24-25 listopada 2016 r. odbyła się w Częstochowie konferencja naukowa pt. „Trylogia w tradycji literackiej i historycznej”. Pretekstem do jej zorganizowania jest przypadająca w tym roku 170. rocznica urodzin i 100. rocznica śmierci Henryka Sienkiewicza oraz związany z tym „Rok Sienkiewiczowski”.
Organizatorami konferencji są Instytut Historii i Instytut Filologii Polskiej Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Częstochowie i Towarzystwo Literackie im. Adama Mickiewicza Oddział w Częstochowie oraz Muzeum Częstochowskie. Patronat honorowy objęła JM Rektor Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie – dr hab., prof. AJD Anna Wypych-Gawrońska.
Trylogia Henryka Sienkiewicza jest bez wątpienia wybitnym dziełem literackim. Co więce,j na przełomie XIX i XX w. była dla bardzo wielu Polaków swoistym podręcznikiem historii, z którego kart uczyli się dziejów ojczystych. Śledząc perypetie fikcyjnych bohaterów poznawali trudną historię relacji polsko-ukraińskich (polsko-kozackich) w okresie powstania Bohdana Chmielnickiego, wojnę polsko-szwedzką z lat 1655-1660 oraz początek zmagań polsko-tureckich z lat 1672-1676. Obok uniwersalnych literackich motywów, takich jak miłość, zdrada, przyjaźń i rywalizacja, w powieści zaprezentowane zostały polskie wady narodowe, które nie tylko komplikowały losy bohaterów, ale również wpływały na dzieje Rzeczypospolitej. Tym samym utwór ten miał również charakter moralizatorski.
Sienkiewicz na kartach Trylogii, będącej przede wszystkim utworem literackim, mającym określone przesłanie, nie zawsze wiarygodnie przedstawiał fakty historyczne. Chociaż w przeszłości zwracano już na to uwagę, jednakże organizatorzy konferencji uznali, że nadal warto prowadzić dyskusję nad tym jednym z najbardziej znanych dzieł polskiego laureata Nagrody Nobla. Celem konferencji jest omówienia trzech zagadnień: 1. prawda i fikcja w Trylogii, 2. język literacki a język epoki, 3. wpływ Trylogii na wątki literackie i postawy społeczne (patriotyzm). Udział w niej weźmie około 20 badaczy z kraju i zagranicy, zarówno
Komitet organizacyjny konferencji:
dr hab. Agnieszka Czajkowska, prof. AJD – przewodnicząca
prof. dr hab. Tadeusz Srogosz (AJD)
prof. dr hab. Andrzej Stroynowski (AJD)
dr hab. Maciej Trąbski, prof. AJD
dr Katarzyna Bucholc-Srogosz (AJD)
mgr Janusz Jadczyk (Muzeum Częstochowskie)
UG