań jest Bractwo Najświętszej Maryi Panny Królowej Korony Polski. Podczas pierwszosobotnich Zawierzeń Bractwo organizuje także spotkania wspólnoty „Niespokojni Nadzieją”, czyli tych, którzy poszukują męża lub żony, a są to osoby stanu wolnego. Grupa w pierwszą sobotę miesiąca spotyka się w Kaplicy Św. Józefa na tzw. Halach. Ponad to Bractwo Najświętszej Maryi Panny Królowej Korony Polskiej prowadzi:
- Wspólnotę osób, którzy oddali się w niewolę miłości na wzór św. Ludwika Grignion de Monforta, akt oddania ma miejsce dwa razy w roku 25 marca i 8 grudnia każdego roku;
- Wspólnotę małżeństw i rodzin, która powstała poprzez zawierzenie Niepokalanemu Sercu Maryi ze wspólnoty „Niespokojnych nadzieją”.
- Jasnogórskie Dni Skupienia – odbywają się od grudniowego Adwentu, poprzez okres Wielkiego Postu i Wielkanocy aż do czerwca. Obecnie ich przewodnikiem jest o. Marcin Ciechanowski.
- Rekolekcje o „Uzdrawiającej mocy Eucharystii” Rekolekcje te odbywają się w ostatni weekend każdego miesiąca poza lipcem i sierpniem. Trwają od piątku do niedzieli i dostępne są dla wszystkich zainteresowanych pogłębieniem nie tylko wiedzy, ale przede wszystkim doświadczenia Eucharystii. Prowadzi je o. Zbigniew Ptak.
- Czuwanie „Powołani dla Powołanych” – odbywają się w każdy pierwszy czwartek miesiąca. Czuwanie głównie skierowane są do osób powołanych, ale może w nich uczestniczyć każdy, komu na sercu leży los Kościoła. Rozpoczynają się Apelem Jasnogórskim, modlitwę kończy Msza św. o północy.
- Jasnogórska Rodzina Różańcowa zrzesza czcicieli różańca świętego nie tylko z Polski, ale i całego świata. Jej patronem jest św. Jan Paweł II. Apostolstwem wspólnoty jest szerzenie misji Jasnej Góry w Polsce i na świecie poprzez modlitwę różańcową, która jest dla niej środkiem jedności i więzi z Sanktuarium Narodu. W stały program JRR wpisują się doroczne rekolekcje i uroczystości odpustowe ku czci Matki Bożej Różańcowej. We wspólnocie Jasnogórskiej Rodziny Różańcowej ponad 2000 osób zobowiązało się do odmawiania różańca w intencjach nawrócenia grzeszników i o pokój na świecie. W 2024 roku do wspólnoty dołączyło 600 osób. Dyrektorem jest o. Marian Waligóra.
- We wspólnocie „Z Maryją ratuj człowieka”, pod opieką o. Kazimierza Manieckiego trwa modlitwa za tych, których zbawienie jest zagrożone. Wspólnota liczy 10.000 osób z Polski i z zagranicy. Rozdano blisko /40.000/ obrazków z modlitwą. Foldery z inicjatywą modlitewną „Z Maryją ratuj człowieka” są wydawane nie tylko w języku polskim, ale również w języku angielskim, włoskim, francuskim i ukraińskim, chorwackim i niemieckim. Drogą pocztową wysłano /6000/ listów i paczek z materiałami propagującymi dzieło modlitwy.
- Wspólnota Odnowy w Duchu Świętym „Kana” pod opieką
o. Dariusza Kropacza podczas cotygodniowych spotkań gromadzi wiernych na wspólną modlitwę. - Duszpasterstwo „Na Halach” prowadzone przez o. Savio Folcholc w kaplicy świętego Józefa gromadzi co niedziela uczestników Eucharystii. Przy duszpasterstwie działa także zespół wokalno – instrumentalny liczący 40 osób oraz zespół dziecięcy liczący 30 dzieci.
- Jasnogórskie Centrum Modlitwy Zawierzenia nawiedziło po różne materiały – obrazki, plakaty bądź na rozmowę duchowa ponad 3.000 osób.
- W Jasnogórskiej Księdze Abstynencji podejmując czasową lub całkowitą abstynencję od alkoholu, nikotyny, narkotyków, hazardu, pornografii i uzależnienia od Internetu wpisało się /350/ osób.
- W Parafialnych Księgach Pielgrzymów zanotowano ok. 600 wpisów.
- W Jasnogórskim Centrum Zawierzenia do księgi oddania Matce Bożej wpisało się /80/ osoby.
- Darem modlitwy za młodzież przygotowującą się do sakramentu bierzmowania i za kleryków podjęły /67/ osoby, 300 osób kontynuuje modlitwę za swoje dzieci i wnuków przez całe życie.
- Przy jasnogórskim sanktuarium działają również:
- Sodalicja Mariańska, prowadzona przez o. Marcina Minczyńskiego
- Franciszkański Zakon Świeckich
- Bractwo eucharystyczne prowadzone przez o. Jana Poteralskiego
- W kaplicy świętego Józefa na halach odbywały się spotkania różnych grup pielgrzymkowych między innymi wspólnoty Odnowy w Duchu świętym „Kana”, „Sodalicji Mariańskiej”
- Z Filmu „Cuda i Łaski” skorzystało 3.400 osoby, w tym: Maturzyści, dzieci komunijne, Rodziny i pielgrzymi indywidualni. Ponadto rozszerza się kult św. Józefa. Wpłynęło 3220 próśb i podziękowań do św. Józefa. Odbywa się też peregrynacja 3 figurek św. Józefa na terenie naszej archidiecezji.
- W każdą niedzielę, po Mszy św. kolejne rodziny przyjmują figurę wraz z przygotowanym modlitewnikiem na cały tydzień.
- Także w pierwszą niedzielę miesiąca, po Mszy św. odbywa się nowenna ku czci św. Józefa. W Kaplicy Sióstr USJK, 2 razy w miesiącu jest odprawiana Eucharystia w intencjach próśb i podziękowań złożonych przez czcicieli św. Józefa.
- W I-sobotę miesiąca, odbywają się spotkania formacyjne grupy „Niespokojni Nadzieją” oraz Zjazdy dla grup pielgrzymkowych, Służby Zdrowia, Maturzystów, Ludzi Bezdomnych, społeczności Romów, Anonimowych Alkoholików.
- Czciciele św. Józefa korzystają bardzo często z duchowego wsparcia i rozmów z posługującą w kaplicy Siostrą.
- Światła i nadziei na drodze życia poprzez Jasnogórski Telefon Zaufania szukało 1484 1232 osób. Czynny codziennie od godziny 20.00 do 24.00, w której posługują wolontariusze duchowni i świeccy. W tematyce rozmów przeważał temat samotności, cierpienia i lęku.
- Do Centralnego Ośrodka Krzewienia Duchowej Adopcji na Jasnej Górze zgłosiło się 350 osób, modlitwę duchowej adopcji podjęło 1300 osób. W Ośrodku prowadzone są zapisy do Armii Michała Archanioła – Wspólnoty, której członkowie otaczają duchową troską Paulinów posługujących na Jasnej Górze. Aktualnie w Armii Michała Archanioła jest 2800 osób.
- We wspólnocie Armii św. Michała Archanioła aktualnie jest 2800 osób modlących się za Paulinów posługujących na Jasnej Górze.
- Do Księgi Modlitwy Apelowej wpisano /62.000/ próśb.
Św. Jan Paweł II mawiał, że aby usłyszeć, jak bije serce narodu w sercu Matki wystarczy przyłożyć ucho do murów Jasnej Góry. Jednak niczym byłaby nasza posługa, gdybyśmy zapominali o najbardziej potrzebujących.
Od wielu już lat działa przy Sanktuarium Punkt Charytatywny. Do znajdującego się przy ul. Św. Barbary 6, punktu przychodzi tygodniowo ok. 200 osób. Są to przede wszystkim renciści i osoby na świadczeniach przedemerytalnych oraz rodziny z dziećmi. Niektórzy prowadzą jednoosobowe gospodarstwa domowe, a inni wraz ze współmałżonkami, co oznacza, że w skali roku udzielamy realnej pomocy dla ok. 9.000 osób. Placówka finansowana jest głównie z funduszy klasztornych, a także pojawiają się przelewy pieniężne od darczyńców i ofiary indywidualne.
- Z tych środków zakupujemy przede wszystkim pieczywo /wydano 18.780 bochenków chleba/, warzywa i żywność z długim terminem do spożycia. Łącznie 18 ton żywności.
- Udzielamy także wsparcia finansowego w realizacji recept (1092 razy).
- Głównie dzięki wieloletniej współpracy z Radiem Jasna Góra nasz punkt stał się miejscem przyjmowania i dystrybuowania używanej odzieży. W mijającym roku od darczyńców indywidualnych przyjęliśmy i rozdaliśmy ok. 70 ton ubrań.
- Po raz kolejny zorganizowaliśmy także z innymi organizacjami pomocowymi z Częstochowy 7. Światowy Dzień Ubogich, w którym wzięło udział ok. 100 osób.
- Z racji świąt Wielkanocnych i Bożego Narodzenia przygotowaliśmy ok. 210 paczek żywnościowych. W tym roku dzięki życzliwości jasnogórskich pielgrzymów w paczkach mogły się znaleźć także słodycze. W tego rocznej Wigilii wzięło udział 94 osób.
W Jasnogórskim Punkcie Pomocy Medycznej udzielono doraźnej pomocy 4200 osobom. Pogotowie ratunkowe wzywane było 37.
Jasnogórskie Kancelarie o. Przeora, o. Kustosza i inne wysłały ponad 150. 000 listów, i ok. 35.000 e-mailów.
Ponadto Jasna Góra prowadzi działalność apostolską i ewangelizacyjną poprzez radio „Jasna Góra”, dwumiesięcznik „Jasna Góra” i media społecznościowe.
Zespół Biura Prasowego zajmuje się tworzeniem informacji i relacji o wydarzeniach i życiu sanktuarium dla mediów i na stronę internetową, media społecznościowe: Twitter, Facebook oraz Instagram.
W czerwcu tego roku wystartowała nowa odsłona portalu internetowy Jasnej Góry, strona Jasnej Góry i biura prasowego.
Transmisje nabożeństw z Kaplicy Cudownego Obrazu Matki Bożej można oglądać na żywo na kanale YouTube.
W 2024 roku łączna liczba oglądających to /28 024 852/ Najwięcej oglądających to mieszkańcy Polski, Niemiec, Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Kanady, Włoch, Francji, Białorusi, Holandii, Austrii, Ukrainy, Szwecji, Litwy, Słowacji, Norwegii, Hiszpanii, Czech, Australii, Irlandii, Belgi.
Warto zauważyć, iż w dziesiątkach milionów należy liczyć udział wiernych łączących się za pośrednictwem TVP1, TVP3, TV Trwam, które regularnie transmitują codzienną i niedzielną Mszę św. i Apel Jasnogórski.
Jasnogórską Szopkę Bożonarodzeniową budowaną nawiedza co roku ponad 100 000 osób.
Jasna Góra powstała w XIV w., dlatego by dalej mogła być sercem i duchową stolicą naszej Ojczyzny, potrzebuje troski, opieki i remontów.
Obecnie jednymi z najważniejszych są pracę wykonywane na rzecz kaplicy Adoracji Najświętszego Sakramentu. Będzie ona znajdowała się w dawnym Arsenale, czyli miejscu istotnym, także pod względem historycznym.
Prace remontowo-budowlane objęły również działający przy Sanktuarium Dom Pielgrzyma, w który sukcesywnie odnawiane i adaptowane do współczesnych warunków są poszczególne pokoje gościnne. Trwa również inwentaryzacja, która pozwoli na późniejsze wyjście naprzeciw potrzebom osób z ograniczonymi możliwościami ruchowymi; w budynkach w przyszłości planuje się założyć windy.
Radio Jasna Góra, wzbogaciło się o nowy stół emisyjny a co za tym idzie, wykonane zostały również niezbędne prace związane z wymianą okablowania, wykładzin itd.
Tegoroczne prace są na bardzo zaawansowanym etapie. Remonty są dość gruntowne, a zakres zadań szeroki. Trzeba scalić je w jedno i połączyć z bieżącymi potrzebami, by „Serce Polskiego Narodu” mogło dalej bić swoim rytmem.
Rok 2024 na Jasnej Górze obfitował również w wydarzenia muzyczne. Upłynął pod znakiem jubileuszy: 25-lecia Stowarzyszenia Kapela Jasnogórska oraz 20-lecia Zespołu Naukowo-Redakcyjnego Jasnogórskich Muzykaliów. To dzięki ich staraniom muzyczne dziedzictwo Zakonu Paulinów popularyzowane jest w Polsce i zagranicą. Odbyła się kolejna edycja festiwalu Gaude Mater związanego z częstochowskim sanktuarium oraz naukowa konferencja. Po raz 15. pielgrzymowali muzycy kościelni. Ukazały kolejne płyty z serii „Jasnogórska Muzyka Dawna”.
Już od 22 lat w życie Jasnej Góry wpisują się Adwentowe Wieczory Organowe, które gromadzą wielu miłośników muzyki nie tylko z Częstochowy.
Od 4 lat odbywa się na Jasnej Górze „Wieczór z Księdzem Dolindo na Jasnej Górze” w kolejną rocznicę śmierci włoskiego kapłana. W ramach wieczoru odbywa się też koncert muzyki skomponowanej przez ks. Dolindo Ruotolo.
Przybywający na Jasną Górę pielgrzymi, czy to w grupach zorganizowanych, czy indywidualnie mają również możliwość poznania sanktuarium i jego historii. Ze względu na rolę jaką pełni w Polskim Kościele jasnogórski klasztor, oraz współpracę z Konferencją Episkopatu Polski, ze stowarzyszeniami: Pomoc Kościołowi w Potrzebie, Papieskimi Dziełami Misyjnymi oraz „Civitas Chrystiana” jak i wieloma innymi, często to owocuje także wydarzeniami kulturalnymi i naukowymi. Nie zabrakło w tym roku konferencji naukowych, prelekcji, jak np. w organizowane przez Jasnogórski Instytut Maryjny w drugą sobotę miesiąca „Sobotnie wykłady Maryjne” jak i wystaw tematycznych.
Nie można nie wspomnieć o bibliotekach Jasnogórskich bejmujących zbiór czasopism teologicznych w języku polskim i obcych, oraz książek, wydrukowanych po roku 1800. Książki wydane od XV do XIX wieku gromadzi Stara Biblioteka. Biblioteka Jasnogórska udostępnia zbiory własne jak również Biblioteki Starej i Archiwum Jasnogórskiego. Działa również przy sanktuarium biblioteka maryjna.
Słowa podziękowania składam wszystkim posługującym na Jasnej Górze siostrom zakonnym, pracownikom świeckim za zaangażowanie i wszelką pomoc we właściwym funkcjonowaniu Domu naszej najlepszej Matki i Królowej.
Niech nasza obecność w tym świętym miejscu przemienia najpierw nas samych jak również, tych których Pan posyła do Duchowej Stolicy Polski.
Wszystkim za wszelkie dobro, życzliwość i serce niech Pan przez ręce Maryi błogosławi. Szczęść Boże !!!
- Waldemar Pastusiak
Kustosz Sanktuarium Jasnogórskiego
- Michał Bortnik
Dyrektor Biura Prasowego Jasnej Góry